Một tàu tuần tra của Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ khi đang tuần tra thường kỳ ở Biển Bering đã bắt gặp một số tàu quân sự Trung Quốc ở vùng biển quốc tế nhưng thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Hoa Kỳ, các quan chức cho biết.
Thủy thủ đoàn đã phát hiện ba tàu cách Đảo Amchitka thuộc Quần đảo Aleutian khoảng 124 dặm (200 km) về phía bắc, Tuần duyên Mỹ cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Tư. Sau đó, một phi hành đoàn trực thăng của Trạm Không quân Tuần duyên biển Kodiak phát hiện con tàu thứ tư cách Đảo Amukta khoảng 84 dặm (135 km) về phía bắc.
Tuyên bố cho biết tất cả bốn tàu của Trung Quốc đều “quá cảnh trong vùng biển quốc tế nhưng vẫn thuộc Vùng đặc quyền kinh tế của Hoa Kỳ”, kéo dài 200 hải lý (370 km) tính từ bờ biển Hoa Kỳ. Các tàu Trung Quốc nói với Tuần duyên rằng mục đích của họ đến đó là thực hiện “tự do hoạt động hàng hải”.
“Sự hiện diện của hải quân Trung Quốc là phù hợp với các quy tắc và chuẩn mực quốc tế”, Chuẩn Đô đốc Megan Dean, Tư lệnh Tuần duyên số 17 nói.
“Chúng tôi có mặt để đảm bảo không có sự gián đoạn nào đối với lợi ích của Mỹ trong môi trường hàng hải xung quanh Alaska”.
Tàu tuần duyên Hoa Kỳ Kimball là con tàu dài 418 feet (127 mét) có trụ sở tại Honolulu. Tuần duyên cho biết không có yêu cầu nào đối với các quốc gia nước ngoài phải chủ động liên lạc với một quốc gia trước khi vào Vùng đặc quyền kinh tế của họ và trong trường hợp này các tàu Trung Quốc đã trả lời khi Tuần duyên liên lạc qua vô tuyến.
Lực lượng Tuần duyên không trả lời câu hỏi về việc các tàu Trung Quốc ở trong Vùng đặc quyền kinh tế trong bao lâu nhưng cho biết tàu Kimball và thuỷ thủ đoàn đã theo dõi họ cho đến khi họ đi qua phía nam Quần đảo Aleutian và vào Bắc Thái Bình Dương.
Viện Hải quân Hoa Kỳ ngày 5/7 cho biết việc nhìn thấy các tàu này diễn ra một tuần sau khi hải quân Trung Quốc bắt đầu cuộc tuần tra chung hàng năm với hải quân Nga ở Thái Bình Dương. Họ cho biết hoạt động tuần tra đã giảm quy mô so với những năm trước, bao gồm cả tháng 8 năm ngoái khi hơn 10 tàu từ Trung Quốc và Nga thành lập một đội tàu ngoài khơi Alaska.
Vào tháng 9/2022, tàu Kimball phát hiện một số tàu từ Trung Quốc và Nga ở Biển Bering. Và vào tháng 9/2021, các tàu tuần tra của Lực lượng Tuần duyên ở Biển Bering và Bắc Thái Bình Dương đã chạm trán với các tàu Trung Quốc cách Quần đảo Aleutian khoảng 50 dặm (80 km). Tuần duyên cho biết đã xảy ra sự cố tương tự vào năm 2023 và Hải quân đã phải ứng phó.
“Quân đội của chúng ta cần phải sẵn sàng cho việc gia tăng hoạt động quân sự chung của Trung Quốc và Nga gần bờ biển Alaska”, Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Dan Sullivan, đảng viên Đảng Cộng hòa ở Alaska, nói trong một tuyên bố sau khi được thông báo về sự hiện diện của Trung Quốc.
“Sáng hôm qua, tôi cũng đã gặp Chỉ huy Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và đặc biệt nêu ra vấn đề này – nước Mỹ phải chuẩn bị kỹ càng hơn như thế nào cho hoạt động ngày càng gia tăng ở Bắc Cực, đồng thời để người dân Alaska biết rằng quân đội của chúng ta đang làm nhiệm vụ bảo vệ bang của chúng ta và đất nước của chúng ta”, thượng nghị sĩ Sullivan nói.
Quân đội Hoa Kỳ thường xuyên tiến hành cái mà họ gọi là các hoạt động tự do hàng hải trong vùng biển tranh chấp ở châu Á mà Trung Quốc tuyên bố là của mình, triển khai các tàu Hải quân đi qua các tuyến đường thủy như Biển Đông. Hoa Kỳ nói rằng tự do hàng hải trong vùng biển là lợi ích quốc gia của Mỹ.
Aaron Davenport, một giới chức Tuần duyên cấp cao đã nghỉ hưu hiện đang làm việc cho RAND, nói khi các tàu Trung Quốc mô tả những gì họ đang làm là “hoạt động tự do hàng hải”, thì về cơ bản đó là việc Trung Quốc phô diễn sức mạnh của mình bằng cách xuất hiện ở một phần của thế giới mà Mỹ coi đây là khu vực phạm vi ảnh hưởng của mình.
Ông nói điều này tương tự như cách Hoa Kỳ triển khai tàu Tuần duyên hoặc các tàu khác đến eo biển Đài Loan để duy trì quyền tự do hàng hải và hỗ trợ các đồng minh của Mỹ trong khu vực – với điểm khác biệt quan trọng là Quần đảo Aleutian rõ ràng là một phần của Hoa Kỳ.
Eo biển Đài Loan là nơi ngăn cách hòn đảo dân chủ Đài Loan với Trung Quốc, nước luôn tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình.