Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào chính thức gặp nhau lần đầu tiên kể từ khi có vụ đụng tàu ở vùng đảo có tranh chấp, dẫn đến những cuộc lời qua tiếng lại giữa hai nước.
Tại cuộc họp giữa hai ông hôm thứ Bảy, không có tiến bộ nào thêm về chủ quyền trên dãy đảo. Bộ Ngoại giao Nhật Bản nói rằng hai bên nhắc lại các lý do lịch sử và sau đó đồng ý tiếp tục hợp tác kinh tế và duy trì ổn định khu vực.
Cùng ngày, Thủ tướng Nhật gặp Tổng thống Nga Dmitry Medvedev để cố giải quyết căng thẳng tương tự về lãnh thổ.
Hai cuộc nói chuyện ngoại giao này lấn lướt các thảo luận về thương mại, mục tiêu rộng hơn của hội nghị APEC.
Hoa Kỳ đang hô hào lập ra Chương trình Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương, TPP, mục đích chính là tháo gỡ thuế nhập khẩu tại 9 nước, trong đó có Nhật Bản.
Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama nói rằng TPP là bước đầu tiến đến một hiệp định thương mại của tất cả các nước APEC, hy vọng có thể giúp Hoa Kỳ tăng gấp đôi xuất khẩu trong 15 năm tới:
“Đối với Hoa Kỳ, đây là một chiến lược về công ăn việc làm. Cứ mỗi 1 tỉ đôla xuất khẩu, Hoa Kỳ giữ được 5.000 việc làm. Những việc làm để hỗ trợ cho xuất khẩu thường được trả lương cao hơn mức trung bình đến 18%.”
Thủ tướng Kan của Nhật tỏ ý ủng hộ chương trình TPP, mặc dù các chính phủ trước đây không tán thành vì các nông dân Nhật cho rằng bất kỳ một thỏa thuận thương mại nào cũng khiến giá nông phẩm của họ giảm bớt. Ông nói:
“Nước chúng tôi thường đi chậm trong vấn đề mở cửa thương mại nhưng chúng tôi hiểu ra đất nước chúng tôi không thể giàu mạnh nếu không hợp tác với thế giới, nhất là các nước châu Á.”
Trung Quốc đứng trước nhiều áp lực phải giảm bớt thăng dư mậu dịch và tái định giá đồng nguyên. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cũng hứa hợp tác với cộng đồng quốc tế:
“Các thị trường mới nổi vẫn còn ‘bấp bênh’ do đó các nước đã phát triển không nên đòi hỏi các nước mới nổi thực thi các nghĩa vụ vượt quá năng lực. Cộng đồng quốc tế nên động viên các thị trường mới nổi trong khu vực châu Á Thái Bình Dương nhận lãnh trách nhiệm quốc tế dựa trên năng lực, điều kiện quốc gia, giai đoạn và mức độ phát triển.”
Nhiều người cho rằng lãnh đạo APEC sẽ ra tuyên bố chung, cho biết họ sẽ tiến hành các mục tiêu thương mại như thế nào, trước khi hội nghị chấm dứt vào Chủ nhật.
APEC: Ngoại giao bao phủ thương mại hôm thứ Bảy
ác nhà lãnh đạo dự hội nghị APEC ở thành phố Yokohama, Nhật Bản
Thương mại đã bị căng thẳng ngoại giao che lấp trong ngày đầu của hội nghị cấp cao APEC ở Yokohama. Lãnh đạo Nhật Bản, Trung Quốc và Nga thảo luận các vấn đề tranh chấp lãnh thổ đang làm quan hệ giữa họ không mấy tốt.