Các nhà chức trách Nga hôm thứ Ba 27/6 cho biết họ đã khép lại một cuộc điều tra hình sự về cuộc nổi dậy vũ trang do viên chỉ huy lính đánh thuê Yevgeny Prigozhin cầm đầu, không có cáo buộc nào đối với ông hoặc bất kỳ người tham gia nào khác.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga, FSB, nói cuộc điều tra của họ cho thấy những người tham gia vào cuộc binh biến “đã ngừng các hoạt động nhằm mục đích phạm tội”, vì vậy không cần tiếp tục điều tra về vụ án.
Thông báo này là bước ngoặt mới nhất trong một loạt các sự kiện đáng kinh ngạc trong những ngày gần đây, đã tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng nhất tính đến nay đối với quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin trong bối cảnh có cuộc chiến kéo dài 16 tháng ở Ukraine.
Cuối tuần qua, Điện Kremlin đã cam kết không truy tố ông Prigozhin và các chiến binh của ông sau khi ông dừng cuộc nổi dậy vào thứ Bảy 24/6, mặc dù ông Putin đã gọi họ là những kẻ tạo phản.
Tội danh tổ chức một cuộc binh biến vũ trang có thể bị phạt tới 20 năm tù. Việc ông Prigozhin thoát khỏi bị truy tố đặt ra một sự tương phản hoàn toàn với cách Điện Kremlin đã đối xử với những người tổ chức các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Nga.
Nhiều nhân vật đối lập ở Nga đã nhận án tù dài hạn và đang thụ án tại các nhà tù hình sự khét tiếng về các điều kiện khắc nghiệt.
Cho đến hôm 27/6, tung tích của ông Prigozhin vẫn là điều bí ẩn. Điện Kremlin cho hay ông sẽ sống lưu vong ở nước láng giềng Belarus, nhưng cả ông và chính quyền Belarus đều chưa xác nhận điều đó.
Một dự án giám sát quân sự độc lập của Belarus - Belaruski Hajun - cho biết một chiếc máy bay phản lực thương mại mà ông Prigozhin được cho là sử dụng đã hạ cánh gần Minsk vào sáng 27/6.
Nhóm truyền thông của ông Prigozhin, 62 tuổi, và là người đứng đầu của nhà thầu quân sự tư nhân Wagner, không trả lời ngay lập tức khi AP đề nghị đưa ra bình luận.
Tổng thống chuyên quyền Alexander Lukashenko của Belarus, một đồng minh thân cận của ông Putin, người đã dàn xếp một thỏa thuận với ông Prigozhin để ngăn chặn cuộc nổi dậy, không đề cập đến số phận của ông Prigozhin trong một bài phát biểu hôm 27/6.
Ông Lukashenko, người đã cai trị Belarus bằng bàn tay sắt trong 29 năm, không ngừng đàn áp những người bất đồng chính kiến và dựa vào các khoản trợ cấp và hỗ trợ chính trị của Nga, miêu tả cuộc nổi dậy là diễn biến mới nhất trong cuộc đụng độ giữa ông Prigozhin và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu. Mối thù cá nhân âm ỉ từ lâu của họ đã có lúc bùng lên, và ông Prigozhin nói rằng cuộc nổi dậy nhằm lật đổ ông Shoigu chứ không phải ông Putin.
Ông Lukashenko coi cuộc nổi dậy của Wagner là một mối đe dọa đáng kể, nói rằng ông đã đặt các lực lượng vũ trang của Belarus vào thế sẵn sàng chiến đấu khi cuộc binh biến diễn ra.
Giống như ông Putin, ông diễn dịch rằng cuộc chiến xảy ra ở Ukraine là vì có mối đe dọa hiện hữu đối với Nga, ông nói: “Nếu nước Nga sụp đổ, tất cả chúng ta sẽ chết dưới đống đổ nát”.
Trong một bài phát biểu trên truyền hình toàn quốc vào tối 26/6, ông Putin một lần nữa chỉ trích những người tổ chức cuộc nổi dậy là những kẻ phản bội đã làm lợi cho chính phủ Ukraine và các đồng minh của họ. Mặc dù chỉ trích ông Prigozhin, nhưng ông Putin ca ngợi công việc của các chỉ huy Wagner.
Theo một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, điều đó “có thể là một nỗ lực để giữ chân họ” phục vụ cho hoạt động của Nga ở Ukraine, bởi vì Moscow cần “nhân lực được đào tạo và hiệu quả” khi họ phải đối mặt với giai đoạn đầu của một cuộc phản công của Ukraine.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh lưu ý rằng sự rạn nứt giữa ông Putin và ông Prigozhin có khả năng không thể sửa chữa được và việc đưa thủ lĩnh Wagner và những người trung thành với ông tới Belarus như một nơi trú ẩn an toàn rõ ràng có thể là một cái bẫy.
Cuộc nổi dậy ngắn ngủi của ông Prigozhin vào cuối tuần qua đã khiến giới lãnh đạo Nga lo lắng.
Ông Putin tìm cách thể hiện sự ổn định trong bài phát biểu của mình, chỉ trích “những người tổ chức” cuộc nổi dậy mà không nêu tên ông Prigozhin. Ông cũng ca ngợi sự đoàn kết của Nga khi đối mặt với cuộc khủng hoảng, cũng như các chiến binh Wagner bình thường khác vì đã không để tình hình biến thành “cuộc đổ máu lớn”.
Diễn đàn