Cơ quan chống tham nhũng của Hàn Quốc hôm 23/1 đã chuyển cho các công tố viên vụ án liên quan tới Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol, đề nghị truy tố ông về tội nổi loạn và lạm dụng quyền lực vì tuyên bố thiết quân luật ngắn ngủi của ông.
Văn phòng điều tra tham nhũng đối với các quan chức cấp cao (CIO) cho biết sẽ yêu cầu các công tố viên truy tố ông Yoon về các cáo buộc cầm đầu một cuộc nổi loạn, lạm dụng quyền hạn và cản trở người khác thực hiện quyền của họ.
Ông Yoon, vốn bị luận tội và đình chỉ quyền lực vào ngày 14/12, đã bị giam giữ từ tuần trước trong khi bị điều tra về quyết định áp đặt thiết quân luật vào ngày 3/12 – một hành động gây chấn động cả Hàn Quốc mặc dù đã bị quốc hội hủy bỏ trong vòng vài giờ.
CIO được thành lập vào năm 2021 với tư cách là một cơ quan chống tham nhũng độc lập để điều tra các quan chức cấp cao bao gồm cả tổng thống và các thành viên gia đình của họ và đã lãnh đạo một nhóm chung có sự tham gia của cảnh sát và bộ quốc phòng, trong khi các công tố viên tiến hành cuộc điều tra riêng của họ.
Theo luật, CIO chỉ có thể điều tra và không có thẩm quyền truy tố tổng thống cũng như phải chuyển bất kỳ vụ án nào đến văn phòng công tố để có hành động tiếp theo.
CIO cho biết rằng thời hạn giam giữ ông Yoon sẽ kết thúc vào khoảng ngày 28/1, nhưng họ hy vọng các công tố viên sẽ yêu cầu tòa án gia hạn thêm 10 ngày nữa trước khi chính thức truy tố ông Yoon.
Văn phòng Công tố Tối cao từ chối bình luận.
Các công tố viên đã truy tố Bộ trưởng Quốc phòng của ông Yoon, Kim Yong-hyun, về tội nổi loạn. Các chỉ huy của Bộ Tư lệnh Phòng thủ Thủ đô, Bộ Tư lệnh Phản gián Quốc phòng, cảnh sát Seoul và ủy viên cảnh sát quốc gia cũng nằm trong số các quan chức bị truy tố cho đến nay.
Kể từ khi bị bắt vào ngày 15/1, ông Yoon đã từ chối nói chuyện với các điều tra viên của CIO và bất chấp lệnh triệu tập của họ. Ông Yoon là tổng thống đương nhiệm đầu tiên bị bắt trong lịch sử Hàn Quốc.
Lee Jae-seung, phó giám đốc CIO, cho biết sẽ "hiệu quả" hơn nếu các công tố viên tiếp quản cuộc điều tra trước khi truy tố ông Yoon, với lý do tổng thống từ chối hợp tác.
"Mặc dù nghi phạm bị cáo buộc nghiêm trọng là người cầm đầu một cuộc nổi loạn, nhưng cho đến nay, ông ta vẫn không hợp tác, không đáp lại các thủ tục tố tụng hình sự và từ chối thẩm vấn của chúng tôi", ông Lee nói trong một cuộc họp báo.
Ông cho biết các nhà điều tra đã có được lời khai từ một số quan chức quân đội về việc ông Yoon bị cáo buộc tìm cách bắt giữ các chính trị gia và đề cập đến lệnh thiết quân luật thứ hai. Ông Yoon và các luật sư của ông đã phủ nhận những cáo buộc này.
Ông Yoon từng là một công tố viên hàng đầu trước khi trở thành tổng thống và hiện vụ án hình sự lại nằm trong tay của các công tố viên khác, nhưng hiện không rõ mối quan hệ của ông với họ chặt chẽ tới mức nào.
Các luật sư của ông Yoon đã nhiều lần nói rằng CIO không có thẩm quyền xử lý vụ án của ông vì luật quy định một phạm vi lớn các quan chức cấp cao và các hành vi vi phạm có thể bị điều tra, nhưng không đề cập đến nổi loạn.
Họ cũng cho biết bất kỳ cuộc điều tra hình sự nào cũng nên được tiến hành sau khi Tòa án Hiến pháp quyết định có nên loại ông Yoon khỏi chức vụ trong phiên tòa xét xử riêng về việc luận tội ông hay không.
Các luật sư hôm 23/1 đã nhắc lại lập trường rằng họ sẽ buộc CIO phải chịu trách nhiệm về những gì họ gọi là cuộc điều tra bất hợp pháp, đồng thời yêu cầu các công tố viên tiếp quản vụ án theo quy định của pháp luật.
Trước Tòa án Hiến pháp hôm 21/1, ông Yoon đã phủ nhận việc ra lệnh cho quân đội lôi các nhà lập pháp ra khỏi quốc hội hoặc yêu cầu bộ trưởng tài chính chuẩn bị ngân sách cho một cơ quan lập pháp khẩn cấp.
Tội nổi loạn mà ông Yoon có thể bị truy tố là một trong số ít tội mà một tổng thống Hàn Quốc không được miễn trừ và về nguyên tắc có thể bị tử hình. Tuy nhiên, Hàn Quốc đã không xử tử bất kỳ ai trong gần 30 năm qua.
Ông Yoon hôm 23/1 đã dự một phiên điều trần khác của Tòa án Hiến pháp trong phiên tòa liên quan tới việc bị luận tội.
Cựu bộ trưởng quốc phòng Kim cũng dự kiến sẽ được triệu tập làm nhân chứng.