Tòa án Nhân dân tỉnh Nghệ An hôm 15/12 tuyên rằng nhà bất đồng chính kiến Trần Đức Thạch phạm tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” và phải nhận hình phạt 12 năm tù giam. Ngoài ra, thi sĩ 69 tuổi còn bị tòa phạt quản chế 3 năm sau khi ông chấp hành xong án tù.
Luật sư Hà Huy Sơn, người bào chữa cho ông Trần Đức Thạch, cho VOA biết gia đình ông Thạch bất bình về bản án:
“Vợ ông Thạch cho rằng đây là bản án bất công. Bà nói rằng chồng bà không tham ô của nhà nước, không làm nên tội tình gì mà lại bị án 12 năm tù, 3 năm quản chế, thì nó bất công. Về phía ông Thạch, ông nói sẽ có kháng cáo”.
Ông Thạch, một cựu quân nhân thuộc Quân đội Nhân dân Việt Nam và từng là hội viên Hội Nhà văn tỉnh Nghệ An, đã viết hàng trăm bài thơ, một tiểu thuyết và nhiều bài báo, đa số lên án nạn tham nhũng, bất công và vi phạm nhân quyền ở Việt Nam.
Cứ cho rằng ông Thạch có tham gia Hội anh em dân chủ thì hội này đã bị bắt từ tháng 12/2015 rồi. Đến khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực, Hội anh em dân chủ không còn tồn tại nữa, nên việc buộc tội ông tham gia Hội anh em dân chủ là vô lý.Luật sư Hà Huy Sơn
Ông bị bắt hồi tháng 4/2020 với cáo buộc từ phía chính quyền rằng ông tham gia “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”, một tội được quy định trong theo Điều 109 Bộ Luật Hình sự 2015 của Việt Nam.
Tường thuật về phiên xét xử sơ thẩm hôm 15/12, báo Tuổi Trẻ dẫn lại thông tin từ phiên tòa ở Nghệ An cho hay nhà chức trách xác định rằng từ tháng 3/2013 đến tháng 7/2017, ông Trần Đức Thạch cùng với các ông Nguyễn Văn Đài, Phạm Văn Trội, Nguyễn Trung Tôn và Nguyễn Bắc Truyển thành lập tổ chức có tên "Hội anh em dân chủ".
Hội này có mục đích hoạt động chống chính quyền, nhà chức trách cáo buộc. Hội bị cho là có liên kết với các tổ chức bất hợp pháp trong nước và nước ngoài với mục đích khi lực lượng đủ mạnh, vào thời điểm phù hợp sẽ công khai hoạt động, đối đầu chính quyền, thay đổi thể chế chính trị tại Việt Nam, tiến tới lật đổ chính quyền nhân dân, báo Tuổi Trẻ viết.
Vẫn Tuổi Trẻ dẫn lại thông tin từ phiên tòa vừa diễn ra cho biết cách đây 5 năm, Bộ Công an Việt Nam đã khởi tố bốn ông Đài, Trội, Tôn và Truyển cùng một số người khác về tội "hoạt động lật đổ”.
Những vật dụng của ông Trần Đức Thạch, bao gồm tập thơ Điều biết biết, bị công tịch thu ngày 23/04/2020. Photo Công an Nghệ An.
Riêng ông Thạch khi đó chỉ phải viết bản cam kết với phía công an rằng ông từ bỏ "Hội anh em dân chủ", cũng như không tiếp tục thực hiện những hoạt động chống đối nhà nước.
Tuy nhiên, theo cáo buộc từ phía nhà chức trách, được Tuổi Trẻ tường thuật lại, từ đầu tháng 5/2019 đến đầu tháng 3/2020, ông Thạch soạn và đăng nhiều bài viết bị xem là “xuyên tạc các sự kiện kinh tế, chính trị xã hội; bôi nhọ, xúc phạm các lãnh đạo” của đảng và nhà nước trên trang Facebook trùng tên với ông Thạch.
Hành vi của ông Thạch bị nhà chức trách quy là xâm phạm đến sự thống nhất về nền tảng tư tưởng chính trị do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với thể chế chính trị của nhà nước Việt Nam, đe dọa đến sự vững mạnh của chính quyền nhân dân, xâm phạm đến an ninh quốc gia, vì vậy, tòa án của Nghệ An tuyên ông Thạch phải chịu các hình phạt tù và quản chế tổng cộng lên đến 15 năm.
Luật sư bào chữa Hà Huy Sơn trình bày các lập luận tại tòa, chỉ ra rằng “không có căn cứ” để khép tội ông Thạch, nhưng tòa không chấp nhận. Luật sư Sơn cho VOA biết thêm về các luận điểm bào chữa của ông:
“Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ ngày 1/1/2018. Cứ cho rằng ông Thạch có tham gia Hội anh em dân chủ thì hội này đã bị bắt từ tháng 12/2015 rồi. Đến khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực, Hội anh em dân chủ không còn tồn tại nữa, nên việc buộc tội ông tham gia Hội anh em dân chủ là vô lý, không có căn cứ”.
Mô tả chung về phiên tòa, luật sư Sơn nói tuy mang danh nghĩa phiên tòa công khai song thực chất đó là xét xử kín vì chỉ có vợ và em trai ông Thạch là người dân được có mặt trong số 50 người, hầu hết thuộc các lực lượng an ninh, công an, hội đồng xét xử.
Tại tòa, ông Trần Đức Thạch có sức khỏe tốt và trình bày các ý kiến một cách ôn hòa, nói năng mạch lạc, ngắn gọn, luật sư Sơn cho biết.
Trước phiên tòa ít ngày, hôm 25/11, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) kêu gọi chính quyền Việt Nam hủy bỏ mọi cáo trạng đối với nhà thơ-nhà văn bất đồng chính kiến Trần Đức Thạch và yêu cầu trả tự do cho ông ngay lập tức.