Một trăm ngày kể từ khi Nga xâm lược Ukraine, cuộc chiến đã mang lại cho thế giới những cảnh tượng đau lòng gần như hàng ngày: Xác thường dân trên đường phố ở Bucha; một nhà hát bị ném bom tan hoang ở Mariupol; cảnh tượng hỗn loạn tại một nhà ga xe lửa ở Kramatorsk sau một vụ tấn công phi đạn của Nga.
Những hình ảnh đó cho thấy chỉ một phần bức tranh toàn cảnh về cuộc xung đột vũ trang trầm trọng nhất của châu Âu trong nhiều thập niên. Sau đây là một số con số và số liệu thống kê — dù thay đổi liên tục và đôi khi không chắc chắn — giúp làm sáng tỏ về sự chết chóc, hủy diệt, thất tán và tàn phá kinh tế mà chiến tranh gây ra khi nó bước qua ngưỡng 100 ngày chưa thấy hồi kết.
TỔN THẤT NHÂN MẠNG
Không ai thực sự biết có bao nhiêu chiến binh hoặc thường dân đã chết, và những tuyên bố về thương vong của các quan chức chính phủ — những người đôi khi có thể phóng đại hoặc hạ giảm con số khi loan báo trước công chúng — là gần như không thể nào xác minh được.
Các quan chức chính phủ, các cơ quan của Liên Hợp Quốc và những cơ quan khác làm nhiệm vụ đếm số người chết không phải lúc nào cũng được tiếp cận những nơi có người bị sát hại.
Và Moscow tới nay công bố rất ít thông tin về thương vong trong lực lượng của mình và đồng minh, và không đưa ra con số thống kê thường dân thiệt mạng trong các khu vực do họ kiểm soát. Ở một số nơi — chẳng hạn như thành phố Mariupol bị bao vây suốt nhiều tháng, có thể là tử địa lớn nhất trong chiến tranh — các lực lượng Nga bị cáo buộc tìm cách che đậy số người chết và vứt xác vào những ngôi mộ tập thể, khiến con số tổng thể thêm mơ hồ.
Với những lưu ý đó, "ít nhất hàng chục ngàn" thường dân Ukraine đã thiệt mạng cho đến nay, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết hôm thứ Năm trong các phát biểu trước nghị viện Luxembourg.
Chỉ riêng ở Mariupol, các quan chức báo cáo hơn 21.000 thường dân thiệt mạng. Sievierodonetsk, một thành phố ở khu vực Luhansk ở miền đông gần đây trở thành tâm điểm của cuộc tiến công của Nga, đã chứng kiến khoảng 1.500 người tử vong, theo thị trưởng.
Những con số ước tính này bao gồm những người thiệt mạng do các cuộc tấn công của Nga hoặc binh sĩ và những người hứng chịu tác động thứ cấp như đói ăn và bệnh tật khi nguồn thực phẩm và dịch vụ y tế cạn kiệt.
Ông Zelenskyy trong tuần này nói 60 đến 100 binh sĩ Ukraine đan tử trận mỗi ngày, với khoảng 500 người khác bị thương.
Các số liệu thống kê về lực lượng của Nga được công bố gần đây nhất là vào ngày 25 tháng 3, khi một vị tướng nói với truyền thông nhà nước rằng 1.351 binh sĩ đã thiệt mạng và 3.825 người bị thương.
Thi thể của một quân nhân phủ đầy tuyết bên cạnh xe phóng phi đạn của quân đội Nga bị phá hủy ở ngoại ô Kharkiv, Ukraine, vào ngày 25 tháng 2 năm 2022.
Các nhà quan sát ở Ukraine và phương Tây cho rằng con số thực còn cao hơn nhiều: ông Zelenskyy hôm thứ Năm cho biết hơn 30.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng — “nhiều hơn số binh sĩ cả Liên bang Soviet đã mất trong 10 năm cuộc chiến ở Afghanistan”; vào cuối tháng 4, chính phủ Anh ước tính tổn thất nhân mạng của Nga là 15.000.
Phát biểu với điều kiện ẩn danh hôm thứ Tư để nói về các vấn đề tình báo, một quan chức phương Tây cho biết Nga "vẫn bị tổn thất nhân mạng, nhưng ... số lượng nhỏ hơn," theo AP. Quan chức này ước tính khoảng 40.000 quân Nga bị thương.
Tại các khu vực ly khai được Moscow hậu thuẫn ở miền đông Ukraine, nhà chức trách báo cáo hơn 1.300 chiến binh tử vong và gần 7.500 người bị thương ở khu vực Donetsk, cùng với 477 thường dân thiệt mạng và gần 2.400 người bị thương; cộng với 29 thường dân thiệt mạng và 60 người bị thương ở Luhansk.
Đại sứ Ukraine tại Geneva, Yevheniia Filipenko, nói đối với bà, dấu mốc 100 khiến bà liên tưởng nhiều hơn tới gương mặt của những đứa trẻ mất cha mẹ hoặc nhà cửa, hoặc gương mặt của những người mẹ chạy nạn hơn là về bất cứ con số cụ thể nào.
“Không phải là về những con số,” bà nói trong một cuộc phỏng vấn với AP, “đó là về những cảm xúc và những nỗi đau khổ của người Ukraine.”
SỰ TÀN PHÁ
Những đợt pháo kích, ném bom và không kích không ngừng đã khiến nhiều thành phố và thị trấn trở thành đống đổ nát.
Ủy hội nhân quyền của nghị viện Ukraine cho biết quân đội Nga đã phá hủy gần 38.000 tòa nhà chung cư, khiến khoảng 220.000 người mất nhà cửa.
Gần 1.900 cơ sở giáo dục từ nhà trẻ đến trường dạy nghề đến trường đại học đã bị hư hại, trong đó có 180 cơ sở bị hư hại hoàn toàn.
Những thiệt hại về cơ sở hạ tầng khác bao gồm 300 cầu đường bộ và 50 cầu đường sắt, 500 nhà máy và khoảng 500 bệnh viện bị hư hại, theo các quan chức Ukraine.
Tổ chức Y tế Thế giới đã thống kê được 296 vụ tấn công nhắm vào bệnh viện, xe cứu thương và nhân viên y tế ở Ukraine trong năm nay.
Người dân Ukraine chờ đợi được phân phát thực phẩm do Hội Chữ Thập Đỏ tổ chức ở Bucha, ngoại ô Kyiv, ngày 18 tháng 4 năm 2022.
BỎ NHÀ ĐI LÁNH NẠN
Cơ quan người tị nạn của Liên Hợp Quốc UNHCR ước tính khoảng 6,8 triệu người đã buộc phải chạy khỏi Ukraine vào một thời điểm nào đó trong cuộc xung đột.
Nhưng kể từ khi giao tranh lắng xuống ở khu vực gần Kyiv và những nơi khác, và các lực lượng Nga được điều động về phía đông và nam, khoảng 2,2 triệu người đã trở về nước, tổ chức này cho biết.
Tổ chức Di cư Quốc tế của Liên Hợp Quốc ước tính đến ngày 23 tháng 5, đã có hơn 7,1 triệu người tản cư trong nước — là những người rời bỏ nhà cửa nhưng vẫn ở lại trong nước. Con số này giảm so với hơn 8 triệu trong một đợt kiểm đếm trước đó.
LÃNH THỔ BỊ CHIẾM
Các quan chức Ukraine nói trước cuộc xâm lược hồi tháng 2, Nga kiểm soát khoảng 7% lãnh thổ Ukraine, bao gồm bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập vào năm 2014, và các khu vực do phe ly khai nắm giữ ở Donetsk và Luhansk. Ngày thứ Năm, ông Zelenskyy cho biết các lực lượng Nga hiện nắm giữ 20% lãnh thổ.
Dù tiền tuyến liên tục thay đổi, con số đó tương đương thêm 58.000 km vuông nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Tổng diện tích này lớn hơn một chút so với Croatia hoặc nhỏ hơn một chút so với bang West Virginia của Mỹ.
HỆ QUẢ KINH TẾ Ở NGA VÀ UKRAINE…
Phương Tây đã áp đặt một loạt các chế tài trả đũa nhắm vào Moscow, bao gồm các lĩnh vực dầu khí hệ trọng, và Châu Âu đang bắt đầu cắt đứt sự lệ thuộc vào năng lượng của Nga.
Evgeny Gontmakher, giám đốc học thuật của tổ chức Đối thoại Châu Âu, viết trong một bài phân tích trong tuần này rằng Nga hiện đang đối mặt với hơn 5.000 chế tài nhắm mục tiêu, nhiều hơn bất cứ quốc gia nào khác. Khoảng 300 tỉ đôla dự trữ vàng và ngoại hối của Nga ở phương Tây đã bị phong tỏa, ông nói thêm, và lưu lượng hành khách du hành hàng không ở nước này giảm từ 8,1 triệu xuống 5,2 triệu từ tháng 1 đến tháng 3.
Ngoài ra, Trường Kinh tế Kyiv báo cáo hơn 1.000 công ty “tự chế tài” đã ngừng các hoạt động của họ ở Nga.
Chỉ số chứng khoán MOEX của Nga đã giảm khoảng một phần tư kể từ ngay trước cuộc xâm lược và giảm gần 40% so với đầu năm. Và Ngân hàng Trung ương Nga tuần trước cho biết lạm phát hàng năm ở mức 17,8% trong tháng 4.
Trong khi đó, Ukraine nói họ đang hứng chịu tác động kinh tế hết sức to lớn: 35% GDP bị xóa sổ bởi chiến tranh.
“Thiệt hại của chúng tôi hiện giờ đã vượt quá 600 tỉ đô la,” Andriy Yermak, chánh văn phòng của ông Zelenskyy, gần đây nói.
Ukraine, một nước sản xuất nông nghiệp lớn, nói họ đã không thể xuất khẩu khoảng 22 triệu tấn ngũ cốc. Họ nói các chuyến hàng bị ứ đọng là do Nga phong tỏa hoặc chiếm các hải cảng quan trọng. Ông Zelenskyy cáo buộc Nga trong tuần này đánh cắp ít nhất nửa triệu tấn ngũ cốc trong suốt cuộc xâm lược.
... VÀ THẾ GIỚI
Hệ quả đã lan ra khắp toàn cầu, càng làm tăng thêm chi phí cho những hàng hóa cơ bản vốn đã tăng vì lạm phát ở nhiều nơi trước cuộc xâm lược. Các nước đang phát triển đang bị tác động đặc biệt nặng nề bởi chi phí lương thực, nhiên liệu và vay mượn cao hơn.
Giá dầu thô ở London và New York đã tăng từ 20 đến 25%, khiến cho giá xăng và hàng loạt các sản phẩm làm từ dầu mỏ tăng cao hơn.
Nguồn cung lúa mì đã bị gián đoạn ở các nước Châu Phi, nhập khẩu 44% lúa mì mà họ tiêu dùng từ Nga và Ukraine trong những năm ngay trước cuộc xâm lược. Ngân hàng Phát triển Châu Phi báo cáo mức tăng 45% đối với giá ngũ cốc trên toàn lục địa, ảnh hưởng đến mọi thứ, từ món couscous của Mauritania đến bánh donut rán ở Congo.
Amin Awad, điều phối viên khủng hoảng của Liên Hợp Quốc tại Ukraine, cho biết 1,4 tỉ người trên thế giới có thể bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu ngũ cốc và phân bón từ đất nước này.
“Hệ quả của cuộc chiến này đối với thường dân là không thể chấp nhận được. Cuộc chiến này không có người thắng,” ông nói với các phóng viên ở Geneva qua video từ Kyiv hôm thứ Sáu. “Hôm nay chúng ta đánh dấu một cột mốc bi thảm. Và chúng tôi biết điều gì cần nhất: kết thúc cuộc chiến này.”