Bộ tư lệnh lục quân Syria đã thông báo với các sĩ quan rằng chế độ chuyên quyền kéo dài 24 năm của Tổng thống Bashar al-Assad đã chấm dứt, một sĩ quan Syria được báo tin cho hãng tin Reuters biết, sau một cuộc tiến công nhanh chóng của phiến quân khiến cả thế giới bất ngờ.
Phiến quân Syria nói thủ đô Damascus "giờ đã sạch bóng Assad."
Trước đó nhà lãnh đạo từng đàn áp mọi hình thức bất đồng chính kiến đã bay ra khỏi Damascus đến một địa điểm không rõ ở đâu vào Chủ nhật, hai sĩ quan quân đội cao cấp nói với Reuters, trong khi phiến quân cho biết họ tiến vào thủ đô mà không thấy lục quân được triển khai.
Hàng ngàn người trên xe ô tô và đi bộ tụ tập tại một quảng trường chính ở Damascus vẫy tay và hô vang "Tự do" khỏi chế độ cai trị lâu dài của gia đình Assad, những người mục kích cho biết.
"Chúng tôi ăn mừng cùng người dân Syria trước tin tức những tù nhân của chúng tôi được trả tự do và được tháo xiềng xích và tuyên bố chấm dứt kỉ nguyên bất công trong nhà tù Sednaya," phiến quân nói.
Sednaya là một nhà tù quân sự lớn ở ngoại ô Damascus, nơi chính phủ Syria giam giữ hàng ngàn người.
Một chiếc máy bay của hãng hàng không Syrian Air đã cất cánh từ sân bay Damascus vào thời điểm thủ đô được cho là đã bị phiến quân chiếm giữ, theo dữ liệu từ website Flightradar.
Ban đầu máy bay bay về phía vùng ven biển Syria, một thành trì của giáo phái Alawite của ông Assad, nhưng sau đó đột ngột quay đầu và bay theo hướng ngược lại trong vài phút trước khi biến mất khỏi bản đồ.
Reuters không thể xác định ngay lập tức những người trên máy bay.
Người đứng đầu nhóm đối lập chính của Syria ở nước ngoài Hadi al-Bahra Syria hôm Chủ nhật cũng tuyên bố Damascus giờ "không còn Bashar al-Assad."
Trong khi người dân Syria bày tỏ niềm vui, Thủ tướng Mohammad Ghazi al-Jalali cho biết ông sẵn sàng hỗ trợ sự tiếp tục việc quản trị đất nước và sẵn sàng hợp tác với bất cứ nhà lãnh đạo nào do người dân Syria lựa chọn.
Các tiền tuyến của cuộc nội chiến phức tạp ở Syria đã im ắng trong nhiều năm. Sau đó, những phần tử Hồi giáo bảo thủ từng liên kết với Al Qaeda đột nhiên ồ ạt hành động, đề ra thách thức lớn nhất cho ông Assad, người đã sống sót qua nhiều năm chiến tranh khốc liệt và sự cô lập quốc tế với sự giúp đỡ của Nga, Iran và nhóm Hezbollah của Lebanon.
Nhưng các đồng minh của ông đã chú tâm vào và bị suy yếu bởi các cuộc khủng hoảng khác, và việc này đột nhiên khiến ông Assad bị phe đối lập chĩa mũi dùi.
Tổng thống Syria Bashar Assad được nói đã bay ra khỏi Damascus đến một địa điểm không rõ ở đâu vào Chủ nhật.
Chỉ vài giờ trước khi tiến vào Damascus, quân nổi dậy tuyên bố họ đã giành được quyền kiểm soát hoàn toàn thành phố chính Homs chỉ sau một ngày giao tranh, khiến chế độ cai trị 24 năm của Assad trở nên bấp bênh.
Sự sụp đổ của Homs đã cho quân nổi dậy quyền kiểm soát vùng đất trung tâm chiến lược của Syria và một ngã tư đường cao tốc trọng yếu, cắt đứt Damascus khỏi khu vực ven biển vốn là thành trì của giáo phái Alawite của ông Assad và nơi quân Nga đồng minh của ông đặt căn cứ hải quân và căn cứ không quân.
Việc chiếm giữ Homs cũng là một biểu tượng mạnh mẽ cho sự trở lại đầy kịch tính của phong trào nổi dậy trong cuộc xung đột kéo dài 13 năm. Nhiều khu vực rộng lớn của Homs đã bị tàn phá bởi chiến tranh vây hãm tàn khốc giữa quân nổi dậy và quân đội nhiều năm trước. Giao tranh đã làm tiêu hao quân nổi dậy và họ bị đánh bật.
Chỉ huy Hayat Tahrir al-Sham Abu Mohammed al-Golani, thủ lĩnh phiến quân chính, gọi việc chiếm giữ Homs là một khoảnh khắc lịch sử và kêu gọi các chiến binh không làm hại "những người buông vũ khí."
Quân nổi dậy đã giải thoát hàng ngàn tù nhân khỏi nhà tù thành phố. Lực lượng an ninh vội vã rời đi sau khi đốt tài liệu của họ.
Chỉ huy phiến quân Syria Hassan Abdul Ghani nói trong một phát biểu vào sáng Chủ nhật rằng các hoạt động quân sự đang diễn ra để "giải phóng hoàn toàn" vùng nông thôn xung quanh Damascus và lực lượng phiến quân đang hướng về thủ đô.
Ở một vùng ngoại ô, bức tượng của cha của ông Assad, cố Tổng thống Hafez al-Assad, đã bị kéo sập và xé nát.
Bên ngoài thành phố, quân nổi dậy đã tràn vào toàn bộ phía tây nam trong vòng 24 giờ và thiết lập quyền kiểm soát.
Tốc độ của các sự kiện đã gây choáng váng các thủ đô của vùng Ả-rập và làm dấy lên lo ngại về một làn sóng bất ổn mới trong khu vực.
Qatar, Ả-rập Saudi, Jordan, Ai Cập, Iraq, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ra tuyên bố chung nói rằng cuộc khủng hoảng là một diễn biến nguy hiểm và kêu gọi một giải pháp chính trị.
Cuộc nội chiến Syria, nổ ra vào năm 2011 như một cuộc nổi dậy chống lại nền cai trị của ông Assad, đã lôi kéo các thế lực lớn bên ngoài vào, tạo không gian cho các chiến binh thánh chiến lập mưu tấn công trên khắp thế giới và khiến hàng triệu người tị nạn đổ vào các nước láng giềng.
Hayat Tahrir al-Sham, nhóm phiến quân mạnh nhất, là từng là chi nhánh của al Qaeda tại Syria bị Mỹ và các nước khác coi là tổ chức khủng bố, và nhiều người Syria vẫn lo sợ tổ chức này sẽ áp đặt chế độ cai trị Hồi giáo bảo thủ hà khắc.
Ông Golani đã cố gắng trấn an các nhóm thiểu số rằng ông sẽ không can thiệp vào họ và trấn an cộng đồng quốc tế rằng ông phản đối các cuộc tấn công của những phần tử Hồi giáo bảo thủ ở nước ngoài. Tại Aleppo, nơi quân nổi dậy chiếm được một tuần trước, không có báo cáo nào về các vụ trả thù.
Nền cai trị lâu dài của ông Assad dựa trên các đồng minh để khuất phục quân nổi dậy. Máy bay chiến đấu của Nga tiến hành ném bom trong khi Iran điều lực lượng liên minh bao gồm Hezbollah và dân quân Iraq đến để tiếp viện cho quân đội Syria và tràn vào các thành trì của quân nổi dậy.
Nhưng Nga đã tập trung vào cuộc chiến ở Ukraine kể từ năm 2022 và Hezbollah đã chịu tổn thất lớn trong cuộc chiến khốc liệt của riêng họ với Israel, hạn chế đáng kể khả năng của họ hoặc của Iran trong việc yểm trợ ông Assad.
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump nói rằng Mỹ không nên dính líu vào cuộc xung đột và nên "để nó tự diễn biến."