Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý trên nguyên tắc sẽ họp thượng đỉnh về vấn đề Ukraine, Tổng thống Pháp cho biết hôm 21/2, mở ra một con đường khả dĩ thoát khỏi một trong những cuộc khủng hoảng nguy hiểm nhất châu Âu trong nhiều thập kỷ.
Các thị trường tài chính khắp thế giới tăng nhờ tia hy vọng về một giải pháp ngoại giao ngay cả khi hình ảnh vệ tinh dường như cho thấy Nga triển khai binh lính gần biên giới với Ukraine, trong khi tiếng đạn pháo đã được nghe thấy hôm 21/2 ở miền đông Ukraine, nơi lực lượng chính phủ Ukraine đang giao tranh với phe ly khai thân Nga.
Văn phòng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết trong một tuyên bố rằng ông đã vận động với cả hai nhà đồng cấp Nga-Mỹ về một hội nghị thượng đỉnh bàn về ‘an ninh và ổn định chiến lược ở châu Âu’. Trong một tuyên bố, Nhà Trắng cho biết ông Biden đã chấp nhận cuộc họp ‘trên nguyên tắc’ nhưng với điều kiện ‘Nga không xâm lược Ukraine’.
“Chúng tôi luôn sẵn lòng cho ngoại giao,” Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói. “Chúng tôi cũng sẵn sàng áp đặt những hậu quả nhanh chóng và nghiêm trọng, nếu Nga chọn chiến tranh thay vì ngoại giao”.
Có ít chi tiết rõ ràng về cuộc gặp thượng đỉnh, vốn được công bố sau một loạt các cuộc điện đàm giữa các ông Macron, Biden, Putin, Tổng thống Ukranie Volodymyr Zelenskiy và Thủ tướng Anh Boris Johnson.
Điện Élysée và Nhà Trắng cho biết nội dung thực chất của cuộc gặp thượng đỉnh sẽ được Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov quyết định trong cuộc gặp dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 24/2.
Ukraine có vai trò gì trong cuộc gặp thượng đỉnh này, nếu có, cũng không chắc chắn.
Một quan chức chính quyền Biden nói với Reuters qua email rằng hội nghị thượng đỉnh này là ‘hoàn toàn đáng chú ý’ trong khi thời gian và thể thức vẫn chưa được xác định.
Lãnh đạo đối ngoại của EU, ông Josep Borrell, cho biết nhu cầu đàm phán để tránh chiến tranh là cấp bách, trong khi Đức nói Nga nên quay trở lại bàn đàm phán.
Trong khi giá dầu giảm, thị trường chứng khoán châu Á lấy lại những gì đã mất và phố Wall phục hồi nhờ tin tức về hội nghị thượng đỉnh, ông Michael McFaul, cựu đại sứ Mỹ tại Nga, cho biết ông hoài nghi.
“Nhưng nếu Biden và Putin gặp nhau, họ nên mời ông Zelenskiy tham gia,” ông nói trong một thông điệp trên Twitter.
Quân Nga đã dồn về xung quanh biên giới với Ukraine kể từ cuối năm ngoái, trong hành động mà các nước phương Tây cho là mở màn cho một cuộc xâm lược có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Nga phủ nhận họ có ý định xâm lược Ukraine, nhưng căng thẳng càng bị đẩy lên cao sau khi Bộ Quốc phòng Belarus tuyên bố Nga sẽ mở rộng các cuộc tập trận ở Belarus vốn dự kiến kết thúc hôm 20/2.
Công ty hình ảnh vệ tinh Maxar có trụ sở tại Mỹ cho biết có nhiều đợt triển khai mới của các đơn vị quân đội Nga trong rừng, trang trại và khu công nghiệp chỉ cách biên giới với Ukraine 15 km.
Trước đó, ông Blinken cho biết việc Nga kéo dài tập trận ở Belarus, giáp Ukraine về phía bắc, khiến ông lo lắng hơn là Nga đang sắp sửa tấn công và cần phải tận dụng mọi cơ hội để có tiến hành ngoại giao.
Belarus cho biết quân đội Nga sau khi tập trận sẽ quay về nhà khi có ‘nhu cầu khách quan’, hãng tin Interfax cho biết.
Trong một bức thư gửi người đứng đầu cơ quan nhân quyền Liên Hiệp Quốc, bà Michelle Bachelet, Mỹ đã bày tỏ lo ngại rằng ‘cuộc xâm lược Ukraine của Nga có thể gây ra thảm họa nhân quyền", bao gồm việc vây bắt và tàn sát đối phương.
Các cuộc pháo kích lẻ tẻ qua đường phân chia giữa quân chính phủ Ukraine và phe ly khai thân Nga ở miền đông đã leo thang kể từ hôm 17/2.
Âm thanh giao tranh đã được nghe thấy một lần nữa hôm 21/2, bao gồm một vụ nổ ở trung tâm thành phố Donetsk do phe ly khai kiểm soát. Nguyên nhân chưa được biết.
Phiến quân cho biết hai thường dân đã thiệt mạng trong các cuộc pháo kích của lực lượng chính phủ, hãng tin RIA của Nga cho hay. Truyền thông Nga đưa tin 61.000 người sơ tán từ miền đông Ukraine đã vào Nga.
Kiev cáo buộc các lực lượng thân Nga pháo kích người dân của họ trong khu vực ly khai để đổ lỗi cho quân chính phủ Ukraine.
