Hoa Kỳ muốn Ukraine tổ chức bầu cử, có khả năng là vào cuối năm nay, đặc biệt là nếu Kyiv có thể đồng ý ngừng bắn với Nga trong những tháng tới, quan chức cấp cao của Tổng thống Donald Trump về Ukraine nói với Reuters.
Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine và Nga, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội của Ukraine, vốn bị đình chỉ trong cuộc chiến với Nga, "cần phải được thực hiện".
"Hầu hết các quốc gia dân chủ đều có bầu cử trong thời chiến. Tôi nghĩ điều quan trọng là họ phải làm như vậy", ông Kellogg nói. "Tôi nghĩ điều đó tốt cho nền dân chủ. Đó là vẻ đẹp của một nền dân chủ vững chắc, có nhiều hơn một người có khả năng tranh cử".
Cả Tổng thống Trump và ông Kellogg đều cho biết họ đang xây dựng kế hoạch làm trung gian cho một thỏa thuận trong những tháng đầu tiên của chính quyền mới nhằm chấm dứt cuộc chiến toàn diện ở Ukraine bắt đầu từ tháng 2 năm 2022.
Họ đã đưa ra rất ít thông tin chi tiết về kế hoạch chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai, cũng như thời điểm họ có thể công bố một kế hoạch như vậy.
Kế hoạch của ông Trump vẫn đang trong quá trình xây dựng và chưa có quyết sách nào được đưa ra, nhưng ông Kellogg và các quan chức Nhà Trắng khác đã thảo luận trong những ngày gần đây về việc thúc đẩy Ukraine đồng ý tổ chức bầu cử như một phần của thỏa thuận ngừng bắn ban đầu với Nga, hai người biết về các cuộc thảo luận đó và một cựu quan chức Hoa Kỳ được thông báo về đề xuất bầu cử cho biết.
Các quan chức của Trump cũng đang tranh luận về việc có nên thúc đẩy lệnh ngừng bắn ban đầu hay không trước khi cố gắng làm trung gian cho một thỏa thuận lâu dài hơn, hai người quen thuộc với các cuộc thảo luận của chính quyền Trump cho biết. Những người này cho biết nếu cuộc bầu cử tổng thống diễn ra ở Ukraine, người thắng cử có thể chịu trách nhiệm đàm phán một hiệp ước dài hạn hơn với Moscow.
Các nguồn tin từ chối nêu tên để thảo luận về các vấn đề chính sách và an ninh nhạy cảm.
Không rõ đề xuất của ông Trump như vậy sẽ được Kyiv chào đón như thế nào. Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã nói rằng Ukraine có thể tổ chức bầu cử trong năm nay nếu giao tranh kết thúc và có các đảm bảo an ninh mạnh mẽ để ngăn chặn Nga tái diễn các hành động thù địch.
Một cố vấn cấp cao của Kyiv và một nguồn tin chính phủ Ukraine cho biết chính quyền Trump vẫn chưa chính thức yêu cầu Ukraine tổ chức bầu cử tổng thống vào cuối năm nay.
Nhiệm kỳ năm năm của ông Zelenskiy được cho là sẽ kết thúc vào năm 2024 nhưng các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội không thể được tổ chức trong tình trạng thiết quân luật kể từ tháng 2 năm 2022.
Hai cựu quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết Washington đã nêu vấn đề bầu cử với các quan chức cấp cao trong văn phòng của ông Zelenskiy vào năm 2023 và 2024 dưới chính quyền Biden.
Các quan chức cho biết Bộ Ngoại giao và Nhà Trắng đã nói với các giới chức Ukraine rằng các cuộc bầu cử rất quan trọng để duy trì các chuẩn mực quốc tế và dân chủ.
Các quan chức ở Kyiv đã phản đối bầu cử trong các cuộc thảo luận với Washington trong những tháng gần đây. Họ nói với các quan chức của chính quyền Biden rằng việc tổ chức các cuộc bỏ phiếu vào thời điểm bất ổn như vậy trong lịch sử Ukraine sẽ chia rẽ các nhà lãnh đạo Ukraine và có khả năng thu hút các chiến dịch gây ảnh hưởng của Nga, hai cựu quan chức Hoa Kỳ cho biết.
Tổng thống Putin đã tuyên bố công khai rằng ông không nghĩ Zelenskiy là một nhà lãnh đạo hợp pháp khi không có bầu cử và rằng tổng thống Ukraine không có quyền hợp pháp để ký các văn bản ràng buộc liên quan đến một thỏa thuận hòa bình tiềm năng.
Tuy nhiên, theo nhà lãnh đạo Nga, ông Zelenskiy có thể tham gia đàm phán trong thời gian chờ đợi nhưng trước tiên phải hủy bỏ sắc lệnh năm 2022 mà ông đã ký cấm đàm phán với Nga trong thời gian Putin còn nắm quyền.
Nguồn tin của chính phủ Ukraine cho biết Putin đã sử dụng vấn đề bầu cử như một cái cớ để phá vỡ các cuộc đàm phán trong tương lai.
"(Ông ấy) đang giăng bẫy, tuyên bố rằng nếu Ukraine không tổ chức bầu cử, sau đó ông có thể bỏ qua bất kỳ thỏa thuận nào", nguồn tin cho biết.
Luật pháp Ukraine rõ ràng cấm tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội dưới thiết quân luật.
Cựu quan chức phương Tây nêu lên mối lo ngại về việc Hoa Kỳ thúc đẩy bầu cử, nói rằng việc dỡ bỏ thiết quân luật có thể cho phép những người lính được động viên đào ngũ và thúc đẩy các nam thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ "chạy ra biên giới".
Nguồn tin cho biết, điều này cũng có thể gây ra bất ổn chính trị vì nó sẽ biến Zelenskiy thành một con vịt què, làm loãng quyền lực và ảnh hưởng của ông và thúc đẩy sự tranh giành của những người thách thức tiềm năng.