Các công tố viên Mỹ nói ông Paul Manafort, cựu Chủ tịch Ban vận động tranh cử của ông Trump, tin rằng ông ta đứng trên luật thuế và luật ngân hàng khi ông sử dụng các tài khoản nước ngoài để tuồn hàng triệu đô la kiếm được nhờ dịch vụ tư vấn chính trị ở Ukraine. Trong khi đó, luật sư của ông Manafort tìm cách đổ lỗi cho đối tác kinh doanh/ cựu cộng sự của thân chủ ông.
"Chúng ta chủ yếu có mặt ở đây là vì một người: người đó là ông Rick Gates," luật sư Thomas Zehnle nói vào lúc khởi đầu lập luận của ông hôm thứ Ba 31/7 trong phiên xét xử ông Manafort về tội trốn thuế và gian lận tiền ngân hàng ở tòa án tp Alexandria, bang Virginia.
Luật sư Zehnle đổ lỗi cho ông Gates và các nhà tài phiệt Ukraine đã trả tiền cho ông Manafort để ông tư vấn chính trị cho cựu Tổng thống Viktor Yanukovych và Đảng các Khu vực, đảng thân Nga của ông Yanukovych.
Ông Manafort và ông Gates bị công tố viên đặc biệt Robert Mueller truy tố hồi năm ngoái và đầu năm nay về các cáo trạng liên quan đến công việc làm của họ tại Ukraine, trong khuôn khổ cuộc điều tra do công tố viên Mueller dẫn đầu về vai trò của Nga, xen vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.
Tư liệu: Ảnh ông Rick Gates, cựu cố vấn Ban vận động tranh cử của ông Donald Turmp tại thủ đô Washington, ngày 11/12/2017. REUTERS / Joshua Roberts
Ông Gates tuyên bố nhận tội hồi tháng Hai về hai tội nhẹ, đồng thời ông đồng ý hợp tác với cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Mueller. Và bây giờ thì ông Gates trở thành nhân chứng chủ yếu của phe công tố chống lại ông Manafort.
Ông Manafort tuyên bố không nhận tội gian lận thuế và ngân hàng.
Cáo trạng chính
Có hai cáo buộc chính chống ông Paul Manafort. Một là ông đã kiếm được hơn 60 triệu đô la về phí tư vấn chính trị ở Ukraine từ năm 2010 đến năm 2014, nhưng ông trốn đóng thuế tại Hoa Kỳ về hầu hết những món tiền ấy bằng cách thành lập các công ty vỏ bọc bí mật nhằm che giấu các khoản thu nhập dưới dạng "tiền vay".
Hai là sau khi ông Yanukovych bị lật đổ vào năm 2014 và thu nhập của Manafort tại Ukraina cạn dần, ông xin vay tiền tại một số ngân hàng Mỹ bằng cách nói dối về mức thu nhập và mức nợ nần của ông.
Công tố viên Uzo Asonye nói: "Trong mỗi trường hợp, chứng cớ cho thấy ông Paul Manafort đã đặt cá nhân ông và tiền của ông lên trên luật pháp."
Theo công tố viên Asonye, hồ sơ ngân hàng mà các công tố viên thu thập được cho thấy ông Manafort đã sử dụng dịch vụ chuyển tiền từ hơn 30 tài khoản ở nước ngoài để mua bất động sản trị giá 6 triệu USD, và nhiều mặt hàng xa xỉ, từ một chiếc đồng hồ trị giá 21.000 USD đến một chiếc áo khoác giá 15.000 USD.
Luật pháp Hoa Kỳ đòi hỏi người đóng thuế phải tiết lộ các lợi ích tài chính và các tài khoản ngân hàng ở nước ngoài. Theo các công tố viên, ông Manafort dấu giếm sự hiện hữu của các tài khoản nước ngoài của ông với những người làm kế toán và giúp ông khai thuế.
Nhưng luật sư Zehnle bào chữa cho ông Manafort, đã tìm cách làm giảm nhẹ tội trốn thuế, bằng cách khai rằng đây chỉ là một vụ liên quan tới thuế và quên đánh dấu một ô trên tờ khai thuế.
Bên bị sẽ trình bằng chứng cho thấy ông Manafort từng báo cáo mức thu nhập điều chỉnh để đóng thuế cho giai đoạn từ năm 2005 đến 2015 là 30 triệu đô la, và công ty của ông báo cáo mức thu nhập trước khi điều chỉnh là hơn 92 triệu đô la trong cùng thời kỳ.
Người đóng thuế ở Hoa Kỳ thường bị kiểm toán thay vì "bị trừng phạt" khi phạm phải "những sai lầm" trên bản khai thuế. Luật sư Zehnle nói ông Manafort và công ty của ông không bị IRS kiểm toán trước cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt.
Các công ty vỏ bọc
Theo Luật sư Zehnle, hơn 20 công ty vỏ bọc bí mật mà ông Manafort bị cáo buộc sử dụng, đã được tạo ra theo đề nghị của những nhà tài trợ cho Đảng các Khu vực.
Những nhà tài trợ đã " chỉ thị" cho ông Manafort rằng họ không muốn thấy tên của ông hoặc tên của ông Gates xuất hiện trên các trương mục/ tài khoản đó. Tuy nhiên, ông Gates vẫn ghi tên ông "để duy trì quyền kiểm soát" các tài khoản này.
Tấn công sự khả tín của nhân chứng là một chiến lược phổ biến của bên bị. Nhưng luật sư của ông Manafort dường như nhất quyết tấn công ông Rick Gates để tìm cách biến ông này thành thủ phạm chính trong vụ án.
"Đáng tiếc là sự tin tưởng mà ông Manafort dành cho ông Rick Gates đã bị đặt nhầm chỗ."Luật sư Zehnle, luật sư bảo vệ ông Paul Manafort
Luật sư Zehnle mô tả ông Gates là "nhân vật chính" trong công ty tư vấn về thuế và tài chính của ông Manafort.
Ông Zehnle nói ông Manafort đã tín cẩn và giao phó cho ông Rick Gates công việc điều hành các hoạt động thường ngày của công ty, thế mà thay vào đó ông Gates đã lạm dụng sự tin tưởng của ông Manafort để biển thủ "hàng chục triệu đô la của chủ nhân lâu năm của mình".
"Đáng tiếc là sự tin tưởng mà ông Manafort dành cho ông Rick Gates đã bị đặt nhầm chỗ."
Dự kiến vụ án sẽ kéo dài khoảng ba tuần.
Ông Manafort bị tống giam từ tháng 6 năm nay, khi một vị chánh thẩm tại một tòa án ở Washington thu hồi giấy tại ngoại hầu tra của ông về cáo buộc ông Manafort đã tìm cách liên lạc để ảnh hưởng tới lời khai của các nhân chứng trong thời gian tại ngoại.
Công tố viên đặc biệt Mueller đã tập hợp được 35 nhân chứng để ra trước tòa làm chứng chống ông Manafort, trong số các nhân chứng có các nhà kế toán, cố vấn tài chính, chuyên viên khai thuế và nhân viên địa ốc.
Nhưng nhân chứng chủ yếu của phe công tố có thể là ông Rick Gates, cộng sự lâu năm của ông Manafort ở Ukraine và cũng là người mà sau này đã theo chân ông Manafort vào làm Phó Chủ tịch ban vận động tranh cử của ông Trump.
Tháng 10 năm ngoái, ông Gates bị phe công tố truy tố trong tư cách đồng bị cáo với ông Manafort. Tuy nhiên ông Gates sau đó đồng ý hợp tác với phe công tố để đổi lấy hai tội nhẹ hơn trong khi ông Manafort vẫn tỏ thái độ thách thức, thề sẽ tiếp tục chống trả.