Hồi đầu năm, người dân New York rùng mình trước một tội ác trên xe điện ngầm - cơn ác mộng đô thị: Cái chết của một phụ nữ bị xô xuống đường ray bởi một kẻ lạ mặt có vấn đề về tâm thần.
Thị trưởng mới của thành phố thề sẽ “đảm bảo rằng người dân New York cảm thấy an toàn trong hệ thống xe điện ngầm của chúng ta”.
Nhưng những người đi làm vào sáng thứ Ba 12/4 đã phải đối mặt với một cuộc tấn công gợi lên nỗi sợ hãi sâu sắc nhất của nhiều người đi xe: Một toa xe điện ngầm vào giờ cao điểm đầy khói khi vào một nhà ga ở Brooklyn; ít nhất 33 tiếng súng đã vang lên, làm ít nhất 10 người bị thương.
Hành khách đi xe điện ngầm sợ hãi bỏ chạy, và tay súng cũng vậy. Nghi can vẫn còn tại đào hôm thứ Tư 13/4.
Vẫn còn chưa biết nhiều về vụ tấn công, bao gồm cả việc liệu đây có phải là một hành động khủng bố hay không. Tại một cuộc họp báo tối thứ Ba 12/4, nhà chức trách cho biết họ đang tìm ông Frank R. James, 62 tuổi, người mà họ cho là đã thuê một chiếc xe van có liên quan đến vụ nổ súng.
Đó là lời nhắc nhở gây xúc động mạnh về cuộc chiến kiên cường của thành phố chống lại bạo lực súng đạn và bóng ma của các cuộc tấn công như khủng bố bao trùm thành phố New York - và đặc biệt là hệ thống xe điện ngầm, xương sống giao thông của thành phố.
Các giới chức cảnh sát và an ninh đã có nhiều nỗ lực củng cố thành phố chống lại các cuộc tấn công như vậy, đưa nhân viên lên xe điện ngầm và tại sân ga, lắp đặt camera và thậm chí thỉnh thoảng kiểm tra vũ khí đối với hành khách vào một số nhà ga.
Tuy nhiên, hệ thống rộng lớn, với gần 500 nhà ga, phần lớn vẫn giống như các con đường của thành phố: Quá lớn để bảo vệ và quá bận rộn để có được an ninh tuyệt đối.
Giới hữu trách cho biết hệ thống xe điện ngầm rất quan trọng đối với sự phục hồi của thành phố từ cơn đại dịch virus corona. Đại dịch khiến nhiều người dân New York tránh phương tiện công cộng vào giờ cao điểm. Số người đi xe điện ngầm hàng ngày đã giảm từ 5,5 triệu xuống còn chưa đến một phần mười.
Nhưng khi ngày càng có nhiều người quay trở lại văn phòng, số lượng hành khách ngày càng tăng. Vào ngày thứ Hai 11/4, ước tính số lượng hành khách là 3,1 triệu, theo Cơ quan Thẩm quyền Giao thông Đô thị (MTA).
Với tay súng vẫn còn tại đào, người đi làm như bà Julia Brown không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục đi xe điện ngầm.
“Đó là cách duy nhất để về nhà, thay vì đi xe buýt tốc hành rồi lại thêm một cuốc xe buýt nữa và sau đó là một cuốc khác nữa,” bà Brown làm việc ở Manhattan, nói chỉ vài giờ sau vụ tấn công. “Tôi đã sống qua ngày 11/9. Tôi đã sống qua thời kỳ mất điện. Bạn cần phải bảo đảm an toàn cao nhất cho bản thân mình, và cần đặc biệt chú ý đến môi trường xung quanh. "
Thống đốc Kathy Hochul đã đăng một bức ảnh trên truyền thông xã hội cho thấy bà đang đi tàu sau vụ nổ súng và Thị trưởng Eric Adams thề sẽ tiếp tục chiến đấu để đảm bảo an toàn cho hệ thống.
"Chúng tôi sẽ tăng gấp đôi sức mạnh tuần tra của mình", thị trưởng nói với CBS News hôm thứ Ba 12/4.
Ngay cả trước khi vụ tấn công xảy ra, thị trưởng đã cam kết sẽ tăng cường tuần tra xe điện ngầm và tiến hành các đợt truy quét các ga xe điện ngầm và xe lửa để loại bỏ những người vô gia cư sử dụng chúng làm nơi trú ẩn.
Trong một video được đưa trên YouTube, nghi can James phát lại các bài phát biểu gần đây của ông Adams và bà Hochul và chế giễu những nỗ lực của họ nhằm giải quyết vấn đề bạo lực; goi chúng là yếu kém và vô ích.
"Kế hoạch của họ sẽ thất bại", James nói trong video.
Vào những năm 1980, xe điện ngầm của Thành phố New York là biểu tượng của tình trạng mất trật tự đô thị: bị vẽ bậy, tội phạm hoành hành và khách du lịch xa lánh.
Tuy nhiên, giống như phần còn lại của thành phố, các toa xe điện ngầm đã được dọn dẹp sạch sẽ. Trước khi COVID-19 xảy ra, vấn đề chính của các chuyến xe không phải là tội phạm mà là tình trạng quá tải và những trục trặc liên quan đến cơ sở hạ tầng cũ kỹ.
Sau vụ khủng bố ngày 11 tháng 9, người dân New York học cách sống chung với nỗi lo rằng xe điện ngầm hoặc các khu vực khác của thành phố có thể trở thành mục tiêu khủng bố.
Vào năm 2017, một người ủng hộ Nhà nước Hồi giáo đã cho nổ một quả bom ống được buộc vào ngực của anh ta trong một ga xe điện ngầm gần Bến xe Buýt của Cơ quan Thẩm quyền Giao thông Thành phố, khiến một số người đi đường bị thương.
Cùng năm đó, thành phố bắt đầu mở rộng việc sử dụng các hàng rào vỉa hè để chặn xe. Có 2 vụ tấn công xảy ra trước đó. Trong một vụ, một người đàn ông mà các công tố viên cho rằng cũng ủng hộ Nhà nước Hồi giáo đã lái một chiếc xe tải thuê chạy vào đường dành cho xe đạp dọc theo sông Hudson, giết chết 8 người và làm nhiều người khác bị thương. Trường hợp thứ hai, một người đàn ông bị rối loạn tâm thần lái ô tô với tốc độ cao lao vào người đi bộ ở Quảng trường Thời đại, khiến một người thiệt mạng và ít nhất 20 bị thương.
Vào năm 2016, một người đàn ông mà các công tố viên cho biết có thiện cảm với Osama bin Laden đã đặt bom tự chế ở Manhattan và New Jersey, khiến một số người đi đường bị thương, trước khi bị bắt trong một cuộc đấu súng với cảnh sát. Và vào năm 2010, một người đàn ông đã cố gắng cho nổ một quả bom xe ở Quảng trường Thời đại, nhưng không thành công.
Ông Christopher Herrmann, một cựu cảnh sát thành phố, hiện là giáo sư tại Đại học Tư pháp Hình sự John Jay, nói những đoạn phim ngắn như hôm thứ Ba 12/4 nhất định gây ra một vòng lo lắng mới, đặc biệt là đối với người đi xe điện ngầm.
Ông Herrmann nói: “Vụ 11/9 có một mục tiêu cụ thể: Trung tâm Thương mại Thế giới. Rất nhiều người có thể suy nghĩ chung quanh điều đó."
Nhưng có vẻ như sự ngẫu nhiên của cuộc tấn công hôm thứ Ba 12/4 “thực sự gây ra rất nhiều sợ hãi và lo lắng,” ông nói, “bởi vì hầu hết mọi người không coi mình là mục tiêu”.
Một số người đi xe điện ngầm bày tỏ lo lắng trong khi những người khác coi nó như một rủi ro hàng ngày.
Ông Alexi Vizhnay đã cân nhắc việc lên phà qua Sông Đông sau giờ làm việc hôm thứ Ba 12/4 nhưng cuối cùng quyết định chọn xe điện ngầm. Đó chỉ đơn giản là cách hiệu quả nhất để về nhà ở Queens.
Ông nói: “Có rất nhiều thứ xảy ra ngoài tầm kiểm soát của bạn. Cũng bi thảm như vậy, tất cả những gì tôi có thể làm là nhắc nhở bản thân phải cảnh giác và thận trọng."
Đến sáng thứ Tư 13/4, nhà ga nơi đoàn tàu có súng nổ đã mở cửa trở lại và hành khách lại một lần nữa lên đường.
“Bạn phải cảnh giác hơn với môi trường xung quanh. Nhưng sợ hãi? Không,” bà Ana Marrero, người đã đi làm bằng xe điện ngầm trong 30 năm qua, nói. “Bạn nghĩ đến thảm kịch và những người bị tổn thương, nhưng bạn không có lựa chọn nào khác, và làm những gì bạn phải làm.”
