Hai năm sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã ủy quyền cho Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) Hoa Kỳ tiến hành một chiến dịch bí mật trên mạng xã hội Trung Quốc nhằm mục đích khiến dư luận ở Trung Quốc chống lại chính phủ nước này, theo các cựu quan chức Mỹ có kiến thức trực tiếp về hoạt động mật này nói.
Ba cựu quan chức nói với Reuters rằng CIA đã thành lập một nhóm nhỏ đặc vụ sử dụng danh tính giả trên Internet để truyền bá những câu chuyện tiêu cực về chính phủ Tập Cận Bình, đồng thời rò rỉ thông tin tình báo chê bai cho các cơ quan báo chí nước ngoài. Nỗ lực này bắt đầu vào năm 2019 và chưa được đưa tin trước đây.
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã nhanh chóng mở rộng dấu ấn toàn cầu của mình, ký kết các hiệp ước quân sự, thỏa thuận thương mại và quan hệ đối tác kinh doanh với các quốc gia đang phát triển.
Các nguồn tin nói với Reuters rằng nhóm CIA đã cáo buộc những thành viên của Đảng Cộng sản cầm quyền đang giấu tiền bất chính ở nước ngoài và chỉ trích Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc là tham nhũng và lãng phí, vốn cung cấp tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển.
Mặc dù các quan chức Mỹ từ chối cung cấp thông tin chi tiết cụ thể về các hoạt động này, nhưng cho biết những chê bai trên là dựa trên thực tế mặc dù đã được các đặc vụ tình báo bí mật công bố dưới danh tính không đúng. Hai cựu quan chức nói những nỗ lực ở Trung Quốc nhằm mục đích kích động sự hoang tưởng trong các nhà lãnh đạo hàng đầu ở đó, buộc chính phủ nước này phải tiêu tốn nguồn lực để truy đuổi các cuộc xâm nhập vào mạng internet vốn được kiểm soát chặt chẽ của Bắc Kinh.
“Chúng tôi muốn họ đuổi theo ma,” một trong những cựu quan chức này nói.
Người phát ngôn của CIA, Chelsea Robinson, từ chối bình luận về sự tồn tại của chương trình gây ảnh hưởng này, cũng như mục tiêu hoặc tác động của nó.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói thông tin về sáng kiến của CIA cho thấy chính phủ Mỹ sử dụng “không gian dư luận và nền tảng truyền thông làm vũ khí để truyền bá thông tin sai lệch và thao túng dư luận quốc tế”.
Các nguồn tin cho biết hoạt động của CIA nhằm đáp trả những nỗ lực bí mật trong nhiều năm của Trung Quốc nhằm tăng cường ảnh hưởng trên toàn cầu. Trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông Trump đã đưa ra phản ứng cứng rắn hơn đối với Trung Quốc so với những người tiền nhiệm. Chiến dịch của CIA báo hiệu sự quay trở lại với các phương pháp đánh dấu cuộc chiến của Washington với Liên Xô cũ. Ông Tim Weiner, tác giả của một cuốn sách về lịch sử chiến tranh chính trị, nói: “Chiến tranh Lạnh đã quay trở lại”.
Reuters không thể xác định tác động của các hoạt động bí mật hay liệu chính quyền của Tổng thống Joe Biden có duy trì chương trình của CIA hay không. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia của chính quyền Biden, Kate Waters, từ chối bình luận về sự tồn tại của chương trình này hay liệu nó có còn hoạt động hay không. Hai nhà sử học tình báo nói với Reuters rằng khi Nhà Trắng trao cho CIA quyền hành động bí mật, thông qua một mệnh lệnh được gọi là phát hiện của tổng thống, quyền này thường được áp dụng trong tất cả các chính quyền.
Ông Trump, hiện là ứng cử viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa, đã cho biết rằng ông sẽ có cách tiếp cận cứng rắn hơn nữa đối với Trung Quốc nếu tái đắc cử tổng thống vào tháng 11. Người phát ngôn của ông Trump và các cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông, John Bolton và Robert O’Brien, cả hai đều làm việc trong khoảng thời gian sau khi chỉ thị hành động bí mật này được ký, đã từ chối bình luận với hãng thông tấn Anh.
Ông Paul Heer, cựu chuyên gia phân tích cấp cao của CIA về Đông Á, người được Reuters cho biết về sự ủy quyền của Tổng thống đối với CIA, nói rằng hoạt động chống lại Bắc Kinh có nguy cơ leo thang căng thẳng đáng kể với Hoa Kỳ, do sức mạnh của nền kinh tế Trung Quốc và khả năng trả đũa thông qua thương mại của nước này. Ví dụ, sau khi Úc kêu gọi một cuộc điều tra bên trong Trung Quốc để tìm hiểu nguồn gốc của đại dịch COVID-19 vào năm 2020, Bắc Kinh đã chặn hàng tỷ đô la thương mại của Úc thông qua thuế quan nông nghiệp.
Chỉ thị năm 2019 của ông Trump được đưa ra sau nhiều năm cảnh báo từ cộng đồng tình báo Hoa Kỳ và ghi nhận của truyền thông về cách Trung Quốc sử dụng hối lộ và đe dọa để nhận được sự hỗ trợ từ các nước đang phát triển trong các tranh chấp địa chính trị khi nước này cố gắng gieo rắc sự chia rẽ ở Hoa Kỳ thông qua các nhóm bình phong.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói Bắc Kinh tuân theo “nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác và không can thiệp vào công việc nội bộ của Hoa Kỳ”.
Theo Yahoo News đưa tin, một năm trước đó, ông Trump đã trao cho CIA nhiều quyền lực hơn để tiến hành các hoạt động tấn công mạng chống lại các đối thủ của Mỹ sau nhiều cuộc tấn công mạng của Nga và Trung Quốc nhằm vào các tổ chức của Mỹ. Reuters không thể xác nhận độc lập sự tồn tại của chỉ thị trước đó.
Các nguồn tin mô tả việc ủy quyền năm 2019, mà Reuters phát hiện ra, là một hoạt động tham vọng hơn. Nó cho phép CIA hành động không chỉ ở Trung Quốc mà còn ở các quốc gia trên thế giới, nơi Hoa Kỳ và Trung Quốc đang cạnh tranh ảnh hưởng.
Bốn cựu quan chức cho biết hoạt động này nhắm vào dư luận ở Đông Nam Á, châu Phi và Nam Thái Bình Dương.
Một cựu quan chức an ninh quốc gia Mỹ am tường trực tiếp về việc này cho biết: “Có cảm giác như Trung Quốc đang tấn công chúng tôi bằng gậy bóng chày thép và chúng tôi đánh trả bằng gậy gỗ”.
Theo ba cựu quan chức, ông Matt Pottinger, một quan chức cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ vào thời điểm đó, đã soạn thảo giấy tờ ủy quyền. Một trong những cựu quan chức này cho biết việc sử dụng ảnh hưởng xấu, trộm cắp tài sản trí tuệ và mở rộng quân sự mà Bắc Kinh bị cho là đã tiến hành là những mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
Ông Pottinger nói với Reuters rằng ông sẽ không bình luận về “sự chính xác hay không chính xác của các cáo buộc về hoạt động tình báo của Hoa Kỳ”, đồng thời cho biết thêm rằng “sẽ là không chính xác nếu cho rằng tôi đã biết về các hoạt động tình báo cụ thể của Hoa Kỳ”.
Ông Heer, cũng là cựu chuyên gia phân tích của CIA, nói chiến dịch tuyên truyền bí mật chống lại Bắc Kinh có thể phản tác dụng. Trung Quốc có thể sử dụng bằng chứng về chương trình gây ảnh hưởng của CIA để củng cố những cáo buộc kéo dài hàng thập kỷ của mình về sự lật đổ mờ ám của phương Tây, giúp Bắc Kinh “tuyên truyền” ở một thế giới đang phát triển vốn đã có sự nghi ngờ sâu sắc về Washington.
Giáo sư tại Đại học Johns Hopkins, Thomas Rid, người viết một cuốn sách về lịch sử chiến tranh chính trị, nói các hoạt động gây ảnh hưởng của Mỹ cũng có nguy cơ gây nguy hiểm cho những người bất đồng chính kiến, các nhóm đối lập chỉ trích Trung Quốc và các nhà báo độc lập, những người có thể bị cho là thuộc sở hữu của CIA mà thực tế là không phải vậy.