Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan đã gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh hôm thứ Năm, kết thúc ba ngày đàm phán nhằm xoa dịu căng thẳng giữa hai cường quốc thế giới trước cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11.
Trong cuộc họp tại Đại lễ đường Nhân dân, Chủ tịch Tập nói với ông Sullivan rằng Bắc Kinh cam kết duy trì mối quan hệ ổn định với Washington.
“Trong thế giới đầy biến động và thay đổi này, các quốc gia cần sự đoàn kết và phối hợp... chứ không phải sự loại trừ hay thoái lui”, ông Tập Cận Bình nói.
Ông Sullivan nói với ông Tập rằng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cam kết quản lý mối quan hệ để tránh xung đột và “mong muốn được hợp tác với ngài trong những tuần tới”.
Sau cuộc họp, Nhà Trắng cho biết hai bên đang lên kế hoạch cho một cuộc điện đàm sớm giữa ông Tập và ông Biden.
Sau đó, trong thời gian mà ông nói là 14 giờ thảo luận, ông Sullivan đã đề cập đến một loạt các vấn đề làm phức tạp mối quan hệ. Những vấn đề này bao gồm căng thẳng về Đài Loan, Biển Đông và Nga, và yêu cầu của Hoa Kỳ về sự giúp đỡ nhiều hơn từ Trung Quốc để ngăn chặn dòng chảy của các thành phần dùng để sản xuất fentanyl, nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng quá liều thuốc ở Hoa Kỳ.
Tuy nhiên vẫn còn nhiều khoảng cách đáng kể trong một số vấn đề. Ông Sullivan nói rằng họ không đạt được thỏa thuận mới nào về Biển Đông và đã “trao đổi mạnh mẽ” về các vấn đề an ninh kinh tế và thương mại.
“Chúng tôi đã không thảo luận về cuộc bầu cử của Hoa Kỳ”, ông cho biết thêm.
Tuy nhiên, đã có nhiều tiến triển hơn trong quan hệ quân sự. Ông Sullivan đã gặp cố vấn quân sự hàng đầu của ông Tập và hai bên đã nhất trí rằng các nhà lãnh đạo bộ tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ sẽ sớm nói chuyện qua điện thoại với những người đồng cấp của họ tại bộ tư lệnh chiến khu Nam bộ của Trung Quốc, nơi phụ trách các vùng biển phía Nam của nước này.
Các quan chức quân sự Hoa Kỳ từ lâu đã mong muốn có sự tham gia sâu hơn ở cấp độ làm việc trong bối cảnh các tranh chấp khu vực và việc triển khai binh sĩ ngày càng tăng trên khắp Đông Á.
Một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết những bất đồng với Trung Quốc về các bãi cạn mà nước này đang tranh chấp với Philippines, một đồng minh hiệp ước của Hoa Kỳ, ở Biển Đông có khả năng chỉ được quản lý chứ không phải giải quyết “trong tương lai gần”.
"Nếu không phải là bãi cạn này, thì sẽ là một chỗ khác”, vị quan chức này nói.
Trước khi gặp ông Tập, ông Sullivan đã có cuộc thảo luận hiếm hoi với một vị tướng được các nhà ngoại giao coi là cố vấn quân sự chủ chốt của Chủ tịch Tập, ông Trương Hữu Hiệp, Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương. Ông cũng đã có cuộc thảo luận sâu rộng với nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc, Vương Nghị, vào thứ Ba và thứ Tư.
Với ông Trương, ông Sullivan đã thúc đẩy tăng cường liên lạc ở cấp độ làm việc giữa quân đội của hai nước trong cuộc gặp đầu tiên giữa ông Trương và một quan chức chính quyền Biden.
“Yêu cầu của ngài về việc tổ chức cuộc họp này với tôi chứng tỏ chính phủ Hoa Kỳ coi trọng an ninh quân sự và mối quan hệ quân sự giữa chúng ta”, ông Trương nói khi chào ông Sullivan.
Ông Sullivan nói với ông Trương rằng cả hai nước đều có trách nhiệm ngăn chặn sự cạnh tranh chuyển thành xung đột hoặc đối đầu.
“Xét đến tình hình thế giới và nhu cầu quản lý có trách nhiệm mối quan hệ Mỹ - Trung, tôi nghĩ đây là một cuộc họp rất quan trọng”, ông nói.
Nhà Trắng cho biết ông Sullivan đã nêu lên quan ngại về việc Trung Quốc hỗ trợ cho cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga, cũng như Đài Loan và Biển Đông.
Ông Trương được cho là thân cận với Tập Cận Bình và đã vượt qua được tình trạng hỗn loạn trong hàng ngũ quân đội Trung Quốc. Các nhà ngoại giao phương Tây và châu Á cho biết ông có quyền lực hơn bộ trưởng quốc phòng, người thường xuyên gặp gỡ các quan chức nước ngoài hơn.
'THẢO LUẬN CÓ TÍNH XÂY DỰNG'
Trong cuộc họp hôm thứ Tư, ông Vương và ông Sullivan đã thảo luận về triển vọng đàm phán sớm giữa ông Biden và ông Tập và chia sẻ quan điểm trái ngược về các cuộc xung đột ở Trung Đông và Ukraine, các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc từ Đài Loan cho đến Biển Đông và vấn đề thương mại.
“Chìa khóa cho sự phát triển suôn sẻ của tương tác Trung - Mỹ nằm ở việc đối xử với nhau như những người bình đẳng”, ông Vương nói với ông Sullivan, theo đài truyền hình nhà nước CCTV.
Nhà Trắng cho biết hai bên đã có “các cuộc thảo luận thẳng thắn, thực chất và mang tính xây dựng”.
Trong những tháng cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống trước cuộc bầu cử ngày 5/11, ông Biden đã thúc đẩy ngoại giao trực tiếp để gây ảnh hưởng đến Tập Cận Bình và kiềm chế căng thẳng. Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris, ứng cử viên của đảng Dân chủ, có thể sẽ theo đuổi một chiến lược tương tự.
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích liên kết với cựu tổng thống và ứng cử viên đảng Cộng hòa hiện tại Donald Trump coi cách tiếp cận đó là quá mềm mỏng trước chính sách đối ngoại ngày càng quyết đoán của Trung Quốc.