Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 14/12 kêu gọi Trung Quốc phóng thích hai công dân Canada bị Bắc Kinh bắt giữ trong tuần này sau khi một quản lý cao cấp của tập đoàn viễn thông Huawei Trung Quốc bị bắt giữ ở Canada theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ.
Đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao Mỹ lên tiếng về vụ việc vốn được Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho là sẽ làm leo thang cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
“Hành động bắt giữ bất hợp pháp hai công dân Canada này là không thể chấp nhận được,” ông Pompeo nói với các phóng viên sau cuộc hội đàm với người tương nhiệm Canada Chrystia Freeland đang ở thăm Washington. “Họ cần phải được trao trả… Chúng tôi yêu cầu tất cả các nước trên thế giới phải đối xử với công dân nước khác một cách đàng hoàng.”
Các quan chức Canada hôm 14/12 đã được phép thăm viếng lãnh sự một trong hai người bị bắt giữ ở Trung Quốc và đang tìm cách liên hệ người thứ hai, Bộ Ngoại giao nước này nói.
Trung Quốc đã bắt giữ hai công dân Canada, doanh nhân Michael Spavor và ông Michael Kovrig, người từng là nhà ngoại giao và hiện là cố vấn cho Tập đoàn Khủng hoảng Quốc tế (ICG), sau khi cảnh sát Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính tập đoàn Huawei.
Các công tố viên Mỹ cáo buộc bà Mạnh cung cấp thông tin sai lệch cho các ngân hàng đa quốc gia về các giao dịch có liên quan đến Iran khiến cho các ngân hàng này có nguy cơ vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ. Bà Mạnh, vốn là con gái của người sáng lập Huawei, khẳng định mình vô tội.
Về phần mình, Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói rằng việc Trung Quốc bắt giữ hai công dân của nước ông là ‘không thể chấp nhận được’.
“Cuộc chiến thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ gây ra tất cả những hậu quả phụ cho Canada và có khả năng là cho toàn bộ nền kinh tế toàn cầu. Chúng tôi rất lo lắng về điều đó,” ông nói trên City TV ở Toronto.
Tuy nhiên, Trung Quốc bác bỏ phát biểu của ông Trudeau rằng chính quyền không thể can thiệp vào công việc của tư pháp.
Mỹ và Canada cũng đồng ý rằng quá trình dẫn độ bà Mạnh từ Canada sang Mỹ không nên ‘bị chính trị hóa’.
“Chúng tôi đều đồng ý rằng điều quan trọng nhất mà chúng tôi có thể làm là đảm bảo pháp trị, đảm bảo tôn trọng quyền của bà Mạnh được xét xử công bằng và rằng quy trình tư pháp hiện nay ở Canada vẫn phải phi chính trị,” Ngoại trưởng Freeland nói với các phóng viên sau cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo.
