Ngoại trưởng Trung Quốc ngày 21/4 cảnh báo Đài Loan và những nước ủng hộ Đài Loan rằng họ đang “đùa với lửa” nếu đi ngược lại yêu cầu của Bắc Kinh nhằm kiểm soát hòn đảo dân chủ tự trị này.
Tuyên bố của ông Tần Cương được đưa ra khi kết thúc bài phát biểu tán thành sự đóng góp của Trung Quốc cho nền kinh tế toàn cầu và lợi ích của các quốc gia đang phát triển, trong đó ông liên tục ca ngợi Sáng kiến An ninh Toàn cầu của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Tập Cận Bình.
Khái niệm này là động thái mới nhất của Trung Quốc nhằm định vị hệ thống chính trị độc đảng của họ, với tuyên bố ổn định xã hội và tăng trưởng kinh tế, như một giải pháp thay thế cho cách tiếp cận tự do của phương Tây vốn định hình phần lớn các mối quan hệ quốc tế.
Vào cuối bài phát biểu của mình tại trung tâm tài chính Thượng Hải, ông Tần chuyển sang vấn đề mà Trung Quốc gọi là “vấn đề Đài Loan”.
Mặc dù Trung Quốc luôn có lập trường cứng rắn đối với Đài Loan, nhưng họ thường ủy thác các tuyên bố mang tính đe dọa cho phát ngôn viên hoặc các nhà ngoại giao cấp thấp hơn, phát biểu thông qua các bản tin hoặc trong bối cảnh song phương. Ông Tần trả lời trực tiếp Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản cầm quyền do nhà lãnh đạo có tinh thần dân tộc chủ nghĩa sâu sắc Tập Cân Bình đứng đầu. Và những bình luận của ông ngày 21/4 phản ánh giọng điệu gay gắt hơn trong ngôn ngữ Trung Quốc về khả năng xảy ra xung đột quân sự ở Đài Loan.
Với tư cách là cựu trưởng phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao, ông Tần là người tiên phong trong việc áp dụng cách tiếp cận đối đầu hơn của ông Tập Cận Bình đối với quan hệ với Hoa Kỳ, các đồng minh châu Á và các nền dân chủ phương Tây.
Các quốc gia từ Hàn Quốc đến Đức gần đây đã lên tiếng phản đối các mối đe dọa của Trung Quốc đối với Đài Loan, nhấn mạnh một cuộc khẩu chiến có nguy cơ dẫn đến xung đột hoàn toàn với các cuộc tập trận gần đây của Trung Quốc xung quanh Đài Loan và việc củng cố các liên minh của Hoa Kỳ ở châu Á nhằm đáp trả sự sự hiện diện gia tăng của quân đội Bắc Kinh..
Mức độ đe dọa đối với Đài Loan rất khó xếp hạng, nhưng các quan chức Mỹ cho biết Trung Quốc có ý định chuẩn bị phát động một cuộc xâm lược trong thập niên tới. Những bình luận của ông Tần, mặc dù không phải là chưa từng có, nhưng đã cho thấy rõ hơn đe dọa của Trung Quốc trước cộng đồng quốc tế về kiểu mà Trung Quốc tìm cách chiêu dụ làm đối tác trong kinh doanh và phát triển.
Ông Tần nói: “Việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ là không thể trách vào đâu được.
Ông nói: “Vấn đề Đài Loan là cốt lõi trong các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc.” “Chúng tôi sẽ không bao giờ lùi bước trước bất kỳ hành động nào làm suy yếu chủ quyền và an ninh của Trung Quốc. Những ai đùa với lửa trong vấn đề Đài Loan sẽ bị đốt cháy.”
Những nhận xét như vậy thường nhắm vào chính phủ dân cử của Đài Loan dưới thời Tổng thống Thái Anh Văn và đồng minh quan trọng nhất của họ là Hoa Kỳ. Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình sẽ bị sát nhập bằng vũ lực nếu cần thiết.
Đầu tháng 4 vừa qua, Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận trên không và trên biển quy mô lớn ở các khu vực xung quanh Đài Loan để trả đũa cuộc gặp của bà Thái Anh Văn với Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy hôm 5/4 tại California. Trung Quốc cho biết các cuộc tập trận mô phỏng bao vây Đài Loan là nhằm “cảnh báo nghiêm trọng” đối với các chính trị gia ủng hộ độc lập trên hòn đảo tự trị và những nước ngoài ủng hộ họ.
Trung Quốc đã tăng cường áp lực quân sự và cô lập ngoại giao đối với Đài Loan trong những năm gần đây, điều máy bay chiến đấu và tàu hải quân tới hòn đảo này gần như hàng ngày.
Trong khi Đài Loan duy trì quan hệ ngoại giao chính thức với chỉ 13 quốc gia có chủ quyền, đảo này vẫn duy trì mối quan hệ bền chặt với hầu hết các quốc gia lớn, bao gồm cả Hoa Kỳ.
Sau khi cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8 năm ngoái, Trung Quốc đã gửi thêm tàu quân sự đi qua đường trung truyến của Eo biển Đài Loan, một ranh giới không chính thức đã được chấp nhận trong nhiều thập niên.
Tốc độ tăng cao của hoạt động quân sự và ngôn ngữ ngày càng hiếu chiến đã làm dấy lên mối lo ngại về một cuộc xung đột có thể xảy ra ở một trong những khu vực quan trọng nhất về kinh tế của thế giới. Đài Loan sản xuất phần lớn chip máy tính rất cần thiết của thế giới và Eo biển Đài Loan ngăn cách hòn đảo này với Trung Quốc đại lục là một trong những tuyến đường thủy nhộn nhịp nhất thế giới.
Đài Loan sẽ bầu một tổng thống và quốc hội mới vào tháng 1 sang năm, với việc Trung Quốc được coi là rất hậu thuẫn Quốc Dân đảng đối lập ủng hộ sự thống nhất chính trị giữa các bên theo các điều khoản chưa được xác định. Chính quyền Đài Loan và Hoa Kỳ nói rằng Trung Quốc đang sử dụng đòn bẩy kinh tế và thông tin sai lệch để củng cố các mối đe dọa quân sự của mình, nhưng hầu hết người Đài Loan trả lời các cuộc thăm dò tỏ ra ủng hộ nguyên trạng độc lập trên thực tế.
Tại cuộc họp báo hàng ngày hôm 21/4, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân đã chỉ trích phát biểu gần đây của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol phản đối bất kỳ thay đổi nào đối với nguyên trạng trên Eo biển Đài Loan.
Ông Uông nói rằng những căng thẳng gần đây là trách nhiệm của chính phủ Đài Loan, vốn phản đối yêu cầu của Bắc Kinh rằng họ phải công nhận yêu sách của Trung Quốc đối với hòn đảo này.
Ông nói: “Độc lập của Đài Loan không thể cùng tồn tại với hòa bình và ổn định ở khu vực Đài Loan.” “Để duy trì tình hình ở Eo biển Đài Loan và hòa bình cũng như yên tĩnh trong khu vực, cần phải dứt khoát chống lại nền độc lập của Đài Loan và sự can thiệp từ bên ngoài.”