Mỹ đã yêu cầu Israel phải thực hiện các bước trong tháng tới để cải thiện tình hình nhân đạo ở Gaza hoặc có thể sẽ phải đối mặt với các hạn chế trong viện trợ quân sự của Mỹ, các quan chức nước này cho biết. Đây là cảnh báo mạnh mẽ nhất kể từ khi Israel bắt đầu cuộc chiến với Hamas cách đây một năm.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã viết thư cho các quan chức Israel hôm 13/10, yêu cầu có các biện pháp cụ thể để xử lý tình hình ngày càng tồi tệ ở vùng đất Palestine trong bối cảnh Israel tiếp tục mở cuộc tấn công ở phía bắc Gaza.
Nếu Israel không làm thì nó có thể ảnh hưởng đến chính sách của Hoa Kỳ, bức thư, vốn được tờ Israeli News 12 đưa tin đầu tiên, cảnh báo.
“Chúng tôi đặc biệt lo ngại rằng những hành động gần đây của chính phủ Israel... đang góp phần làm tình hình ở Gaza xấu đi nhanh chóng”, một bản sao bức thư do phóng viên Axios đăng trên X cho biết.
Bức thư dẫn ra các hạn chế mà Israel đang áp đặt, bao gồm cả hạn chế đối với hàng nhập khẩu thương mại, từ chối hầu hết các di chuyển nhân đạo giữa miền bắc và miền nam Gaza, và các hạn chế “nặng nề và quá mức” đối với loại hàng hóa nào có thể vào Gaza.
Người phát ngôn an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby nói bức thư “không có ý đe dọa” nhưng nhắc lại tính cấp thiết của việc tăng cường hỗ trợ nhân đạo ở Gaza.
“Chúng tôi thấy rằng có vẻ như họ (người Israel) đang nhìn nhận vấn đề này rất nghiêm túc”, ông Kirby nói về bức thư mà không giải thích thêm.
Một quan chức Israel tại Washington cho biết bức thư đã được nhận và đang được xem xét. “Israel nghiêm túc xem xét vấn đề này và có ý định giải quyết những lo ngại nêu trong bức thư này với các đối tác Mỹ của chúng tôi”, quan chức này nói.
Bức thư là tối hậu thư rõ ràng nhất gửi đến chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu kể từ khi cuộc xung đột ở Gaza bùng phát, làm dấy lên viễn cảnh Washington sẽ thay đổi sự ủng hộ dành cho Israel.
Bức thư đề ra các bước cụ thể mà Israel phải thực hiện trong vòng 30 ngày, bao gồm cho phép tối thiểu 350 xe tải vào Gaza mỗi ngày, tạo ra những khoảng dừng giao tranh để cho phép chuyển hàng cứu trợ và rút lại lệnh sơ tán đối với thường dân Palestine khi không cần thiết.
Bức thư nói “Việc không cho thấy cam kết bền vững để thực hiện và duy trì các biện pháp này có thể có hậu quả trong chính sách của Hoa Kỳ... và luật pháp Hoa Kỳ có liên quan”.
Bức thư trích dẫn Mục 620i của Đạo luật Hỗ trợ Nước ngoài, trong đó cấm viện trợ quân sự cho các quốc gia cản trở chuyển giao viện trợ nhân đạo của Mỹ.
Bức thư cũng trích dẫn Bản ghi nhớ An ninh Quốc gia do Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ban hành vào tháng 2, theo đó yêu cầu Bộ Ngoại giao báo cáo với Quốc hội về việc liệu họ có thấy lời đảm bảo của Israel rằng việc họ sử dụng vũ khí của Hoa Kỳ không vi phạm luật pháp Mỹ hoặc luật pháp quốc tế là đáng tin cậy hay không.
LIÊN TỤC CẢNH BÁO
Washington thường xuyên gây sức ép buộc Israel cải thiện tình hìn nhân đạo ở Gaza kể từ khi cuộc chiến với Hamas bắt đầu với các cuộc tấn công của nhóm chiến binh Palestine vào miền Nam Israel vào ngày 7/10/2023. Chính quyền Biden phần lớn đã từ chối áp đặt các hạn chế đối với hàng tỷ đô la viện trợ quân sự mà Hoa Kỳ gửi cho Israel, ngay cả sau khi những cảnh báo trước đó về hành vi của họ trong cuộc chiến không được lắng nghe.
Israel nói họ đang tuân thủ luật pháp quốc tế trong các chiến dịch nhằm tiêu diệt các chiến binh Hamas ẩn náu trong các đường hầm và trà trộn trong dân thường ở Gaza.
Chính quyền Biden dường như cố gắng cân bằng giữa việc chỉ trích các hành động của Israel ở Gaza với việc thể hiện sự ủng hộ quân sự mạnh mẽ với tuyên bố vào Chủ Nhật - cùng ngày với bức thư - rằng họ sẽ gửi quân Mỹ và các khẩu đội chống tên lửa THAAD tân tiến đến Israel.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Matthew Miller cho biết ông Blinken cũng đã gửi một lá thư vào tháng 4 yêu cầu Israel cải thiện khả năng tiếp cận viện trợ. Ông Biden cũng đã cảnh báo vào tháng 4 rằng chính sách của Hoa Kỳ sẽ được quyết định dựa trên các hành động của Israel ở Gaza.
Ông Miller cho biết Israel vào thời điểm đó đã có những thay đổi dẫn đến việc có đến 300-400 xe tải cứu trợ vào Gaza mỗi ngày nhưng con số đó đã giảm hơn 50% kể từ đó.
“Chúng tôi rất muốn thấy những thay đổi không phải chờ 30 ngày, mà ngay lập tức”, ông Miller nói.
THIỆT HẠI CHO DÂN THƯỜNG
Lực lượng Israel đã mở rộng hoạt động vào phía bắc Gaza trong bối cảnh lo ngại về khả năng tiếp cận viện trợ nhân đạo trên khắp vùng đất này và khả năng tiếp cận thực phẩm, nước và thuốc men của dân thường.
Reuters đưa tin vào đầu tháng này rằng nguồn cung thực phẩm đã giảm mạnh kể từ khi chính quyền Israel đưa ra quy định hải quan mới đối với một số mặt hàng viện trợ nhân đạo và đang thu hẹp các chuyến chuyển hàng do các doanh nghiệp tổ chức trong một hành động riêng rẽ.
Bức thư cũng đề xuất một kênh mới để Hoa Kỳ “nêu ra và thảo luận về các vụ việc gây tổn hại cho dân thường” với Israel.
Ông Miller từ chối nói thêm về điều này, nhưng cho biết Israel không làm đủ để giải quyết những thiệt hại cho dân thường.
“Quý vị không cần phải nhìn đâu xa để hiểu điều đó mà hãy nhìn vào những hậu quả thực sự thảm khốc vào cuối tuần qua”, ông Miller nói.
Ý ông Miller muốn nói đến cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel vào đầu ngày thứ Hai được ghi lại trong các video, vốn không thể xác minh độc lập, mà dường như cho thấy cảnh người Palestine bị thiêu sống bên trong một lều bệnh viện.
Quân đội Israel cho biết họ đã tấn công các chiến binh hoạt động từ một trung tâm chỉ huy bên trong một khu phức hợp bệnh viện, cáo buộc Hamas sử dụng các cơ sở dân sự như bệnh viện cho mục đích quân sự, điều mà Hamas phủ nhận.
Đầu năm nay, ông Blinken đã kết luận rằng Israel có thể đã vi phạm luật nhân đạo quốc tế khi sử dụng vũ khí do Hoa Kỳ cung cấp và “không hợp tác đầy đủ” với các nỗ lực đưa viện trợ nhân đạo vào Gaza, nhưng cho biết điều này không vi phạm luật pháp Hoa Kỳ.