Tuần trước, dư luận dậy lên thành bão sau khi có tin Quảng Bình chi 2,2 tỉ đồng để mua cặp, tặng các đại biểu tham gia đại hội đảng bộ của tỉnh này để họ… đựng tài liệu về đại hội đảng. Trong bối cảnh kinh tế - xã hội điêu đứng vừa vì kinh tế liên tục suy thoái chưa thấy điểm dừng, vừa vì tác động của dịch bệnh, 2,2 tỉ đồng cho cặp đựng tài liệu đại hội đảng là một sự bỡn cợt tàn độc đối với tất cả các giới, đặc biệt là người nghèo. Phản ứng của công chúng đã khiến chính quyền tỉnh Quảng Bình phải hủy kế hoạch đặt mua… cặp.
Tuy nhiên chẳng riêng Quảng Bình, chính quyền nhiều tỉnh khác ở Việt Nam cũng đã chi cả tỉ đồng cho việc sắm cặp làm quà tặng các đại biểu dự đại hội đảng bộ của họ, chẳng hạn: Vĩnh Phúc chi 1,8 tỉ. Lâm Đồng chi 1,2 tỉ, Nam Định chi 980 triệu, Bắc Giang chi 925 triệu,… Đó là chưa kể nhiều huyện cũng đã chi từ 200 triệu đồng đến 700 triệu đồng mua cặp tặng các đại biểu (1). Bao nhiêu tỉ đã được chi cho việc mua cặp chỉ để các đại biểu có thứ chứa tài liệu đại hội đảng mà họ tham dự?
***
Cho dù là tổ chức chính trị duy nhất nắm giữ quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối tại Việt Nam nhưng đảng dựa vào đâu để tự cho phép mình phung phí công quỹ để tổ chức đại hội đảng các cấp?
Người sử dụng Internet tại Việt Nam từng chuyển cho nhau xem Công văn số 312/UBND-KTTH của UBND tỉnh Lạng Sơn gửi Bộ Tài chính ngày 1/4/2020 đề nghị hỗ trợ… 86,5 tỉ để tổ chức đại hội đảng các cấp ở Lạng Sơn nhiệm kỳ 2020 – 2025. Theo công văn vừa dẫn, trong 86,5 tỉ mà UBND tỉnh Lạng Sơn đề nghị Bộ Tài Chính cấp, hơn 75.7 tỉ sẽ chi cho đại hội đảng các cấp và hơn 10,7 tỉ sẽ chi cho cải tạo sửa chữa công trình phục vụ đại hội đảng các cấp (2).
Không phải tự nhiên mà hệ thống công quyền ở Lạng Sơn đòi Bộ Tài chính cấp chừng đó tiền cho việc tổ chức đại hội đảng các cấp ở tỉnh này. Năm 2014, Văn phòng BCH TƯ đảng CSVN ban hành một quy định (Quy định 39/QĐ-VPTW) về nguồn tiền để chi tiêu cho đại hội đảng các cấp. Điều 5 của Quy định 39/QĐ-VPTW xác định, tiền chi cho việc tổ chức đại hội đảng các cấp sẽ được duyệt và phân bổ theo… Luật Ngân sách nhà nước dành cho… chính quyền cấp tương ứng!
Những chi bộ cơ sở hoặc đảng bộ cấp trên cơ sở của các tổ chức đảng nằm ngoài khu vực nhà nước, không thể dựa vào Luật Ngân sách nhà nước để chi tiền thì cấp ủy cấp trên trực tiếp chịu trách nhiệm… bảo đảm chi phí.
Đó là… cơ sở pháp lý để… đề nghị chi và duyệt chi và không chỉ có thế, theo Điều 3 của Quy định 39/QĐ-VPTW, tổ chức đảng các cấp có quyền yêu cầu chi tới 13 khoản khi tổ chức đại hội đảng:
- Chi bồi dưỡng cho thành viên tiểu ban, thành viên tổ giúp việc các tiểu ban chuẩn bị, phục vụ đại hội đối với cấp tỉnh, thành và cấp quận, huyện.
- Chi xây dựng văn kiện (bao gồm soạn thảo, thẩm định, biên tập, chỉnh lý, hoàn chỉnh đến khi trình đại hội; chuẩn bị phương án nhân sự trình đại hội).
- Chi cho công tác tuyên truyền phục vụ đại hội.
- Chi tiền thuê phòng nghỉ của đại biểu và khách mời trong thời gian đại hội.
- Chi tiền ăn của đại biểu và khách mời tham dự đại hội.
- Chi thuê hội trường, trang trí khánh tiết.
- Chi nước uống và giải khát giữa giờ.
- Chi văn phòng phẩm, in ấn dự thảo văn kiện và tài liệu phục vụ đại hội.
- Chi thuốc chữa bệnh thông thường cho đại biểu, khách mời.
- Chi bồi dưỡng trực tiếp phục vụ, bảo vệ đại hội (lái xe, an ninh, lễ tân, bảo vệ, y tế…).
- Thuê xe đưa đón đại biểu, khách mời (trường hợp Ban Tổ chức đại hội không bố trí được xe).
- Chi khác (chi mua cặp, sổ, bút, huy hiệu, phù hiệu, chi bồi dưỡng trực tiếp phục vụ đối với đại hội cấp xã…).
- Chi hỗ trợ đảng bộ bộ phận, chi bộ trực thuộc đảng bộ bộ phận, chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở trong đơn vị lực lượng vũ trang tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thuộc địa bàn khu vực II, khu vực III theo quy định của Nhà nước (3).
Nhìn một cách tổng quát, những khoản tiền một vài tỉ mà hệ thống công quyền một số tỉnh đã chi để… mua cặp cho đại biểu dự đại hội đảng đựng tài liệu của đại hội đảng hoàn toàn… hợp pháp. Cần chú ý là theo… qui định hiện hành, đó là những khoản chi nhỏ, lặt vặt, được liệt kê trong mục… chi khác. Các khoản chi chính dành cho các đại hội đảng lớn hơn rất nhiều, thành ra mới có chuyện, chỉ riêng Lạng Sơn đã cần 86,5 tỉ để tổ chức đại hội đảng các cấp ở tỉnh này!
***
Hoạt động sản xuất – kinh doanh trên toàn quốc vẫn còn tê liệt vì tác động của dịch bệnh cả ở Việt Nam lẫn toàn cầu. Chắc chắn ngân sách sẽ thất thu nghiêm trọng và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền sẽ phải vay mượn để chi tiêu, cũng vì vậy, phúc lợi công cộng về giáo dục, y tế, an sinh sinh xã hội (trợ cấp cho người già, người nghèo, người tàn tật, người thất nghiệp,…) sẽ giảm đáng kể. Trong bối cảnh như vậy mà tổ chức đảng các cấp vẫn phóng tay chi tiêu như thế liệu có hợp đạo lý?
Chú thích
(1) https://congluan.vn/nhieu-tinh-chi-tien-ty-mua-cap-da-lam-qua-tang-post93625.html