Bản án 4 năm tù mà Nga tuyên hôm 25/1 đối với ông Igor Girkin, cựu sĩ quan Cơ quan An ninh Liên bang và cũng là một blogger quân sự, là một phần trong chiến dịch trấn áp rộng rãi hơn nhắm vào những người chỉ trích Điện Kremlin và việc Nga xâm lược Ukraine, theo phúc trình tình báo hàng ngày của Bộ Quốc phòng Anh.
Bộ Quốc phòng Anh hôm 26/1 nói rằng cuộc đàn áp cũng phản ánh “bản chất độc tài hơn” ở nước Nga của Tổng thống Vladimir Putin.
Phúc trình cho biết ông Girkin đã chiến đấu cho lực lượng ly khai ở Donetsk vào năm 2014, từng giữ chức bộ trưởng quốc phòng ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng trong một thời gian ngắn và viết blog ủng hộ việc Nga xâm lược Ukraine.
Vào năm 2022, ông Girkin trở nên chỉ trích gay gắt sự lãnh đạo và quản lý của Nga vì điều mà ông cho là nước này đã không theo đuổi “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine đủ hiệu quả.
Ông bị bắt vào năm 2023 sau cuộc binh biến ngắn ngủi của ông Yevgeny Prigozhin, người đồng sáng lập Tập đoàn lính đánh thuê Wagner. Vào tháng 11/1023, ông Girkin cho biết ông sẽ tranh cử tổng thống Nga năm 2024.
Sau cuộc binh biến của ông Prigozhin, phúc trình của Anh cho biết, rất có khả năng Điện Kremlin trở nên nhạy cảm với bất kỳ lời chỉ trích nào “từ những người theo chủ nghĩa dân tộc cứng rắn” bởi vì họ là một trong những “sự thay thế đáng tin cậy” cho sự lãnh đạo của ông Putin.
Hội đồng Bảo an họp
Hôm 25/1, Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã họp khẩn cấp theo yêu cầu của Nga, sau vụ tai nạn hôm 24/1 của một máy bay vận tải quân sự Nga gần biên giới Nga-Ukraine. Cả hai bên Nga, Ukraine đều đang kêu gọi điều tra.
Người đứng đầu chính trị Liên hiệp quốc Rosemary DiCarlo cho biết tổ chức này không ở trong vị thế xác minh hoàn cảnh của vụ tai nạn.
“Điều rõ ràng là vụ việc xảy ra trong bối cảnh Nga xâm chiếm lãnh thổ Ukraine và cuộc chiến đang diễn ra”, bà nói. “Để tránh leo thang hơn nữa, chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế các hành động, lời lẽ hoặc cáo buộc có thể đổ thêm dầu cho cuộc xung đột vốn đã nguy hiểm.”
Moscow cáo buộc Kyiv bắn hạ chiếc máy bay hôm 24/1 ở vùng Belgorod. Nga cho biết chiếc máy bay bị bắn hạ khi đang trên đường chở 65 tù binh Ukraine đi trao đổi tù binh. Trên máy bay có tổng cộng 74 người.
“Các tù binh Ukraine được chuyển đến khu vực Belgorod để tiến hành một cuộc trao đổi khác đã được thỏa thuận giữa Moscow và Kyiv,” Ngoại trưởng Sergey Lavrov nói hôm 24/1 tại New York, nơi ông đang tham dự các cuộc họp của Liên hiệp quốc.
“Thay vào đó, phía Ukraine đã phóng một phi đạn phòng không từ khu vực Kharkiv nhắm vào chiếc máy bay và là một đòn tấn công chí mạng.”
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết chính phủ của ông đang yêu cầu một cuộc điều tra quốc tế để xác minh sự thật.
Tại Hội đồng Bảo an, một đặc phái viên Ukraine lặp lại lời kêu gọi của chính phủ Ukraine về một cuộc điều tra quốc tế, nói rằng vì máy bay rơi trên lãnh thổ Nga nên họ không có quyền tiếp cận nó.
Phó Đại sứ Ukraine tại Liên hiệp quốc Khrystyna Hayovyshyn nói: “Sau vụ tai nạn máy bay, Cơ quan An ninh Liên bang và quân đội Nga đã không cho phép nhân viên cấp cứu kiểm tra hiện trường vụ tai nạn theo thủ tục”. “Theo tình báo quân sự của chúng tôi, chỉ có 5 thi thể được gửi đến nhà xác địa phương ở Belgorod và không có hài cốt nào được nhìn thấy trên video từ địa điểm máy bay rơi.”
Phó đại sứ Nga, Dmitry Polyanskiy, phản bác điều đó, gọi đó là “điều vô lý hoang tưởng”.
Một số thành viên hội đồng đã cảnh báo chống lại những suy đoán và cáo buộc mà chưa xác định được những bằng chứng quan trọng.
Video về vụ tai nạn máy bay hôm 24/1 được đăng trên mạng xã hội cho thấy một chiếc máy bay rơi từ trên trời xuống trước khi phát nổ thành một quả cầu lửa lớn khi chạm đất ở vùng nông thôn phía tây Belgorod đầy tuyết của Nga.
Kharkiv giáp ranh Belgorod, lãnh thổ của Nga. Hai bên đã thực hiện nhiều hoạt động trao đổi tù binh kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraine gần hai năm trước.
Mối quan tâm hạt nhân
Người đứng đầu Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế IAEA đã thông báo trước hội đồng hôm 25/1 về tình hình tại nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine.
Ông Rafael Grossi nói với các phóng viên rằng ông sẽ trở lại Ukraine trong 10 ngày tới và sau đó sẽ tới Moscow.
Nhà máy hạt nhân nằm trên lãnh thổ bị Nga chiếm đóng đã bị mất điện nhiều lần. Nhà máy cũng thường xuyên nằm trong tầm ngắm của các cuộc giao tranh, dẫn đến lo ngại về một tai nạn hạt nhân.
Khi được phóng viên hỏi mức độ nguy hiểm của tình hình ở Zaporizhzhia trên thang điểm từ 1 đến 10, trong đó 10 là nguy hiểm nhất, người đứng đầu IAEA cho biết con số này thay đổi.
Ông Grossi nói: “Tôi nghĩ rằng có những ngày gần 10 và có những ngày dường như không có gì xảy ra.” “Vấn đề là—hoàn toàn không chắc chắn, vì đây là chiến tranh.”