Hai vị tổng thống của Ukraine và Nga sẽ họp với các đại diện của Liên hiệp Châu Âu ở Belarus vào tuần tới, trong nỗ lực đạt được một thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc giao tranh ở miền đông Ukraine. Trong khi đó, lực lượng chính phủ Ukraine dường như đang siết chặt vòng vây quanh các cứ địa của phe đòi ly khai thân Nga trong khu vực này. Thông tín viên VOA Zlatica Hoke ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Hôm qua, chính phủ Ukraine đã gửi thêm quân đến thành phố Luhanks miền đông nước này, nơi từng diễn ra giao tranh ác liệt trong tuần qua. Cư dân ở Donetsk, một trung tâm giao tranh khác giữa binh sĩ chính phủ và các phần tử đòi ly khai thân Nga, đã đổ ra đường phố nhân một sự ngưng nghỉ trong các cuộc pháo kích để đánh giá thiệt hại. Một số cư dân địa phương nói họ không quan tâm sống trong quốc gia nào mà chỉ cần có hòa bình.
Một cư dân nói “Chúng tôi cần tìm ra một thỏa hiệp cho hòa bình. Nếu Nga không muốn chúng tôi, chúng tôi không muốn bị kẹt giữa hai lằn đạn. Họ oanh kích chúng tôi ở đây. Tôi ủng hộ cả Nga lẫn Ukraine, vì thế nếu Nga không muốn liên quan gì đến chúng tôi, thì chúng tôi sẽ gia nhập với Ukraine.”
Nếu các tổng thống của Nga và Ukraine đạt được một thỏa thuận, thì hòa bình có thể nằm trong tầm tay. Nhưng khó mà nói được Tổng thống Nga Vladimir Putin nghĩ gì, theo nhận định của cựu Ðại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, ông William Taylor.
“Tất cả những gì chúng ta có thể làm là xét đoán qua hành động của ông ấy. Và điều ông ấy đã làm cho đến giờ này, chủ yếu là, không thành thật đối với chúng ta, với cộng đồng quốc tế, với toàn thế giới, với người Nga.”
Hiện là một chuyên gia phân tích làm việc cho Viện Hòa bình Hoa Kỳ, ông Taylor nói Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko ở vị thế mạnh hơn trong vấn đề Ðông Ukraine so với Tổng thống Putin.
“Lực lượng của ông ấy đang thất thế. Họ đang bị dồn ép và một số đang đào ngũ. Một số người Nga ở miền đông Ukraine đang bỏ ngũ, trở về Nga, giả dạng làm thường dân hoặc tôi thấy thậm chí có người còn giả làm các giáo sĩ chính thống. Do đó, ông Putin ở thế ngày càng yếu hơn, và nay đã yêu cầu gặp ông Poroshenko với sự hiện diện của phía Châu Âu. Vì thế đây có thể là một dấu hiệu cho thấy ông ta nhận ra thế yếu của mình.”
Theo ông Taylor, việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine và các nỗ lực xâm nhập thêm nữa vào nước Cộng hòa Xô viết cũ này đã phá hỏng mấy chục năm công sức của Moscơ xây dựng tiếng tăm cho Nga.
“Tôi nghĩ họ đã đánh mất lòng tin của cộng đồng quốc tế. Và vì thế chúng ta phải công nhận thực tế Nga là gì. Nga là một kẻ đứng ngoài vòng luật pháp.”
Ông Taylor cho rằng ưu tiên hàng đầu của Ukraine là chấm dứt vụ nổi loạn thân Nga ở miền đông và bảo toàn biên giới giáp với Nga. Ông nói Kyiv phải thực thi các cải cách dân chủ để phục vụ tất cả các công dân Ukraine một cách bình đẳng, và kiến tạo một môi trường lành mạnh cho đầu tư nước ngoài. Và ông Taylor nói Hoa Kỳ và Châu Âu phải cung cấp sự hỗ trợ để bảo đảm là Ukraine không thất bại.
