Các diễn biến chính tại nhà tù Bagram
Các diễn biến chính tại nhà tù Bagram:2001: Căn cứ không quân Bagram đuợc đặt dưới quyền kiểm soát của lực lượng liên quân.
2002: Bagram trở thành trại giam chính của Hoa Kỳ ở Afghanistan, 2 tù nhân Afghanistan chết trong tù, dẫn tới những cáo buộc nhiều binh sĩ Hoa Kỳ ngược đãi tù nhân.
2009: Quân đội Hoa Kỳ duyệt lại những lời kêu gọi cải tổ nhà tù Bagram và toàn bộ hệ thống nhà tù Afghanistan.
2012: Những cuộc biểu tình gây chết người bùng nổ sau khi binh sĩ Hoa Kỳ vô tình đốt kinh Koran tại Bagram.
Hơn 3.000 tù nhân bị giam giữ ở Bagram. Nhà tù này cùng những nhà tù khác trên khắp Afghanistan giờ đây thuộc quyền kiểm soát của Kabul.
Phát ngôn viên của Bộ ngoại giao Afghanistan Janan Musazai ca ngợi việc chuyển giao này.
Ông Musazai nói: “Afghanistan tái khẳng định cam kết đối xử nhân đạo với tất cả mọi tù nhân và những người bị câu lưu theo nghĩa vụ quốc gia và quốc tế của chúng tôi.”
Nhưng bà Rachel Reid, thuộc tổ chức nhân quyền Open Society Afghanistan, lo ngại về những quy định mơ hồ về việc giam giữ có tính chất ngăn ngừa mà theo đó bà nói rằng Afghanistan có thể cầm giữ những tù nhân tương lai.
Bà Reid nói: “Kinh nghiệm ở nhiều nước cho thấy việc giam giữ rất dễ bị lạm dụng, bởi vì nó cho phép chính phủ giam người mà không thông qua xét xử và thường không có luật sư biện hộ.”
Bà Reid cũng cho biết có sự khác biệt nghiêm trọng giữa phía Mỹ và Afghanistan về việc phải làm gì với khoảng 50 tù nhân không phải người Afghanistan đang bị cầm tù tại Bagram. Bà nói ít nhất 30 tù nhân không phải người Afghanistan là từ nước láng giềng Pakistan.
Bà Reid nói: “Afghanistan không muốn Mỹ tiếp tục giam giữ công dân nước thứ ba ở Afghanistan, như thể nhà tù Bagram là một Guantanamo thu nhỏ.”
Bà Reid cho biết các quan chức Afghanistan muốn phía Mỹ hoặc là trao trả tù nhân hoặc là đưa họ ra khỏi Afghanistan.
Nhưng Phó phòng Công Vụ lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế tại Afghanistan, ông Jamie Graybeal, nói rằng những người được gọi là công dân nước thứ ba không phải là đối tượng được nhắc tới trong bản ghi nhớ giữa hai nước về việc chuyển giao nhà tù Bagram.
Ông Graybeal cho biết: “Tình trạng của họ sẽ là chủ đề thảo luận trong tương lai ở cấp Bộ Quốc phòng và Bộ ngoại giao Mỹ. Cho đến lúc đó, họ vẫn sẽ thuộc quyền kiểm soát của Mỹ.”
Ông Graybeal nói thêm rằng thỏa thuận giữa Mỹ và Afghanistan không giới hạn thẩm quyền của Mỹ trong việc bắt và giam giữ tù nhân. Ông nói rằng những người bị giam giữ sẽ được bàn giao cho chính quyền Afghanistan "theo đúng trình tự."
Ðịa điểm của nhà tù Bagram ở Afghanistan
Nhà tù Bagram đã trở thành biểu tượng cho sự kiểm soát của Mỹ ở Afghanistan. Một số quan chức Afghanistan nói các tù nhân bị ngược đãi ở đó.Cuộc chuyển giao diễn ra một ngày trước ngày kỷ niệm lần thứ 11 vụ tấn công khủng bố của al Qaida ngày 11 tháng 9 trên đất Mỹ, khiến nước này đem quân đến Afghanistan. Al Qaeda đã được dành cho nơi ẩn náu an toàn tại Afghanistan lúc phe Taliban còn cai trị ở đó.
Theo lịch trình, lực lượng tác chiến quốc tế sẽ rời khỏi Afghanistan vào năm 2014.