Việt Nam đang lập kế hoạch xây dựng nhiều đập thủy điện trên lãnh thổ Lào, trong đó có một đập thủy điện rất lớn trên sông Mêkông với kinh phí lên dến 2 tỉ đôla.
Hãng AFP trích đăng các nguồn tin từ Việt Nam cho biết công ty điện lực chính của Việt Nam dự trù khoảng tháng tư năm tới sẽ hoàn thành luận chứng kinh tế kỹ thuật cho dự án xây dựng một đập thủy điện gần cố đô Luang Prabang của Lào.
Lào, vốn được xem là một trong những nước nghèo nhất Châu Á, đang tìm cách tận dụng tiềm năng về thủy điện với các con sông chảy qua địa hình đồi núi của nước này, để trở thành một 'nhà máy cấp điện của khu vực' với mục tiêu ban đầu là bán điện cho hai nước láng giềng Việt Nam và Thái Lan, vốn có nền công nghiệp phát triển hơn.
Tuy nhiên, kế hoạch xây các đập thủy điện mới của Việt Nam lẫn Trung Quốc và Thái Lan trên sông Mêkông đang bị các nhà bảo vệ môi trường phản đối. Họ nói rằng các công trình thủy điện sẽ phá hoại một thủy lộ quan trọng của châu Á chạy dài từ Tây Tạng đến miền nam Việt Nam.
Các nhà bảo vệ môi trường cảnh báo rằng dự án xây dựng các đập thủy điện lớn sẽ buộc hàng chục ngàn cư dân địa phương phải dời cư, sẽ gây tác hại nghiêm trọng đối với môi trường sinh thái, và sẽ đe dọa diệt chủng số loại cá hiếm như cá tra dầu, và cá heo Irrawaddy, còn gọi là cá heo biển Đông Á và Uùc.
Về phía Việt Nam, một trong những nước đang có mức tăng trưởng kinh tế cao nhất thế giới trong thập niên qua, còn rất ít tiềm năng thủy điện ở các con sông trong nước nên phải hướng sang nước láng giềng Lào.
Lào hiện nay có chưa tới 10 đập thủy điện và đang có kế hoạch xây thêm hơn 70 đập thủy điện nữa. Dự án lớn nhất hiện nay đang trong giai đoạn xây dựng là đập thủy điện Nam Theun 2 do Pháp và Thái Lan hợp tác xây dựng. Theo dự trù, đập này sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2009.
Đập thủy điện Nam Theun 2 có công suất theo thiết kế là 1,075 megawatt, trị giá 1 tỉ 450 triệu, được Ngân Hàng Thế Giới hỗ trợ là dự án hạ tầng lớn nhất đang được xây dựng tại Lào hiện nay, thế nhưng dự án đập thủy điện Luang Prabang trên dòng chính của sông Mêkông mà Việt Nam đang dự định thực hiện còn lớn hơn như vậy.
Dự án đập thủy điện Luang Prabang mới ở giai đoạn hợp đồng ghi nhớ, được ký kết giữa công ty PetroVietnam Power Corporation và chính phủ Lào. Theo kế hoạch, đập thủy điện này sẽ đi vào hoạt động vào năm 2014, với công suất là 1,410 megawatt.
