Ðây là chương trình Anh Ngữ sinh động bài 308. Phạm Văn xin kính chào quí vị thính giả. Trong bài học này ta học tiếp phần mới học qua ở bài trước về cách phát âm của phụ âm c và những trường hợp âm c câm. Ta cũng tập đặt câu với những chữ sẽ học.
Pronouncing c and silent /c/. Phát âm của phụ âm c. Phụ âm c có 4 cách đọc.
-c đọc là /s/ như trong chữ cycle (chu kỳ); recycle=tái chế; tái sinh (với nghĩa biến chế để dùng lại): recycle newspapers, recycle bottles.
-c phát âm là /k/ như trong chữ cat, critic (nhà phê bình).
-c phát âm là /sh/ như trong tiếp vĩ ngữ -cial (social),
-cious (vicious độc ác, xấu), -ciate (associate người cộng sự), -cian, như electrician (thợ điện); Grecian (thuộc về nghệ thuật cổ Hy Lạp), -tious, như trong chữ conscientious (tận tâm, a conscientious worker=một người làm việc tận tâm).
-c câm như trong victuals (thực phẩm, food, nourishment), indict (truy tố).
=>Phân biệt khi nào c đọc là /s/, khi nào c đọc là /k/, khi nào c đọc là /sh/, và khi nào c câm.
1. C phát âm như /s/ khi sau nó là âm e, i và y: cease (ngừng), cedar (cây tuyết tùng), cellar (hầm như wine cellar hầm rượu vang), cell (xà lim trong tù, tế bào), Celtics (thuộc về giống người Celts cổ xưa ở Âu châu sống ở Anh quốc trước khi người La-Mã tới), access (đường đi vào, how can I get access to the top floor? Chỉ cho tôi lối lên gác thượng. This building is wheelchair-accessible: tòa nhà này có lối dốc cho người dùng xe lăn ra vào được), face (khuôn mặt), celery (cần tây), fence (hàng rào, good fences make good neighbors, tục ngữ, ý nói hàng rào chắc thì tạo được láng giềng tốt, cycle (chu kỳ), citrus (chanh, cam hay quít), cigar, cinch (việc dễ dàng. How was the exam?-- A cinch. Bài thi bạn làm ra sao? --Một việc dễ ợt, it’s a cinch, it’s a breeze, it’s a piece of cake), civic (civic duties= trách vụ công dân), civil (civil law=dân luật, civil war=nội chiến, civil disobedience=phản đối một cách ôn hoà, treat strangers with civility=đối xử với người lạ mặt môt cách lịch sự), specific (rõ ràng, chi tiết. Don’t beat around the bush. Give a specific example and get to the point, đừng nói loanh quanh; hãy cho thí dụ cụ thể và hãy vào điểm chính): recycle (tái dụng, tái sinh với nghĩa tái chế để dùng lại. Many states encourage citizens to recycle newspapers and bottles. Nhiều tiểu bang khuyến khích dân tái chế giấy báo và chai lọ đã dùng).
2. C phát âm như /k/ khi sau nó là những âm a, o và u:
Cat, cap, can, car, cable (Tourists love to ride the cable car in San Francisco du khách thích đi xe điện ở San Francisco), cake, camel (lạc đà), can’t, cod (cá thu, cá moruy), cop (cảnh sát, the cop stopped the speeding car and gave the driver a ticket, cảnh sát chận xe lái quá tốc độ cho phép và viết cho người lái xe một giấy phạt), cope (đương đầu với. His wife is sick and he has just lost his job. I don’t know how he copes with that. Vợ anh bịnh và anh lại mới bị mất việc làm, không biết anh đối phó với hoàn cảnh ra sao), cow, coach (huấn luyện viên thể dục hay đội banh), cookie (bánh bích qui); cub (chó sói con, Cub scouts sói con, Girl scouts go from house to house to sell cookies các em nữ hướng đạo đi từng nhà bán bánh bích qui), curd (bean curd=đậu phụ), cue (ra dấu, wait for my cue before starting chờ tôi ra dấu rồi hãy bắt đầu), cut, cubby (my office is a cubby-hole in the basement, văn phòng tôi là một phòng nhỏ ở dưới tầng hầm), cuff (I lost a cuff-link; now I have to get a new set. Tôi đánh rớt một khuy măng sét cài cổ tay áo; bây giờ phải mua một bộ khuy mới), Cupid (thần Ái tình), cure (chữa khỏi), curly (quăn), cute (xinh), curve (đường cong). Incurable diseases (bịnh không chữa được)=>Phần lớn các chữ có âm c phát âm là /k/.
Như vậy không cần phải để ý nhiều và nhớ.
Ch khi đứng trước r, phát âm là /k/: Christmas.
Ch phát âm là /k/ trong chữ Anachronism (người hay điều cổ không hợp thời), stomach (dạ dày I have stomach-ache tôi bị đau trong dạ dày hay ruột).
Cũng phát âm /k/ trong những chữ ch mượn của tiếng Hy lạp như chaos (hỗn loạn), chorus (đồng ca, điệp khúc), choral (được hát bởi một ban hợp xướng, a choral symphony).
3. c phát âm là /sh/ trong những tiếp vĩ ngữ như
-cial, -cious, -cian; -tious:
Social (She works as a social worker in the Social Services Department bà làm cán sự ở Bộ Xã Hội),
Ðể ý đến cách đọc khác nhau của: science /s/: khoa học; Conscience: /sh/ lương tâm. When you are facing a difficult choice, do what your conscience tells you to do. Khi bạn gặp trường hợp khó xử, hãy nghe theo lương tâm.
conscious /sh/ (tỉnh, ý thức, biết. When the ambulance arrived the victim was still conscious, khi xe cứu thương tới nơi thì nạn nhân còn tỉnh).
/sh/ Conscientious: có lương tâm, tận tâm, chu đáo. He is a conscientious worker: He pays attention to every detail. Anh để ý đến từng ly từng tý.
A conscientious objector: nguời từ chối đi lính vì lý do tôn giáo.
/sh/ Vicious (vicious xấu xa, a vicious circle/cycle vòng luẩn quẩn, (lời thanh niên xin việc) I need experience to get a job, but without a job I can’t get experience—it’s a vicious circle. Tôi xin việc không được, họ bảo phải có kinh nghiệm, nhưng không có việc thì làm sao có kinh nghiệm? Thật là vòng luẩn quẩn),
Grecian (thuộc về nghệ thuật cổ Hy-Lạp, a Grecian urn=bình cổ Hy Lạp đựng di cốt, tro sau khi thiêu). Hay trong những chữ mượn của Pháp: /sh/ champagne (rượu xâm banh), /sh/ chauffeur (tài xế).
4. c phát âm như /tch/ như trong chữ gốc từ tiếng Ý: cello (đàn vi-ô-lông-xen, đại hồ cầm), Cappuccino (cà phê sữa pha nhanh theo lối Ý). Những chữ loại này rất ít.
-Ch phát âm là /tch/ như âm cuối trong chữ Greenwich ở London bên Anh, nơi kinh tuyến zero (longitude 0) chạy qua, dùng làm giờ tiêu chuẩn quốc tế GMT Greenwich Mean Time. Nhận xét: ee có thể phát âm là /e/ hay /i/; w câm; ch phát âm là /tch/ hay /dz/. /Gré-nitch/ hay /grí-nidz/.
Xem: http://howjsay.com
5. C câm trong trên 30 chữ sau đây: Nhận xét: những chữ trong có có âm tiết sc thì c câm và phát âm là /s/. Vài chữ có âm tiết sc phát âm là /sh/-- như she-- trong conscience =>Ðể nhớ, ta nên đọc nhiều lần những chữ này và cả những câu trong đó các chữ được dùng.
Abscess: chỗ bị áp-xe, chỗ sưng có mủ.
Ascend: đi lên
Ascent: con đường dốc đi lên.
Crescent: trăng lưỡi liềm. Ghi chú: những xứ theo đạo Hồi, hội Hồng Thập Tự the Red Cross dùng tên the Red Crescent. The Red Crescent was officially adopted in 1929 by 33 Islamic states. Cờ trăng lưỡi liềm mầu đỏ được chính thức công nhận như cờ Hồng thập tự bởi 33 xứ theo đạo Hồi giáo năm 1929.
Descend: đi xuống
The plane started to descend=máy bay từ từ hạ cánh.
Descent: nguồn gốc. He’s American of Vietnamese descent: anh ta là người Mỹ gốc Việt. He is a direct descendant of scholar Dương Khuê: Anh ta là hậu duệ của cụ Dương Khuê.
Disciple: môn đệ, học trò.
Fascinate: hấp dẫn, quyến dũ. Insects have always fascinated her.=cô ta rất mê thích các loài côn trùng; That’s why she wants to be an entomologist (nhà côn trùng học).
Fluorescent: ánh sáng hay đèn huỳnh quang
Incandescent: sáng rực.
Indict (kết tội, truy tố)
He was indicted for kidnapping the girl=anh ta bị truy tố đã bắt cóc cô gái.
Isosceles triangle: (tam giác cân)
(Kỳ sau chúng ta sẽ học tiếp-- to be continued)
Ðã học ở bài trước:
Connecticut: tên tiểu bang phía Ðông Bắc Hoa Kỳ
Tucson: /tú-xàn/ tên một thành phố ở tiểu bang Arizona, nơi có trường đại học University of Arizona.
Yacht: du thuyền (ch câm).
Reference (Tham khảo):
-Silent Letter Words ở:
http://mws.ust.hk/sir/silent_words.php
-Daniel Jones, Cambridge Pronouncing Dictionary, 18th ed. (Cambridge University Press, 2011).
-Longman Advanced American Dictionary (Pearson
Longman, 2007).
Quí vị vừa học xong bài 308 trong chương trinh Anh ngữ Sinh Ðộng. Phạm Văn xin kính chào quí vị và xin hẹn gặp lại trong một bài học khác.
