Các quan chức Hoa Kỳ và Nga đã lần đầu tiên họp hôm 18/2 tại Riyadh về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, trong khi Kyiv và các đồng minh châu Âu của nước này lo lắng theo dõi từ bên lề, và Moscow đưa ra yêu cầu mới rằng NATO chính thức từ bỏ lời hứa thành viên mà họ đã đưa ra với Ukraine vào năm 2008.
Các cuộc đàm phán tại thủ đô của Ả rập Saudi đã cho thấy tốc độ nhanh chóng của Hoa Kỳ trong nỗ lực ngăn chặn xung đột, chưa đầy một tháng sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức và sáu ngày sau khi ông điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Các nhà lãnh đạo Ukraine và châu Âu lo ngại rằng ông Trump có thể đạt được một thỏa thuận vội vàng với Moscow mà bỏ qua lợi ích an ninh của họ, thưởng cho Nga vì đã xâm lược nước láng giềng và để ông Putin tự do đe dọa Ukraine hoặc các quốc gia khác trong tương lai.
Những người chỉ trích cho rằng nhóm của ông Trump, bằng cách loại trừ tư cách thành viên NATO cho Ukraine và nói rằng mong muốn giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất của Kyiv là ảo tưởng, đã đưa ra những nhượng bộ lớn trước.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết họ chỉ đơn giản là thừa nhận thực tế.
Ukraine nói rằng không thể đạt được thỏa thuận hòa bình nào thay mặt cho họ. "Chúng tôi, với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, sẽ không thể chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không có chúng tôi", Tổng thống Volodymyr Zelenskyy nói tuần trước.
Vài giờ sau khi cuộc họp ở Riyadh bắt đầu, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói với các phóng viên tại Moscow rằng việc NATO không kết nạp Ukraine là thành viên là "chưa đủ".
Bà nói rằng liên minh phải tiến xa hơn bằng cách từ chối lời hứa đã đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh ở Bucharest năm 2008 rằng Kyiv sẽ gia nhập vào một ngày chưa xác định trong tương lai.
"Nếu không, vấn đề này sẽ tiếp tục đầu độc bầu không khí trên lục địa châu Âu", bà nói. Không có phản hồi ngay lập tức từ các thành viên NATO hoặc Hoa Kỳ.
Tại Riyadh, ba quan chức Hoa Kỳ trong tháng làm việc đầu tiên sau khi nhậm chức - Ngoại trưởng Marco Rubio, cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz và đặc phái viên Trung Đông của ông Trump là Steve Witkoff - đã xếp hàng đối diện với hai nhà ngoại giao kỳ cựu của Nga. Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov đã giữ chức vụ này từ năm 2004, và trợ lý Điện Kremlin Yuri Ushakov đã làm cố vấn chính sách đối ngoại của Putin từ năm 2012.
Truyền thông được phép quay phim hai phái đoàn, ngồi đối diện nhau tại một chiếc bàn gỗ bóng loáng với những bình hoa lớn màu trắng.
Các quan chức đã phớt lờ những câu hỏi mà các phóng viên hô lớn về việc liệu Hoa Kỳ có đang gạt người Ukraine sang một bên hay không và Washington đang yêu cầu Moscow nhượng bộ những gì.
Điện Kremlin cho biết các cuộc đàm phán ở Riyadh có thể làm rõ về một cuộc gặp có thể xảy ra giữa ông Trump và ông Putin, mà cả hai người đều cho biết họ rất muốn tổ chức.
Nga đã phát động một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022, tám năm sau khi chiếm Crimea và kích động một cuộc nổi loạn ở phía đông đất nước. Hiện tại, nước này kiểm soát khoảng một phần năm Ukraine.
Ông Trump đã tranh cử tổng thống vào năm ngoái với lời hứa thường được nhắc lại là sẽ chấm dứt xung đột trong vòng 24 giờ, mặc dù các quan chức của ông hiện thừa nhận rằng sẽ mất nhiều tháng. Ông mô tả cuộc chiến là "nực cười" và nói rằng nó đang "phá hủy" nước Nga.
Tuy nhiên, Moscow ngày càng tỏ ra tự tin hơn trong những tháng gần đây khi quân đội của họ tiến quân với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2022 và những lời đề nghị của ông Trump đã chấm dứt tình trạng gần như hoàn toàn bị phương Tây cô lập. Dưới thời người tiền nhiệm của Trump là Joe Biden, Điện Kremlin đã mô tả mối quan hệ là "dưới mức không".
Các quan chức Hoa Kỳ coi cuộc đàm phán hôm 18/2 là cuộc tiếp xúc ban đầu để xác định liệu Moscow có nghiêm túc về việc chấm dứt chiến tranh hay không, sau khi ông Putin và ông Trump đã nói chuyện hôm 12/2.