Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày 15/1 loan báo về thỏa thuận thương mại sơ khởi rút lại một số thuế quan và đẩy mạnh việc Trung Quốc mua hàng hóa và dịch vụ của Mỹ, tháo gỡ ngòi nổ của 18 tháng tranh chấp giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Bắc Kinh và Washington mô tả thỏa thuận “Giai đoạn 1” là một bước tiến đáng kể sau nhiều tháng thương thuyết cam go cùng những trả đũa qua lại làm lung lay những chuỗi cung cấp và tạo nên những lo ngại về suy thoái của kinh tế thế giới.
“Cùng nhau, chúng ta sửa sai thành đúng và đưa đến một tương lai công lý cho kinh tế và an ninh cho công nhân, nông dân và các gia đình Mỹ,” Tổng thống Donald Trump ca ngợi thỏa thuận trong những nhận định hoa mỹ tại Tòa Bạch Ốc cùng với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc và các giới chức khác.
Trọng tâm của thỏa thuận là lời hứa của Trung Quốc mua thêm ít nhất 200 tỉ đô la sản phẩm nông nghiệp và những hàng hóa và dịch vụ trong vòng 2 năm, vượt quá lằn ranh 186 tỉ đô la trong năm 2017.
Thỏa thuận sẽ bao gồm 50 tỉ đô la đơn đặt hàng thêm đối với những sản phẩm nông nghiệp Mỹ, ông Trump nói và cho biết thêm ông tin tưởng là nông dân Mỹ sẽ có thể đáp ứng được những đòi hỏi to lớn. Ông cũng cho biết rằng Trung Quốc sẽ mua thêm từ 40 tỉ đến 50 tỉ đô la dịch vụ của Mỹ, 75 tỉ đô la nữa về hàng hóa chế tạo và thêm 50 tỉ đô la về những cung ứng năng lượng.
Các giới chức hai nước ca ngợi thỏa thuận là bước vào một kỷ nguyên mới trong mối quan hệ Mỹ-Trung, nhưng không giải quyết nhiều khác biệt cơ cấu vốn khiến cho chính quyền ông Trump phải khởi động thương chiến.
Những khác biệt này bao gồm tập tục có từ lâu của Trung Quốc trong việc trợ cấp các công ty quốc doanh và làm thị trường quốc tế tràn ngập hàng hóa giá rẻ.
Ông Trump từ trước tới nay đã áp dụng chính sách “Nước Mỹ trên hết” nhằm tái cân bằng mậu dịch toàn cầu có lợi cho các công ty và công nhân Mỹ. Ông nói Trung Quốc hứa có những hành động để đối đầu với việc đánh cắp hay hàng hóa giả mạo và rằng thỏa thuận này bao gồm bảo vệ mạnh mẽ quyền sở hữu trí tuệ.
Trước đó, cố vấn kinh tế Tòa Bạch Ốc Larry Kudlow nói với Fox News là thỏa thuận sẽ tăng thêm 0,5 điểm phần trăm cho tăng trưởng GDP của Mỹ trong năm 2020 và 2021.
Tuy nhiên một vài nhà phân tích bày tỏ nghi ngờ là việc này sẽ đưa thương mại Mỹ-Trung vào một quỹ đạo mới.
Thỏa thuận Giai đoạn 1, đạt được vào tháng 12 năm ngoái, bãi bỏ thuế quan dự trù của Mỹ đánh vào điện thoại di động, đồ chơi và máy vi tính xách tay và gần một nửa thuế quan 7,5% đánh vào 120 tỉ đô la hàng hóa khác của Trung Quốc, bao gồm truyền hình phẳng, tai nghe bluetooth và giày dép.
Tuy nhiên thỏa thuận này sẽ giữ nguyên thuế quan 25% đánh vào 250 tỉ hàng hóa các loại của Trung Quốc trong đó có hàng công nghiệp và các bộ phận các nhà sản xuất Mỹ sử dụng.
Tổng thống Trump ca ngợi thỏa thuận Giai đoạn 1 như là trụ cột trong chiến dịch tái tranh cử năm 2020 của ông, cho biết ông sẽ đồng ý bỏ những thuế quan còn lại một khi hai bên thương thuyết về thỏa thuận “Giai đoạn 2”. Ông nói những cuộc thương thuyết này sẽ sớm bắt đầu.
Ông nói thêm rằng ông sẽ đi thăm Trung Quốc trong một tương lai không xa.
