Philippines hôm 25/3 đã triệu tập đại biện Trung Quốc để phản đối ‘các hành động gây hấn’ trên Biển Đông hồi cuối tuần qua trong lúc Bộ trưởng Quốc phòng Philippines thách Bắc Kinh đưa yêu sách chủ quyền thái quá của họ ra trọng tài quốc tế.
Bộ Ngoại giao Philippines cáo buộc hải cảnh Trung Quốc dùng vòi rồng phun vào một tàu dân sự tiếp tế cho binh lính của họ đóng tại Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) hôm 23/3, mà họ cho biết đã làm hư hại con tàu và làm một số người trên tàu bị thương, vụ việc mới nhất trong một loạt những căng thẳng bùng phát trong năm qua.
“Việc Trung Quốc tiếp tục can thiệp vào các hoạt động thường xuyên và hợp pháp của Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của chúng tôi là không thể chấp nhận được,” Bộ Ngoại giao Philippines ra tuyên bố nói, trong đó cho biết đại biện lâm thời ở Đại sứ quán Trung Quốc đã bị triệu tập và Manila cũng đã phản đối qua con đường ngoại giao ở Bắc Kinh.
“Hành động đó vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Philippines,” tuyên bố nói và yêu cầu các tàu Trung Quốc rời khỏi khu vực.
Lực lượng hải cảnh Trung Quốc hôm 23/3 cho biết họ đã thực hiện các biện pháp cần thiết đối với các tàu Philippines xâm nhập vào vùng biển của họ.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 25/3 nhấn mạnh rằng Philippines đã nuốt lời hứa rằng họ sẽ kéo chiếc tàu chiến mắc cạn ra khỏi Bãi Cỏ Mây, và điều này ‘vi phạm các cam kết mà họ đã nhiều lần nói với Trung Quốc’.
Nhưng Philippines đã nói đi nói lại rằng họ không hề cam kết như vậy và tuyên bố sẽ không từ bỏ vị trí tại Bãi Cỏ Mây.
Trung Quốc đã triển khai hàng trăm tàu hải cảnh trên khắp Biển Đông để tuần tra trong vùng biển mà họ cho là của họ, bất chấp phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực hồi năm 2016 đối với vụ vụ kiện do Manila đưa lên rằng yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh này không có cơ sở theo luật pháp quốc tế. Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết này.
Các quan chức an ninh hàng đầu của Philippines hôm 25/3 đã triệu tập một cuộc họp bàn về sự cố để đưa ra các khuyến nghị cho Tổng thống Ferdinand Marcos Jr về cách xử lý tiếp theo.
Washington tuyên bố đứng về phía Philippines và lên án ‘những hành động nguy hiểm’ của Trung Quốc. Nhật, Anh, Pháp, Đức, Canada và Úc cũng đưa ra tuyên bố ủng hộ Philippines.
“Mỹ không phải là một bên tranh chấp ở Biển Đông nhưng đã liên tục can thiệp, kích động các vấn đề tranh chấp trên biển giữa Trung Quốc và Philippines,” phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm lên tiếng trong cuộc họp báo hôm 25/3.
Trong phát ngôn có thể chọc giận Bắc Kinh, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro hôm 25/3 đề nghị Trung Quốc nên chứng tỏ tính thuyết phục của yêu sách chủ quyền của mình thông qua trọng tài.
“Nếu Trung Quốc không ngại nêu yêu sách với thế giới, thì tại sao chúng ta không phân xử theo luật pháp quốc tế?” ôngTeodoro nói trước báo giới.