Cuối cùng, Thủ tướng Việt Nam và nhiều thành viên trong nội các cũng đã đến thăm các nạn dân lũ lụt. Tuy nhiên thông tin và hình ảnh về chuyến thăm này trên hệ thống truyền thông chính thức chỉ khiến thiên hạ ngậm ngùi rồi cười chứ không làm họ xúc động… Cứ quan sát cách ứng phó, hành xử của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam trong đợt mưa bão, lũ lụt, sạt lở đã kéo dài cả tháng ở miền trung, rất dễ nhận ra, lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền là loại việc rất dễ, làm dân mới… khó!
***
Ngày 24 tháng 10, báo điện tử của chính phủ Việt Nam đăng “Chùm ảnh: Thủ tướng thăm hỏi, động viên bà con vùng lũ” của VGP/Quang Hiếu (1). Trong chùm ảnh 11 tấm này có một tấm đã được hàng ngàn người sử dụng mạng xã hội dẫn lại, kèm rất nhiều bình phẩm vì thấy tội nghiệp cho một cụ bà (không rõ tên, tuổi) gầy gò, lưng còng, tóc bạc được hai thượng úy công an xốc nách để bước tới, bên cạnh ba người là một thiếu uý công an ôm thùng có bọc giấy hoa, dán nhãn. Kích thước của nhãn choán gần hết mặt trước của thùng với chữ vàng in trên nền đỏ “Thủ tướng Chính phủ NGUYỄN XUÂN PHÚC Tặng”…
Trong ngày 24 tháng 10, Tiền Phong cũng giới thiệu chùm ảnh về sự kiện Thủ tướng Việt Nam thăm nạn dân lũ lụt ở xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình của Võ Hóa, Cảnh Huệ, Trọng Tài, Hoài Nam (2). Xem chùm ảnh 15 tấm này trên Tiền Phong, người ta lại thấy cụ bà vừa kể nhưng bối cảnh đã khác: Cụ tự chống gậy lội bùn. Chẳng còn sĩ quan công an nào xốc nách hay mang giúp thùng quà của Thủ tướng. Mang thùng quà ấy là một người đàn ông mặc áo thun, quần đùi. Tuy nhiên trong ảnh vẫn có công an, một lái xe hai bánh gắn máy chở một người khác đội nón cối giống như Thủ tướng đang cố qua mặt cụ bà, hai vừa đi vừa trò chuyện phía sau lưng cụ bà...
***
Cứ đối chiếu cả hai chùm ảnh (một đăng trên báo điện tử của chính phủ Việt Nam, một đăng trên Tiền Phong) sẽ dễ dàng nhận ra, Thủ tướng và chính phủ lại… diễn! Tuy nước đã rút song tất cả vẫn còn ngập trong bùn nhưng chính quyền địa phương vẫn phát lệnh triệu tập nạn dân, trong đó có ít nhất hai cụ bà mà một phải chống gậy lội bùn, một cần người thân cõng tới điểm tập trung để Thủ tướng phát quà cho hệ thống truyền thông chính thức quay phim, chụp ảnh, đưa tin, ca ngợi… Thủ tướng nói riêng và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền nói chung. Làm dân, kể cả nạn dân đã cũng như đang vật lộn với thiên tai, nghịch cảnh, rõ ràng không phải là… dễ!
Mưa bão, lũ lụt, sạt lở ở miền Trung khiến hàng trăm người uổng mạng, bị thương, đẩy cả triệu người vào cảnh “màn Trời, chiếu đất”, nhà cửa tan hoang, tài sản tích cóp cả đời thất tán,… người Việt, bất kể giàu nghèo hối hả, góp lành đùm rách. Giữa lúc dân chúng trên toàn quốc hối hả tương trợ đồng bào bằng đủ mọi cách, ngày 21 tháng 10, Văn phòng Chính phủ gửi công điện, loan báo chỉ đạo của Thủ tướng: Chấn chỉnh hoạt động tổ chức vận động, quyên góp tự nguyện hỗ trợ người dân vùng bị thiên tai yêu cầu các ngành, các cấp hữu trách trong hệ thống chính trị, hệ thống công quyền giám sát việc vận động quyên góp hỗ trợ, bảo đảm theo đúng quy định tại Nghị định số 64/2008 (3).
Thêm một bằng chứng cho thấy, tại Việt Nam, làm dân, kể cả là lương dân muốn sống nhân ái với đồng bào, đóng góp tâm lực, trí lực, sức lực, tài lực giúp đỡ đồng loại hoàn toàn không… dễ! May là sự phẫn nộ của công chúng trước đòi hỏi giám sát vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo vẫn còn… một chút giá trị, nên hai ngày sau – 23 tháng 10, Văn phòng Chính phủ phát hành công văn, chỉ đạo các ngành, các cấp hữu trách khẩn trương xây dựng nghị định thay thế Nghị định số 64/2008 (4).
Tại Việt Nam, làm Thủ tướng nói riêng và đảm nhận vai trò lãnh đạo các cơ quan thuộc hệ thống chính trị, hệ thống công quyền từ trung ương tới địa phương dễ dàng hơn làm dân rất nhiều. Cạn nghĩ, chỉ đạo sai, làm sai có thể chỉ đạo lại, làm lại mà không cần xin lỗi, cũng chẳng cần phải chịu trách nhiệm và bất kể thực trạng thế nào thì vẫn luôn được xem và dân phải xem là… tài tình, sáng suốt, xứng đáng! Tuy bận “trăm công, nghìn việc”, nào là phải dự hội nghị của BCH TƯ đảng khóa này để chuẩn bị nhân sự của BCH TƯ đảng khóa tới, phải tham dự đại hội đảng của một số địa phương nhưng cuối cùng thủ tướng và các thành viên nội các cũng đã quá bộ đến thăm nạn dân lũ lụt miền Trung…
Những thùng quà bọc giấy hoa, kể cả… tấm bảng to, kẻ - vẽ số tiền 100 triệu đồng dành cho trường Mầm non xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đều chú thích rất rõ là do Thủ tướng Chính phủ NGUYỄN XUÂN PHÚC Tặng. Qùa và tiền đều lấy từ tài sản riêng của Thủ tướng hay trích từ công quỹ? Vì sao hệ thống truyền thông chính thức không đề cập? Nếu quà và tiền trích từ công quỹ, tại sao Thủ tướng lại dùng danh nghĩa của riêng ông để tặng? Về lý, ngay cả đảng, nhà nước, quốc hội, chính phủ cũng không có quyền khoác danh nghĩa của mình lên những gói quà, món tiền tạo ra từ công quỹ nhưng trước nay, tại Việt Nam, “mượn đầu heo nấu cháo” vẫn là… lẽ đương nhiên!
Làm dân rõ ràng rất… khó bởi luôn phải biết ơn, luôn phải tỏ ra biết điều đối với cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lẫn những cá nhân đứng đầu các hệ thống này ở đủ mọi cấp vì đã quan tâm, phục vụ, trao thứ này, thứ kia cho mình bằng tiền do mình đóng góp qua đủ loại thuế, phí, bất kể năng lực và chất lượng phục vụ ra sao! Mưa bão, lũ lụt, sạt lở, hạn hán và đủ loại thiên tai, thảm nạn khác chắc chắn sẽ còn lặp đi lặp lại và đã là dân thì dù muốn hay không cũng vẫn phải tỏ ra… xúc động, biết ơn vì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lẫn những cá nhân đứng đầu các hệ thống này ở đủ mọi cấp đã… quan tâm, đến thăm, động viên!
Bao giờ dân chúng Việt Nam mới có cơ hội được… xúc động, biết ơn vì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lẫn những cá nhân đứng đầu các hệ thống này ở đủ mọi cấp có viễn kiến, lập và thực hiện những kế hoạch, giải pháp khả thi nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu tối đa hậu quả của thiên tai, thảm nạn, cũng như luôn luôn ứng cứu kịp thời để nhiều lương dân không uổng mạng, trắng tay, loay hoay trong thảm cảnh? Chắc là còn lâu vì vận hành hệ thống chính trị, hệ thống công quyền luôn luôn quá… dễ!
Chú thích
(1) http://baochinhphu.vn/Thoi-su/Chum-anh-Thu-tuong-tham-hoi-dong-vien-ba-con-vung-lu/411816.vgp