Các nhà lãnh đạo của khối những quốc gia đang phát triển BRICS mời Ả rập Xê út, Iran, Ethiopia, Ai Cập, Argentina và Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất gia nhập khối, đây là một động thái nhằm tăng cường sức mạnh của một khối đã cam kết cổ vũ cho “Phương Nam toàn cầu”.
Việc mở rộng khối cũng có thể mở đường cho hàng chục quốc gia khác quan tâm đến việc gia nhập BRICS - khối này hiện gồm có Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi - vào thời điểm mà sự phân cực địa chính trị đang thúc đẩy các nỗ lực của Bắc Kinh và Moscow nhằm biến khối này thành một đối trọng ngang tầm với các nước phương Tây.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, chủ tọa hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo BRICS, phát biểu: “BRICS đã bắt tay vào một chương mới trong nỗ lực xây dựng một thế giới công bằng, một thế giới công chính, một thế giới bao trùm và thịnh vượng”.
Các ứng cử viên mới sẽ chính thức được kết nạp làm thành viên vào ngày 1/1/2024. Ông Ramaphosa và Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva để ngỏ khả năng kết nạp thêm các thành viên mới nữa trong tương lai.
Ông Lula cho rằng những lời hứa hẹn vào toàn cầu hóa đã không mang lại kết quả như ý, đồng thời nói thêm rằng đã đến lúc khôi phục lại sự hợp tác với các nước đang phát triển vì "có nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân", một lời phát biểu có hàm ý rõ ràng về căng thẳng gia tăng giữa Nga và phương Tây về cuộc xung đột Ukraine.
Cuộc thảo luận về việc mở rộng khối là nội dung đứng đầu chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày diễn ra ở Johannesburg. Tuy rằng tất cả các thành viên BRICS đều công khai bày tỏ sự ủng hộ đối với việc mở rộng khối, song vẫn có sự chia rẽ giữa các nhà lãnh đạo về quy mô và tốc độ kết nạp thêm thành viên.
Mặc dù khối chiếm khoảng 40% dân số thế giới và 1/4 tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, song với thực tế là các thành viên BRICS không đạt được tầm nhìn nhất quán cho cả khối đã khiến khối này lâu nay không tạo ra được mức độ ảnh hưởng tương xứng với quy mô về kinh tế và chính trị của khối trên toàn cầu.
Các quan chức Nam Phi cho hay hơn 40 quốc gia đã bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS và 22 quốc gia đã chính thức đề nghị được kết nạp.
Họ đại diện cho một nhóm các ứng viên tiềm năng đa dạng, chủ yếu có động cơ là mong muốn san bằng một sân chơi toàn cầu mà nhiều nước cho rằng nó bị thao túng theo hướng bất lợi cho họ.
Họ bị thu hút bởi lời hứa của BRICS là sẽ mang lại sự cân bằng trong các tổ chức thế giới đang bị Hoa Kỳ và các quốc gia phương Tây giàu có khác thống trị.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho rằng việc mở rộng khối cần được xem là một ví dụ cho thấy các định chế toàn cầu khác được thành lập vào thế kỷ 20 đã trở nên lỗi thời.