Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trưng ra một bản đồ từng một thời là bản đồ mật về các mỏ đất hiếm rộng lớn và các khoáng sản quan trọng khác trong một cuộc phỏng vấn với Reuters vào ngày 7/2, một phần trong nỗ lực thu hút sự quan tâm của Tổng thống Mỹ Donald Trump về một thỏa thuận.
Chính quyền Trump đang thúc đẩy nhanh chóng chấm dứt chiến tranh giữa Ukraine và Nga. Ông Trump hôm 3/2 nói rằng ông muốn Ukraine cung cấp đất hiếm và các khoáng sản khác cho Hoa Kỳ để đổi lấy việc hỗ trợ tài chính cho nỗ lực chiến tranh của nước này.
“Nếu chúng ta đang nói về một thỏa thuận, thì hãy thực hiện một thỏa thuận, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ”, ông Zelenskyy nói, nhấn mạnh rằng Ukraine cần có sự đảm bảo an ninh từ các đồng minh của mình như một phần của bất kỳ giải pháp nào.
Ukraine đã đưa ra ý tưởng mở cửa các khoáng sản quan trọng của mình để các đồng minh đầu tư vào mùa thu năm ngoái, khi họ đưa ra một “kế hoạch chiến thắng” nhằm đưa nước này vào vị thế mạnh nhất để đàm phán và buộc Moscow phải ngồi xuống nói chuyện.
Ông Zelenskyy cho biết chưa đến 20% tài nguyên khoáng sản của Ukraine, bao gồm khoảng một nửa các mỏ đất hiếm của nước này, đang nằm dưới sự chiếm đóng của Nga.
Đất hiếm rất quan trọng trong sản xuất nam châm hiệu suất cao, động cơ điện và thiết bị điện tử tiêu dùng; ông Zelenskyy nói Moscow có thể mở cửa các nguồn tài nguyên đó cho các đồng minh của mình là Triều Tiên và Iran, cả hai đều là kẻ thù không đội trời chung của Hoa Kỳ.
“Chúng ta cần ngăn chặn Putin và bảo vệ những gì chúng ta có - một vùng Dnipro rất giàu có, miền trung Ukraine”, ông nói.
Quân đội Nga đã giành được nhiều vùng đất ở phía đông trong nhiều tháng, dồn nguồn lực khổng lồ vào một cuộc tấn công không ngừng nghỉ trong khi quân đội nhỏ hơn nhiều của Kyiv đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt binh lính và lo lắng về nguồn cung cấp vũ khí từ nước ngoài trong tương lai.
Ông Zelenskyy trải một tấm bản đồ trên bàn trong văn phòng tổng thống được bảo vệ nghiêm ngặt ở Kyiv, cho thấy nhiều mỏ khoáng sản, bao gồm một dải đất rộng ở phía đông được đánh dấu là có chứa đất hiếm. Khoảng một nửa trong số đó có vẻ nằm ở phía Nga trên tiền tuyến hiện tại.
Ông cho biết Ukraine có trữ lượng titan lớn nhất châu Âu, rất cần thiết cho ngành hàng không và vũ trụ, và uranium, được sử dụng cho năng lượng hạt nhân và vũ khí.
Nhiều mỏ titan được đánh dấu ở phía tây bắc Ukraine, cách xa nơi giao tranh.
Ukraine đã nhanh chóng điều chỉnh lại cách tiếp cận chính sách đối ngoại của mình để phù hợp với quan điểm ‘thế giới giao dịch’ của ông Trump. Mỹ là đồng minh quan trọng nhất của Ukraine.
Nhưng ông Zelenskyy nhấn mạnh rằng Kyiv không đề nghị “cho đi” các nguồn tài nguyên của mình, mà đề nghị một quan hệ đối tác cùng có lợi để cùng nhau phát triển chúng:
“Người Mỹ đã giúp đỡ nhiều nhất, và do đó người Mỹ nên nhận được nhiều nhất. Và họ nên có ưu tiên này, và họ sẽ được như vậy. Tôi cũng muốn nói về điều này với Tổng thống Trump.”
Ông nói Nga biết chi tiết về nơi có các nguồn tài nguyên quan trọng của Ukraine từ các cuộc khảo sát địa chất thời Liên Xô đã được mang trở lại Moscow khi Kyiv giành được độc lập vào năm 1991.
Ngoài ra, ông Zelenskyy cho biết Kyiv và Toà Bạch Ốc đang thảo luận về ý tưởng sử dụng các địa điểm lưu trữ khí đốt ngầm rộng lớn của Ukraine để lưu trữ khí đốt tự nhiên hóa lỏng LNG của Hoa Kỳ.
“Tôi biết rằng chính quyền Trump rất quan tâm đến điều đó ... Chúng tôi đã sẵn sàng và mong muốn có các hợp đồng cung cấp LNG cho Ukraine. Và tất nhiên, chúng tôi sẽ là trung tâm của toàn bộ châu Âu”, ông nói.
Ông Zelenskyy muốn gặp ông Trump trước các cuộc đàm phán Mỹ-Nga
Cuộc phỏng vấn diễn ra vài ngày trước Hội nghị An ninh Munich từ ngày 14 đến 16 tháng 2, nơi các quan chức từ hàng chục quốc gia phương Tây sẽ hội tụ tại một thời điểm khó lường trong cuộc chiến kéo dài gần ba năm.
Ông Zelenskyy cho biết ông có kế hoạch tham dự diễn đàn, nơi ông Keith Kellogg, đặc phái viên của ông Trump về Nga và Ukraine, cũng dự kiến sẽ tham dự.
Nhà lãnh đạo Ukraine nói điều cần thiết là ông phải gặp ông Trump trực tiếp trước khi Tổng thống Trump gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, “nếu không thì sẽ giống như một cuộc đối thoại về Ukraine mà không có Ukraine”.
Ông Trump ngày 7/2 nói rằng ông dự kiến sẽ nói chuyện với ông Zelenskyy vào tuần tới. Ông Zelenskyy cho biết ưu tiên của riêng ông sẽ là nêu lên nhu cầu của Ukraine về các đảm bảo an ninh như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào, để ngăn chặn Nga tiến hành một cuộc xâm lược khác trong tương lai.
Tuy nhiên, nhìn chung, điều quan trọng là phương Tây phải xác định một chiến lược rộng lớn trước khi tham gia đàm phán với Moscow.
Ông cho biết đã có những cuộc tiếp xúc thường xuyên giữa nhóm của ông và ông Kellogg và cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump là Michael Waltz.
“Mỗi ngày chúng tôi đều có những cuộc tiếp xúc, chúng tôi nói về những điều chung chung, nhưng những điều cụ thể sẽ đến sau một chút”, ông nói.
Nỗ lực thúc đẩy hòa bình của ông Trump diễn ra khi lực lượng Nga đang tiến lên đe dọa trung tâm hậu cần lớn của Ukraine là Pokrovsk.
Trên chiến trường, ông Zelenskyy lần đầu tiên xác nhận rằng quân đội của ông đã phát động một cuộc tấn công mới vào ngày 6/2, tiến sâu hơn 2,5 km vào khu vực Kursk của Nga.
Nga đã báo cáo về một cuộc tấn công của Ukraine trong khu vực vào ngày hôm đó, nhưng cho biết đã đẩy lùi.
Ông Zelenskyy nói hàng nghìn quân lính Triều Tiên chiến đấu cho Nga hiện đã quay trở lại chiến đấu tích cực chống lại lực lượng của Kyiv ở Kursk sau một thời gian tạm dừng kéo dài vài tuần.
Tuần tới, chính phủ có ý định triển khai các hợp đồng tuyển dụng béo bở để thu hút những thanh niên từ 18-24 tuổi - dưới độ tuổi nghĩa vụ quân sự - vào lực lượng vũ trang nhằm giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực. Ông Zelenskyy từ chối cho biết có bao nhiêu thanh niên dự kiến sẽ đăng ký.