Chưa tròn một tuần sau khi ông Phạm Minh Chính xuất hiện với tư cách Thủ tướng, điều hành cuộc họp đầu tiên của nội các mới và dõng dạc xác định, hệ thống công quyền trong giai đoạn mới sẽ tôn trọng phản biện (1), công an Việt Nam bắt giữ, tống giam thêm Nguyễn Thanh Nhã (41 tuổi), Đoàn Kiên Giang (36 tuổi), Nguyễn Phước Trung Bảo (39 tuổi) vì “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” (2).
Cả ba là những bị can mới trong vụ án mà công an đã khởi tố hồi cuối năm ngoái với bị can đầu tiên là Trương Châu Hữu Danh (3). Xét về tính chất, vụ bắt giữ - tống giam này không có gì mới, trừ việc sẽ khiến các dữ liệu về số vụ án, số bị can, bị cáo, bị án “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” mỗi ngày một cao. Mức độ gia tăng tương ứng với những tuyên bố, kêu gọi… phản biện từ lãnh đạo đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ hết cũ tới mới mỗi ngày một… nhiều.
Sau một thời gian dài bị cả ngoài lẫn trong chỉ trích kịch liệt, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã làm quen và càng ngày càng thành thạo trong việc sử dụng hai từ… phản biện như một… biểu tượng của… dân chủ XHCN. Tuy nhiên do ai cũng biết phản biện là gì (?) nên chỉ cần đặt phản biện bên cạnh cách thức hệ thống tư pháp Việt Nam xử lý hình sự những cá nhân bị cáo buộc là “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…”, ắt sẽ thấy… phản biện theo kiểu dân chủ XHCN chỉ là… hàng gian, hàng giả!
***
Đúng vào ngày ông Chính tuyên bố hệ thống công quyền trong giai đoạn mới sẽ tôn trọng phản biện, tòa án Việt Nam phạt Quách Duy bốn năm, sáu tháng tù vì “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…”.
Quách Duy, 39 tuổi, vốn là đảng viên, chuyên viên của Văn phòng UBND TP.HCM, từng nổi lên như một nhân vật nhiệt thành ủng hộ công cuộc chống tham nhũng do ông Nguyễn Phú Trọng phát động và chỉ đạo (4).
Một số nhân vật từng bị Duy chỉ mặt, gọi tên như Trần Vĩnh Tuyến (Phó Chủ tịch UBND TP.HCM), Nguyễn Văn Bình (Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế BCH TƯ đảng), Hoàng Trung Hải (Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Hà Nội),… hoặc đã bị bắt (như ông Tuyến), hoặc đã bị xử lý kỷ luật (như ông Bình, ông Hải), song những suy nghĩ, đề nghị của Duy trên mạng xã hội về việc nên xem xét - truy cứu trách nhiệm hình sự nhiều viên chức khác như ông Võ Văn Thưởng (hiện là Thường trực Ban Bí thư) vì từng chỉ đạo giao “đất vàng” ở TP.HCM cho Vũ “Nhôm” (lúc còn là Phó Bí thư Thường trực của Thành ủy TP.HCM) (6), hay Trần Đại Quang (cựu Bộ trưởng Công an, Chủ tịch Nhà nước), Nguyễn Tấn Dũng (cựu Thủ tướng), Lê Thanh Hải (cựu Bí thư TP.HCM),… vẫn là nguyên nhân chính khiến Quách Duy bị đảng khai trừ, mất việc và giờ là tù nhân.
Trước khi ông Tuyến bị bắt, Quách Duy đã từng bị xử phạt hành chính vì “bôi nhọ, xúc phạm” ông Tuyến (7). Một năm sau ông Tuyến bị khởi tố, bị tống giam… đúng với nội dung Duy từng đề cập và vì vậy từng bị xử phạt hành chính vì… “xúc phạm, bôi nhọ” ông Tuyến (8). Tương tự, năm 2019, Quách Duy từng đề nghị xem xét – xử lý ông Nguyễn Văn Bình (9), ông Hoàng Trung Hải (10) và năm sau, ông Bình, ông Hải bị kỷ luật như đã biết.
Không may cho Duy là ông Võ Văn Thưởng không những… bình an vô sự mà còn… thăng tiến hơn trước, thành ra khi ông Thưởng công khai chỉ trích hệ thống chính trị, hệ thống công quyền để Quách Duy “tự tung, tự tác”, số phận của Quách Duy coi như đã được an bài, cho dù hệ thống tư pháp XHCN chỉ kết luận, truy tố và phạt Duy “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của một viên chức cao cấp đã quá cố và hai viên chức cao cấp đã nghỉ hưu và không đề cập gì đến ông Thưởng (13).
***
Những thông tin trên hệ thống truyền thông chính thức về vụ án Quách Duy “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” cho thấy vụ án này có liên quan mật thiệt đến vụ án Trương Châu Hữu Danh, nay có thêm Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang , Nguyễn Phước Trung Bảo “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…”. Danh, Nhã, Giang, Bảo đều đã từng là phóng viên của nhiều cơ quan truyền thông chính thức và cùng nhau thành lập một nhóm có tên “Báo sạch”.
Trên mạng xã hội “Báo sạch” khác với các cơ quan báo chí thuộc hệ thống truyền thông chính thức ở chỗ cung cấp nhiều thông tin, ý kiến liên quan đến nhiều cá nhân, tổ chức mà họ cho là không… sạch, kể cả khi những cá nhân, tổ chức đó thuộc loại… hét ra lửa, mửa ra khói với hy vọng góp phần làm sạch xã hội. Bất kỳ ai từng đọc “Báo sạch” cũng có thể nhận ra, “Báo sạch” có nguồn tin riêng và tài liệu riêng, không có những nguồn tin riêng và tài liệu riêng ấy, “Báo sạch” không thể… liều như vậy.
Kết luận điều tra, Cáo trạng, Bản án vụ Quách Duy “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” xác định, Quách Duy có quan hệ với Trương Châu Hữu Danh (14). Hoạt động phạm tội của những… Duy, Danh, Nhã, Giang, Bảo chỉ xoay quanh trao đổi thông tin, tài liệu và tiết lộ, bình phẩm. Khoan bàn đến những thông tin, ý kiến ấy đúng hay sai chỉ xét về tính chất, chẳng lẽ đó không phải là phản biện? Đã mời gọi… phản biện, tại sao còn xem “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” là tội phạm hình sự?
Rõ ràng thông tin, ý kiến thiếu chính xác, thậm chí bịa đặt có thể xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân nhưng tại sao không xử lý hình sự theo trình tự mà luật pháp đã qui định về vu khống? Có phải sử dụng “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” nhằm để bảo vệ các loại… bị hại (nhà nước, tổ chức, công dân), miễn trừ công đoạn phải chứng minh đúng – sai? Chẳng lẽ… phản biện trong thể chế… dân chủ XHCN khác với phản biện theo nguyên nghĩa của nhân loại, chỉ được phép phân tích, bình luận hay – dở, tốt – xấu khi hệ thống chính trị, hệ thống công quyền xác định viên chức lãnh đạo nào đó có… sai phạm nghiêm trọng, đi trước là… “lợi dụng các quyền tự do dân chủ…” phải… trừng trị đích đáng? Mời gọi… phản biện như thế có khác gì bày bán… hàng gian, hàng giả?
Chú thích
(1) https://tuoitre.vn/3-thong-diep-khoi-dau-cua-thu-tuong-20210417080045559.htm
(3) https://nhandan.com.vn/tag/TruongChauHuuDanh-20970
(4) https://www.facebook.com/qduyvn
(5) https://www.facebook.com/qduyvn/posts/314226792627633
(6) https://www.facebook.com/qduyvn/posts/379695496080762
(8) https://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/bon-nguoi-bi-khoi-to-cung-ong-tran-vinh-tuyen-la-ai-656929.html
(9) https://www.facebook.com/qduyvn/posts/351638762219769
(10) https://www.facebook.com/qduyvn/posts/351638762219769
(11) https://www.facebook.com/qduyvn/posts/357754314941547
(13) https://plo.vn/phap-luat/sap-xu-bi-cao-quach-duy-xuc-pham-lanh-dao-tren-facebook-977216.html
(14) https://www.sggp.org.vn/tuyen-phat-bi-cao-quach-duy-4-nam-6-thang-tu-725296.html
