Let us read and enjoy a famous poem: Stopping by Woods on a Snowy Eveving
Ðể thay đổi chủ đề thường lệ của bài học, hôm nay xin giới thiệu với quí vị bài thơ nổi tiếng trong hạ bán thế kỷ 20 của thi sĩ Mỹ Robert Frost (1874-1963). Ðó là bài Stopping by Woods on a Snowy Evening. Dừng bước ven rừng chiều tuyết phủ.
1. Tiểu sử Robert Frost
Robert Frost sinh năm 1874 tại San Francisco, và mất ngày 29 tháng January năm 1963, thọ 89 tuổi. Ngày 29 tháng giêng năm 2014 kỷ niệm 51 năm ngày ông mất. Ông sinh trong một gia đình mà cha ông làm ký giả (journalist) cho một tờ báo sau này là San Franscisco Examiner. Năm ông 11 tuổi, cha ông chết, gia đình phải dọn về Massachusetts ở với ông nội.
Sau khi học xong trung học, ông ghi tên học ở đại học Dartmouth College nhưng học được 2 tháng thì thôi học về dạy học ở trường tiểu học của bà mẹ. Ông nội mua cho ông một trang trại ở Derry, New Hampshire và ông làm trại trong 9 năm, nhưng không thích; ông chỉ thích thơ. Ông trở lại nghề dạy học.
Năm 42 tuổi, ông cùng vợ sang Anh, ngụ ở tỉnh Beaconsfield, ở ngoại ô London. Trong thời gian ở Anh, ông xuất bản cuốn thơ đầu tay, nhan đề A Boy’s Will (Ý Chí Chàng Trai trẻ), và nước Mỹ bắt đầu lưu ý đến thơ của ông. Trở về Mỹ, Ông mua một nông trại ở Franconia, New Hampshire và dạy học ở Amherst College ở tiểu bang Masschusetts. Năm 54 tuổi, ông đoạt giải thưởng Pulitzer về bộ môn thơ; sau đó lần lượt ba lần được giải Pulitzer. Từ trước đến nay không ai được đến 4 lần giải thưởng cao quí này. Trong trên 40 năm trời, mùa hè nào ông cũng về dạy viết văn ở The Bread Loaf School of English ở Middlebury College ở tiểu bang Vermont. Sau ông được mời dạy ở đại học Michigan ở Ann Arbor. Khi tổng thống John F. Kennedy nhậm chức, ngài có mời ông đọc thơ trong buổi lễ. Ông đọc bài the Gift Outright.
Thơ ông dùng chữ bình dị, ngôn ngữ đồng quê dân dã, tả những đề tài như vườn táo, trại cây ở New England, nhưng lời thơ thâm trầm vì ngụ ý sâu xa.
Từ đó danh ông nổi như cồn. Ông dạy học ở Dartmouth, và University of Michigan nhận ông dạy hàng năm.
2. Bài thơ Stopping by Woods on a Snowy Evening làm khi ông ở Shaftbury, Vermont năm 1922, lúc ông 48 tuổi.
Ông là một nhà thơ mới của thế kỷ 20 nhưng vẫn giữ những nét cổ điển vì vẫn làm thơ có vần. Bài thơ đầu tiên của ông được đăng lần đầu lúc ông 20 tuổi và được trả 15 dollars, bằng giá 402 dollars theo thời giá bây giờ.
Bài thơ tả một người dừng cương ngựa trước ven rừng một chiều tối có gió thổi tuyết giăng. Nhìn cảnh tuyết đẹp, quyến rũ như hớp hồn, người lữ khách bâng khuâng, nhưng nghĩ đến đường xa, mình còn nhiều lời hứa phải làm nên phải tiếp tục.
Trong bài thơ có chữ “downy flake”. Chữ down là lông tơ mịn như lông ngỗng lông vịt để nhồi áo lạnh hay chăn bông. Chữ flake là hoa tuyết. Muốn cho học sinh Việt-- mà phần lớn học sinh, ngoại trừ một số nhỏ có xem phim có cảnh tuyết rơi—chưa bao giờ thấy tuyết, nên tôi đã dịch bài thơ sang tiếng Việt, hy vọng người đọc thơ hiểu phần nào tâm trạng người lữ khách trong bài thơ.
Bây giờ xin đọc bài thơ để quí vị có thể cảm thấy cái điệu chầm chậm của nhịp thơ hai âm tiết, âm đầu nhẹ âm sau mạnh, mỗi câu 4 nhịp nhấn gọi là iambic tetrameter và vần móc với nhau, thí dụ vần here ở cuối câu 3 trong khổ thơ stanza thứ nhất vần với chữ queer (lạ) nằm ở câu đầu của khổ thơ thứ nhì: aaba, bbcb, ccdc và ở cuối câu thứ 3 của stanza thứ 3 thì chữ sweep lại vần với 4 chữ cuối deep, keep, sleep, sleep của khổ thơ thứ tư chỉ có một vần dddd.
3. Stopping by Woods on a Snowy Evening
By Robert Frost (1922)
Whose woods these are I think I know,
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.
My little horse must think it queer
To stop without a farmhouse near
Between the woods and frozen lake
The darkest evening of the year.
He gives his harness bells a shake
To ask if there is some mistake
The only other sound’s the sweep
Of easy wind and downy flake.
The woods are lovely, dark, and deep,
But I have promises to keep,
And miles to go before I sleep,
And miles to go before I sleep.
4. Dừng bước ven rừng chiều tuyết phủ
Rừng nhà ai đây xem chừng ta biết,
Nhà nơi phương xa ven làng xa tít.
Người chẳng hay ta dừng bước nơi đây,
Thẩn thơ đứng ngắm rừng dầy chiều đông.
Tuấn mã vật khôn hẳn cho là lạ,
Dừng bước một nơi đồng vắng không nhà.
Bóng đêm phủ xuống không gian im vắng,
Rừng sâu, hồ rộng mà đường còn xa.
Nhạc ngựa rung lên tan bầu tĩnh mịch,
Dường như hỏi chủ lạc lối về chăng.
Gió thổi tuyết rơi bốn bề yên lặng,
Cảnh đẹp hồn thơ mà mơ chưa đặng.
Rừng sâu quyến rũ vô ngần,
Nhớ lời hẹn ước rời chân không đành.
Còn nhiều dặm bước đường trần,
Còn đi mãi mới tới phần nghỉ chân.
(P.T.L. phỏng dịch)
Nghĩa vài chữ:
Woods=khu rừng
Though=tuy rằng
Fill up with snow=phủ đầy tuyết
Farmhouse=nông trại
Darkest evening=đêm tối nhất
Harness bells=nhạc đeo ở cương ngựa
A shake=lắc
Lovely=đẹp
Deep=sâu thẳm
The only other sound’s the sweep of easy wind and downy flake. Chỉ còn nghe thấy tiếng gió thổi nhẹ và hoa tuyết rơi lả tả. Hai xát-âm sibilant sound’s the sweep là một thí dụ về điệp âm đầu alliteration.
Hai chữ dark and deep bắt đầu bởi âm d, cũng là thí dụ về alliteration=điệp âm đầu.
Sleep: ngủ, nghỉ chân, nhưng nghĩa bóng cũng có nghĩa là ”chết”.
Rừng đen thẫm và sâu thẳm tương phản với tuyết trắng mênh mông khiến người khách đang dừng chân như bị quyến rũ bởi cái đẹp, nhưng trong cái đẹp có tiềm ẩn một sự nguy hiểm: một mình giữa rừng tối và hồ đóng băng, còn chủ nhân của khu rừng phủ tuyết và hồ đóng băng thì ở mãi tận làng xa. Chỉ có con ngựa nhỏ lắc chùm nhạc như nhắc chủ tại sao lại đứng ở nơi đồng không mông quạnh. Giữa cảnh cô đơn của con người trước thiên nhiên mỹ lệ nhưng lãnh đạm vô tình, chỉ có tiếng nhạc ngựa mang khách về thực tại, khiến ông dường như chợt tỉnh, nghĩ tới những lời hứa phải giữ và đường dài phải đi trưóc khi yên nghỉ.
The woods are lovely, dark, and deep,
But I have promises to keep,
And miles to go before I sleep,
And miles to go before I sleep.
Bài thơ này được xếp thứ 5 trong 100 bài thơ tiếng Anh được in nhiều nhất trong các tuyển tập cho học sinh và sinh viên. Theo giáo sư William Harmon tác giả cuốn THE TOP 500 POEMS (New York: Columbia University Press,1992).
Quí vị có thể nghe chương trình của Poetry Foundation trong đó chính Robert Frost đọc bài thơ này bằng cách vào Google gõ vào hàng chữ “Stopping by woods on a snowy evening read by Robert Frost.” Hay đánh vào:
www.youtube.com/watch?v=hfOxdZfoOgs
Pham Văn xin kính chào quí vị thính giả và xin hẹn gặp lại trong một bài học khác.
