Maya Angelou, tiếng nói hàng đầu trong văn chương Mỹ qua đời

Nhà thơ, tác giả, kịch tác gia, giáo sư, nhà soạn nhạc và diễn viên Maya Angelou, là một người phụ nữ Phục hưng hiện đại. Cái chết hôm nay của bà tại tư gia ở North Carolina đã làm im một tiếng nói trong văn chương Mỹ. Thông tín viên VOA Faith Lapidus ghi nhận chi tiết về cuộc đời và sự nghiệp bà Angelou

Sinh ở Saint Louis, trong tiểu bang Missouri, năm 1928, Maya Angelou qua phần lớn thời niên thiếu với bà ở thành phố nhỏ bé Stamps trong tiểu bang Arkansas.

Ðối với những người da đen ở miền nam, những năm đó là một thời của nạn phân biệt chủng tộc và khó khăn kinh tế. Bà nói cái làm cho đời sống có thể chịu đựng được là những chuyện kể, những bài hát và nền văn hóa dân dã truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác. Bà đã có lần mô tả nghệ thuật đã có tác động thần kỳ ra sao tại nhà thờ da đen địa phương của bà.

Bà kể: “Nhà thờ mà tôi theo còn nhỏ hơn bất cứ nơi thờ phượng nào trong thị trấn. Khi tất cả các thành viên đến đó, thì chúng tôi có 32 người trong cả nhà thờ. Tuy nhiên chính ở ngôi nhà thờ này mà tôi học hỏi được nhiều như thế về sức mạnh mà nghệ thuật có thể giúp cho con người vượt qua gần như bất cứ điều gì.”

Sự nghiệp văn chương của bà bắt đầu sau khi nhà văn James Baldwin và các bạn bè khác nghe bà kể những câu chuyện thời thơ ấu và thúc giục bà viết lại những câu chuyện đó. Bà xuất bản tập đầu cuốn tự truyện của bà, mang tựa là, “I Know Why the Caged Bird Sings”- “Tôi biết vì sao con chim trong lồng cất tiếng hót” vào năm 1969. Tiếp theo là 6 tập nữa, cùng với các bài khảo luận, thơ, kịch và truyện phim.

Lời lẽ của bà khích lệ từ học sinh cho đến các vị tổng thống. Bà được mời đọc một bài thơ tại lễ nhậm chức của Tổng thống Bill Clinton vào năm 1993, với những vần thơ sau:

“Nơi đây vào mạch khởi đầu một ngày mới,
Ta có thể ngửng lên và nhìn ra ngoài,
Nhìn vào đôi mắt của người chị em gái,
Nhìn vào gương mặt của người anh em trai
Nhìn vào đất nước và nói một cách đơn thuần, rất đơn thuần với niềm hy vọng
Lời chào buổi sáng”

Ông Nelson Mandela đã đọc bài thơ của bà Angelou, Still I Rise – Tôi vẫn đứng dậy, tại lễ nhậm chức Tổng thống Nam Phi của ông vào năm 1994.

Mặc dù chưa bao giờ vào đại học, bà Angelou đã được trao hơn 30 văn bằng danh dự, cũng như huân chương Nghệ thuật và huân chương Tự do của Tổng thống. Vào cuối tuần này, bà sẽ được trao tăng một giải thưởng của Liên đoàn Bóng chầy về công tác dân quyền của bà. Bà cũng đã phải hủy bỏ việc tham dự buổi lễ vì lý do sức khỏe.

Khi xác nhận cái chết của bà, vào tuổi 86, trường Ðại học Wake Forest, nơi bà dạy học 3 thập niên nay, gọi bà là “một kho tàng quốc gia mà đời sống và những lời chỉ dạy khích lệ hàng triệu người trên khắp thế giới.”