Chưa đầy hai tuần lễ từ khi tuyên thệ nhậm chức, nhiều hồ sơ pháp lý đã được đệ nạp để kiện Tổng thống Mỹ Donald Trump, đa số các hồ sơ này đều có liên hệ tới sắc lệnh hành chính mà nhiều người gọi nôm na là “lệnh cấm cửa người Hồi giáo”. Lệnh này cấm khách du hành đến từ 7 nước nơi đa số dân theo Hồi giáo gồm: Iraq, Iran, Syria, Somalia, Sudan, Libya và Yemen, không được nhập cảnh vào Mỹ trong 90 ngày, đồng thời tạm ngưng chương trình định cư người tị nạn Syria tại Hoa Kỳ cho tới khi có lệnh mới. Chính quyền của ông Trump nói lệnh cấm tạm thời này là cần thiết để bảo đảm sự an toàn của các công dân Mỹ. Nhưng giới chống đối cho rằng lệnh này là vi hiến.
Sắc lệnh hành chính đã lập tức khơi dậy các cuộc biểu tình trên khắp nước, và giờ đây được nối tiếp bằng hành động pháp lý để kiện Tổng thống Trump.
Tổng chưởng lý bang Massachusetts Maura Healy hôm thứ Ba 1 tháng 2 loan báo một vụ kiện mới. Bà phát biểu:
“Lệnh hành chính này gây nguy hại, kỳ thị và vi phạm hiến pháp. Lệnh này phân biệt đối xử dựa trên tôn giáo và gốc gác đến từ nước nào, khước từ cư dân nước Mỹ được tiếp cận hệ thống pháp lý và được bảo vệ bình đẳng trước pháp luật, đồng thời lệnh này còn vi phạm luật di trú liên bang.”
Loan báo được đưa ra không lâu sau khi San Francisco thông báo một vụ kiện chống lại lời đe doạ của chính quyền TT Trump sẽ tước quỹ tài trợ của liên bang nếu thành phố San Francisco, bang California, cung cấp nơi trú ẩn cho di dân không có giấy tờ hợp lệ.
Luật sư của thành phố San Francisco Dennis Herrera phát biểu:
“Hôm nay xin loan báo là tôi đã đệ nạp một hồ sơ để tiến hành một vụ kiện liên bang chống Tổng thống Trump và chính quyền của ông về sắc lệnh hành pháp, đe doạ không cung cấp cho thành phố hàng tỉ đôla tiền tài trợ của liên bang vì quy chế “thành phố bảo vệ di dân” của chúng tôi. Sắc lệnh hành chính của Tổng thống không những vi hiến, mà còn không tôn trọng các giá trị Mỹ.”
Tiểu bang Washington ở miền Tây nước Mỹ thông báo một vụ kiện hôm thứ Hai. Tổng chưởng lý tiểu bang này, ông Bob Ferguson, cho biết:
“Vụ kiện của chúng tôi khác và rộng hơn về mặt quy mô. Vụ kiện có mục đích đưa ra chứng cớ thuyết phục rằng các điều khoản chủ yếu trong sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump phải được tuyên bố là bất hợp pháp và vi hiến.”
Hội đồng Quan hệ Mỹ-Hồi giáo, một tổ chức bênh vực quyền lợi của cộng đồng Hồi giáo ở Hoa Kỳ, cũng đệ đơn kiện Tổng thống Trump hôm thứ Hai.
Quyết định của Tổng thống Trump, cách chức quyền Bộ trưởng Tư pháp Sally Yates vì theo ông, bà đã “từ chối thực thi lệnh được soạn thảo để bảo vệ các công dân Mỹ”, còn đổ thêm dầu vào ngọn lửa phẫn nộ của những người chống đối lệnh cấm nhập cư.
Giáo sư Sam Erman thuộc Trường Luật, Đại học Nam California, nhận định:
“Cách chức một Bộ trưởng Tư pháp không phải là điều chưa từng xảy ra, nhưng mọi sự không suôn sẻ lắm khi điều đó xảy ra trong quá khứ, và cũng sẽ xảy ra bây giờ, đó là trong giới chống đối, sắc lệnh của Tổng thống chỉ củng cố thêm lập luận cho rằng theo cách nào đó, quyết định ấy nằm ngoài vòng pháp lý.”
Đa số các nhà lập pháp Đảng Cộng hoà đều hậu thuẫn sắc lệnh của Tổng thống.
Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan phát biểu:
“Chúng ta phải tạm dừng lại và đảm bảo rằng các thủ tục rà soát kiểm tra đạt tiêu chuẩn, để chúng ta có thể bảo đảm sự an toàn và an ninh quốc gia.”
Chủ tịch Hạ viện Ryan hôm nay cam kết rằng chương trình định cư người tị nạn sẽ tái tục, một khi các thủ tục kiểm tra được siết chặt và đã được chuẩn bị sẵn sàng để bảo vệ nền an ninh quốc gia.
