Một cuộc triển lãm cho nhà hoạt động Trung Quốc Ngải Vị Vị đã khai trương trong tuần này tại thủ đô nước Mỹ, tuy nhiên hiện không rõ liệu nghệ sĩ Ngải Vị Vị có thể sang dự cuộc triển lãm trưng bày những tác phẩm quan trọng nhất của ông hay không. Nhà cầm quyền Trung Quốc không cấp hộ chiếu cho ông và hiện ông đang bị theo dõi chặt chẻ. Thông tín viên Đài VOA William Ide vừa đến thăm ông Ngải tại xưởng vẽ của ông tại Bắc Kinh, nơi ông chia sẻ với đài VOA về những hy vọng và quan ngại của ông.
Tên tuổi Ngải Vị Vị ngày nay dường như xuất hiện ở khắp nơi. Khắp mọi nơi, ngoại trừ Trung Quốc.
Tại nước ngoài, sự nghiệp nghệ thuật và những hoạt động của ông là trọng tâm của một bộ phim tài liệu về cuộc đời ông.
Bộ phim mang tên “Ngải Vị Vị, không bao giờ hối tiếc”, và ngoài ra, một bộ sưu tập đầu tiên về những tác phẩm của ông cũng được trưng bày tại viện bảo tàng Hirshhorn ở thủ đô Washington.
Nhưng ở Trung Quốc thì coi như ông không hề hiện hữu. Nghệ sĩ Ngải Vị Vị tâm tình:
“Ngay cả đến tên tôi cũng không thể được đề cập tới. Tôi là đối tượng của một vụ xử về thuế rất lớn, thế mà không có bất cứ bài báo nào đề cập tới vụ xử này, ngay một dòng cũng không có. Đây là một điều không bình thường, nhưng hình các hiện tượng bất bình thường như thế đang gia tăng.”
Năm ngoái nhà cầm quyền Trung Quốc truy tố ông Ngải về tội trốn thuế, sau khi bắt giữ ông mà không xét xử trong gần 3 tháng.
Nhà chức trách Trung Quốc bác bỏ cáo buộc rằng việc giam giữ ông Ngải có động cơ chính trị, và mới đây bác bỏ đơn kháng cáo lần nhì và cũng là lần cuối của ông về cáo trạng trốn thuế, mà ông và giới ủng hộ cho rằng nhằm mục đích trả đũa các hoạt động và những lời bộc trực của ông. Ông Ngải nói:
“Chúng tôi chỉ có thể nói rằng có một cảm giác như bất lực tràn lan (ở Trung Quốc), việc thiếu tinh thần trách nhiệm và cảm giác tuyệt vọng bởi vì trong tư cách một công dân, và một cá nhân, khi ta cảm thấy bị tước đoạt công lý và sự công bằng, và không nghĩ ta có thể giúp đỡ gì người khác, khi ta nghĩ những sự thống khổ hay hạnh phúc của người khác không có mảy may liên hệ gì tới ta, thì đó là một xã hội vô cùng khủng khiếp.”
Nhà chức trách Trung Quốc đã tước sổ hộ chiếu của nghệ sĩ Ngải Vị Vị, khiến ông không thể tới Hoa Kỳ tham dự cuộc triển lãm. Ông đặt câu hỏi:
“Tại sao họ không trả hộ chiếu cho tôi, tại sao họ không cho tôi ra nước ngoài, tôi không được rõ. Tôi chỉ biết rằng họ đã nói rằng chắc chắn họ sẽ trả hộ chiếu cho tôi, và đây chỉ là vấn đề thời gian. Do đó tôi hy vọng trong vài tháng tới họ sẽ đưa hộ chiếu cho tôi.”
Hiện nay ông Ngải có thể đi du lịch các nơi ở trong nước, ông cho biết đôi khi ông làm điều đó. Nhưng trong khi khách đến thăm phòng vẽ tranh của ông đến rồi đi, những người canh chừng ông luôn luôn có mặt, và ở gần kề. Con đường bên ngoài xưởng vẽ của ông ở Bắc Kinh đầy dẫy máy thu hình để theo dõi, một máy hướng thẳng vào cửa chính vào nhà ông.
Ông Ngải được nhiều người biết tiếng nhất vì đã giúp thiết kế sân vận động Tổ Chim cho Thế Vận Hội Bắc Kinh năm 2008. Tuy nhiên các hoạt động của ông ngày càng thu hút sự chú ý, và đôi khi gây quan tâm cho quốc tế mỗi khi ông gặp khó khăn với nhà cầm quyền.
Ông Ngải ngày càng lớn tiếng chỉ trích chính quyền sau trận động đất tại tỉnh Tứ Xuyên, khi ông lên tiếng bênh vực các nạn nhân, là hàng ngàn trẻ em đã thiệt mạng vì các trường học của các em, xây một cách cẩu thả, bi sập.
Bất chấp sự chú ý của nhà cầm quyền, ông Ngải nói thực sự không có gì đặc biệt về những gì ông làm.
“Cảnh sát nói với tôi, ‘Ông Ngải Vị Vị, ông lắm lời quá, ông thật xấu miệng.’ Tôi nghĩ trong khi hầu hết mọi người không đặt ra những câu hỏi, không sẳn sàng hay không dám đặt các câu hỏi, hoặc có khi họ không muốn hỏi, hay ngay cả nghĩ rằng chẳng có vấn đề gì cả, tôi sẽ nói lên cảm nghĩ của chính tôi. Là một nghệ sĩ hay chỉ là một người quan tâm đến xã hội, tôi nghĩ những gì tôi làm rất cơ bản. Thực ra chẳng có gì đặc biệt về những gì tôi làm.”
Ông Ngải nói những lời bình phẩm của ông đôi khi chỉ trích những vấn đề chính trị liên quan tới quốc gia, nhưng đó chỉ là quan điểm của riêng ông, và thực sự không có gì để một quốc gia phải lo sợ.
Ông nói thêm rằng nếu một quốc gia lo sợ về những ý kiến cá nhân đó, thì đó chính là dấu hiệu về sự yếu kém của nước đó.
http://player.vimeo.com/video/18018860?title=0&byline=0&color=ff9933
Tên tuổi Ngải Vị Vị ngày nay dường như xuất hiện ở khắp nơi. Khắp mọi nơi, ngoại trừ Trung Quốc.
Tác phẩm của nghệ sĩ Ngải Vị Vị trưng bày tại Viện bảo tàng Hirshhorn
Tại nước ngoài, sự nghiệp nghệ thuật và những hoạt động của ông là trọng tâm của một bộ phim tài liệu về cuộc đời ông.
Bộ phim mang tên “Ngải Vị Vị, không bao giờ hối tiếc”, và ngoài ra, một bộ sưu tập đầu tiên về những tác phẩm của ông cũng được trưng bày tại viện bảo tàng Hirshhorn ở thủ đô Washington.
Nhưng ở Trung Quốc thì coi như ông không hề hiện hữu. Nghệ sĩ Ngải Vị Vị tâm tình:
“Ngay cả đến tên tôi cũng không thể được đề cập tới. Tôi là đối tượng của một vụ xử về thuế rất lớn, thế mà không có bất cứ bài báo nào đề cập tới vụ xử này, ngay một dòng cũng không có. Đây là một điều không bình thường, nhưng hình các hiện tượng bất bình thường như thế đang gia tăng.”
Năm ngoái nhà cầm quyền Trung Quốc truy tố ông Ngải về tội trốn thuế, sau khi bắt giữ ông mà không xét xử trong gần 3 tháng.
Nhà chức trách Trung Quốc bác bỏ cáo buộc rằng việc giam giữ ông Ngải có động cơ chính trị, và mới đây bác bỏ đơn kháng cáo lần nhì và cũng là lần cuối của ông về cáo trạng trốn thuế, mà ông và giới ủng hộ cho rằng nhằm mục đích trả đũa các hoạt động và những lời bộc trực của ông. Ông Ngải nói:
“Chúng tôi chỉ có thể nói rằng có một cảm giác như bất lực tràn lan (ở Trung Quốc), việc thiếu tinh thần trách nhiệm và cảm giác tuyệt vọng bởi vì trong tư cách một công dân, và một cá nhân, khi ta cảm thấy bị tước đoạt công lý và sự công bằng, và không nghĩ ta có thể giúp đỡ gì người khác, khi ta nghĩ những sự thống khổ hay hạnh phúc của người khác không có mảy may liên hệ gì tới ta, thì đó là một xã hội vô cùng khủng khiếp.”
Nhà chức trách Trung Quốc đã tước sổ hộ chiếu của nghệ sĩ Ngải Vị Vị, khiến ông không thể tới Hoa Kỳ tham dự cuộc triển lãm. Ông đặt câu hỏi:
Nghệ sĩ, và cũng là nhà hoạt động Ngải Vị Vị
“Tại sao họ không trả hộ chiếu cho tôi, tại sao họ không cho tôi ra nước ngoài, tôi không được rõ. Tôi chỉ biết rằng họ đã nói rằng chắc chắn họ sẽ trả hộ chiếu cho tôi, và đây chỉ là vấn đề thời gian. Do đó tôi hy vọng trong vài tháng tới họ sẽ đưa hộ chiếu cho tôi.”
Hiện nay ông Ngải có thể đi du lịch các nơi ở trong nước, ông cho biết đôi khi ông làm điều đó. Nhưng trong khi khách đến thăm phòng vẽ tranh của ông đến rồi đi, những người canh chừng ông luôn luôn có mặt, và ở gần kề. Con đường bên ngoài xưởng vẽ của ông ở Bắc Kinh đầy dẫy máy thu hình để theo dõi, một máy hướng thẳng vào cửa chính vào nhà ông.
Ông Ngải được nhiều người biết tiếng nhất vì đã giúp thiết kế sân vận động Tổ Chim cho Thế Vận Hội Bắc Kinh năm 2008. Tuy nhiên các hoạt động của ông ngày càng thu hút sự chú ý, và đôi khi gây quan tâm cho quốc tế mỗi khi ông gặp khó khăn với nhà cầm quyền.
Ông Ngải ngày càng lớn tiếng chỉ trích chính quyền sau trận động đất tại tỉnh Tứ Xuyên, khi ông lên tiếng bênh vực các nạn nhân, là hàng ngàn trẻ em đã thiệt mạng vì các trường học của các em, xây một cách cẩu thả, bi sập.
Bất chấp sự chú ý của nhà cầm quyền, ông Ngải nói thực sự không có gì đặc biệt về những gì ông làm.
“Cảnh sát nói với tôi, ‘Ông Ngải Vị Vị, ông lắm lời quá, ông thật xấu miệng.’ Tôi nghĩ trong khi hầu hết mọi người không đặt ra những câu hỏi, không sẳn sàng hay không dám đặt các câu hỏi, hoặc có khi họ không muốn hỏi, hay ngay cả nghĩ rằng chẳng có vấn đề gì cả, tôi sẽ nói lên cảm nghĩ của chính tôi. Là một nghệ sĩ hay chỉ là một người quan tâm đến xã hội, tôi nghĩ những gì tôi làm rất cơ bản. Thực ra chẳng có gì đặc biệt về những gì tôi làm.”
Ông Ngải nói những lời bình phẩm của ông đôi khi chỉ trích những vấn đề chính trị liên quan tới quốc gia, nhưng đó chỉ là quan điểm của riêng ông, và thực sự không có gì để một quốc gia phải lo sợ.
Ông nói thêm rằng nếu một quốc gia lo sợ về những ý kiến cá nhân đó, thì đó chính là dấu hiệu về sự yếu kém của nước đó.
http://player.vimeo.com/video/18018860?title=0&byline=0&color=ff9933