Người đứng đầu quân đội Philippines vừa có chuyến thăm đến một hòn đảo xa xôi ở tỉnh Palawan gần quần đảo Trường Sa đang tranh chấp ở Biển Đông. Khi phát biểu trước nhóm nhỏ lính hải quân trên đảo này, ông nhắc nhở họ rằng nhiệm vụ của họ là phải “đảm bảo hòa bình”.
Ông cũng nói với họ rằng họ có vai trò “rất quan trọng” trong việc bảo vệ vùng biển Philippines chống lại những kẻ xâm nhập, và ông đảm bảo cung cấp cho họ nhiều nguồn lực và binh sĩ hơn khi Philippines chuyển trọng tâm từ an ninh nội địa sang bảo vệ lãnh thổ.
“Chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta được triển khai ở những nơi cần thiết. Tại Palawan, chúng ta cần ở đây vì đây là một địa điểm chiến lược, vì vậy chúng ta phải chuẩn bị sẵn sàng”, Tham mưu trưởng quân đội Philippines, Andres Centino, nói sau khi chia sẻ bữa tiệc với binh lính trên chiếc bàn lót lá chuối bày biện cua, gà, cơm, hoa quả và thịt lợn quay.
Chuyến thăm của ông Centino tại đồn hải quân Narciso del Rosario, nơi có một đoạn đường nối mới và khu vực tổ chức trên bãi biển, là điểm dừng chân thứ hai của ông tại nhóm đảo Balabac, nơi ông cũng đã thị sát một căn cứ không quân rộng 300 ha của Philippines.
Căn cứ không quân Balabac, có vị trí mà ông Centino gọi là “rất chiến lược” là một trong bốn địa điểm mới mà Hoa Kỳ được phép tiếp cận vào tháng 2 theo một hiệp ước quốc phòng năm 2014 vào thời điểm có những quan ngại về hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông và căng thẳng về Đài Loan tự trị.
Thỏa thuận hợp tác quốc phòng nâng cao (EDCA) năm 2014 cho phép việc huấn luyện chung, bố trí trước thiết bị và xây dựng các cơ sở như đường băng, kho chứa nhiên liệu và nhà ở quân sự, nhưng không phải là sự hiện diện thường trực.
Một số quan chức chính quyền địa phương đã bày tỏ sự dè dặt đối với EDCA mở rộng, nhưng ông Billy Adriano, một cư dân của Balabac, nói rằng ông hoan nghênh điều đó vì “nó sẽ giúp ích cho an ninh của đất nước”.
Manila đã bắt đầu xây dựng một đường băng dài 3 km tại căn cứ không quân, nơi cũng sẽ tiếp nhận các cơ sở hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa cũng như doanh trại mà người Mỹ có thể sử dụng theo EDCA.
“Khu vực này được bao quanh bởi các đảo và đây là nơi các tàu nước ngoài từ vùng biển quốc tế sẽ đi vào và đi qua các SLOC (đường liên lạc trên biển) của chúng tôi,” Centino nói về vị trí của căn cứ không quân.
“Nếu chúng ta phải bảo vệ (lãnh thổ của mình), chúng ta phải có khả năng phát hiện và xác định các hành vi xâm nhập”, ông Centino nói, nhắc lại sự cố một tàu nước ngoài đi vào Biển Sulu gần Palawan.
Ông không nói tàu nào, nhưng Philippines vào tháng 3 năm 2022 cho biết họ đã phát hiện một tàu trinh sát của hải quân Trung Quốc ngoài khơi Nhóm đảo Cuyo trong Biển Sulu, nơi nó đi vào và nán lại mà không được phép, sau đó phớt lờ yêu cầu rời đi.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông với “đường chín đoạn” trên bản đồ kéo dài hơn 1.500 km ra khỏi đất liền và cắt vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Indonesia. Một phán quyết trọng tài quốc tế vào năm 2016 đã bác bỏ yêu sách này chủ quyền này vì không có cơ sở pháp lý.
Ông Centino nói: “Điều quan trọng là chúng ta có thể giám sát để phát hiện ai ra vào... dù là lực lượng thù địch hay thân thiện”.
Diễn đàn