Sau đây là thông tin về virus Zika do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Phòng chống Dịch bệnh (CDC) cung cấp.
ZIKA LÀ GÌ?
Zika là một loại virus do muỗi lây truyền đang làn tràn khắp Nam và Trung Mỹ châu. Ngoài mặt, Zika không nghiêm trọng gì nhiều hơn so với bệnh cúm. Các triệu chứng chính, theo Trung tâm Phòng chống Dịch bệnh, là “sốt, xây xát, đau khớp và đỏ mắt.” Nhập viện vì bệnh này và chuyện bất thường, nhưng các ca bệnh nặng có thể kéo dài tới 1 tháng và đôi khi khiến người bệnh phải vào bệnh viện.
Nguồn xuất phát Zika
Zika được phát hiện vào năm 1947 ở rừng Zika thuộc Uganda. Cho đến năm 2007, các vụ bộc phát rất hiếm và giới hạn hẹp ở các khu vực của châu Phi và Đông nam châu Á. Nhưng trong thập niên vừa qua, đã có những cơn dịch được báo cáo ở Micronesia và Polynesia, Easter Island, quần đảo Cook và Tân Caledonia. Ca bệnh đầu ở Nam Mỹ xuất hiện vào tháng 4 năm 2015 ở Brazil, và căn bệnh sau đó đã lan nhanh qua khắp Trung và Nam Mỹ châu.
Bao nhiêu ca bệnh đã được báo cáo?
Cho đến nay, hơn 1 triệu ca bệnh đã được báo cáo riêng ở Brazil. Nhưng Tổ chức Y tế Thế giới nói bệnh sẽ tác động đến từ 3 đến 4 triệu người trước khi ngưng phát tác. Chỉ có 1 trong 5 người phơi nhiễm với bệnh là bị đau ốm, nhưng tất cả những người này đều có thể truyền bệnh qua đường bị muỗi đốt.
Phương pháp trị liệu
Không có thuốc chủng ngừa hay phương pháp trị liệu y học nào hiện có cho virus Zika; WHO và CDC đề nghị người bệnh nghỉ ngơi, uống nhiều nước và dùng acetaminophen để giảm sốt và đau. CDC đề nghị các bệnh nhân nhiễm bệnh tránh để muỗi đốt vì “virus Zika có thể thấy trong máu và lây truyền từ người bị nhiễm bệnh qua người khác bằng cách bị muỗi đốt.”
Nếu ít khi xảy ra trường hợp tử vong và phải nhập viện, vì sao lại lo ngại?
Mối đe dọa thực thụ, theo CDC, dường như là có một liên hệ giữa Zika và một khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng gọi là “microcephaly” – tiếng Việt gọi là nhỏ đầu” (một tình trạng trong đó đầu của đứa trẻ bị nhỏ hơn dự kiến so với các đứa trẻ khác cùng tuổi và cùng giới tính).” Khuyết tật này dường như biểu hiện ở các trẻ của những phụ nữ đã nhiễm Zika trong lúc mang thai. CDC nói “kiến thức về liên hệ giữa Zika và các hậu quả này còn đang diễn tiến,” nhưng cho đến khi biết được nhiều hơn, CDC đề nghị “các biện pháp đề phòng đặc biệt cho các phụ nữ đang có thai hoặc tìm cách có thai.” Bộ Y tế Brazil mới đây cho hay họ đã thấy có thêm 4 ngàn ca bị chứng nhỏ đầu kể từ vụ bộc phát, so với chưa đầy 500 ca trong cả năm 2014.
Làm gì để tránh mắc bệnh?
CDC đã công bố một Lệnh cảnh báo Cấp 2 và đang kêu gọi những khách du hành đến khu vực thực thi điều cơ quan này gọi là “các biện pháp phòng ngừa tăng cường” để tránh bị muỗi đốt. Trong các biện pháp này là mặc áo dài tay và quần dài, dùng thuốc ngừa côn trùng có chứa DEET hay mặc quần áo có tẩm chất permethrin. Cuối cùng là ngủ trong những khu vực được che kín hay có điều hòa không khí. Ngoài ra, phụ nữ đang mang thai nên tính đến việc đình hoãn du hành hoặc ít nhất nói chuyện với bác sĩ về cách nào là tốt nhất để tránh bị muỗi đốt. Cũng thế với những phụ nữ đang tìm cách có thai.
Những biện pháp nào đang được thực thi để ngăn chặn Zika
Bất cứ con số nhà nghiên cứu và viện nghiên cứu nào đang đi tìm một loại thuốc chủng ngừa và chữa trị Zika, song cho đến khi nào tìm ra được thì cách tốt nhất để phòng chống bệnh là chống lại những con muỗi mang virus. Các giới chức ở Brazil và khoảng trên 2 chục nước đang báo cáo các ca bệnh do Zika và đang tiến hành việc xịt thuốc trừ côn trùng và kêu gọi công dân đừng để nước ứ đọng trong các bể chứa để muỗi không có nơi sinh sản.