Philippines có thể mời Hải quân Mỹ trở lại Vịnh Subic, gần 25 năm sau khi các nhà lập pháp nước này trục xuất Hoa Kỳ ra khỏi một căn cứ hải quân khổng lồ từng là tiền đồn quân sự lớn nhất của Hoa Kỳ ở nước ngoài.
Bài báo đăng trên tờ The New York Times hôm nay tường thuật rằng lời thề không bao giờ cho phép các binh sĩ nước ngoài trở lại Vịnh Subic của các nhà lập pháp Philippines lúc đó giờ đây đang được xét lại vì những lo ngại của Manila về ý đồ độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc.
Tờ New York Times cho rằng thay đổi ý kiến của Manila là một dấu hiệu về những tính toán chiến lược đang thay đổi trong khu vực giữa lúc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tìm cách khẳng định chủ quyền trên hầu hết diện tích Biển Đông bằng cách biến các bãi đá thành đảo và quân sự hoá các hòn đảo nhân tạo này.
Philippines và Việt Nam là hai nước mạnh mẽ chống đối ý đồ này. Một hòn đảo của Philippines trên đó có dân sinh sống đang nằm trong khu vực tranh chấp. Và các lực lượng Trung Quốc còn đang chiếm đóng nhiều bãi đá và bãi cạn mà trước đây thuộc quyền kiểm soát của Philippines.
Năm ngoái, chính quyền Philippines đã ký một thoả thuận 10 năm cho phép Mỹ đóng quân, mang quân cụ thiết bị đến các căn cứ trên khắp Philippines, dọn đường cho sự trở về của người Mỹ, kể cả tại Vịnh Subic và căn cứ không quân Clark ở gần đó. Tuy nhiên thoả thuận đó đang gặp một trở ngại pháp lý.
Theo các cuộc thăm dò gần đây, phần lớn người Philippines có quan điểm tích cực về Hoa Kỳ, tuy nhiên vẫn ngần ngại về việc cho phép các binh sĩ Mỹ đồn trú tại nước họ, trong bối cảnh Philippines từng là lãnh thổ của Mỹ từ năm 1898 tới năm 1946.
Washington đã bày tỏ bực dọc về sự trì hoãn trong việc thực thi thoả thuận. Nhưng vấn đề này dự kiến sẽ không được Toà án Tối cao Philippines giải quyết trước mùa thu năm nay.
Nếu được thi hành, thoả thuận Mỹ-Phi sẽ cho phép Hoa Kỳ sử dụng một căn cứ có tầm quan trọng chiến lược ngay bên bờ Biển Đông, cách các đảo mà Trung Quốc mới tạo ra không đầy 500 hải lý.
Hiện các lực lượng Mỹ trong khu vực muốn được sửa chữa phải trở về các căn cứ ở Nhật Bản và đảo Guam của Mỹ, cách đó tới 1.500 hải lý.
Vịnh Subic, với diện tích tương đương với Singapore, đóng một vai trò quan trọng trong hầu hết mọi cuộc xung đột quân sự của Hoa Kỳ trong thế kỷ 20.
Ngoài cân nhắc việc mời người Mỹ trở lại Vịnh Subic, Philippines cũng sẽ yêu cầu Washington viện trợ hàng triệu đô la để nâng cao khả năng quân sự của quân đội Philippines, được coi là đội quân yếu nhất tại Châu Á.
Trong các cuộc thảo luận riêng tư, chính phủ của Tổng Thống Benigno Aquino tăng sức ép để Hoa Kỳ viện trợ 300 triệu đô la trong năm nay để ngăn chận sự bành trướng của Trung Quốc. Nhưng cho tới nay chính phủ của Tổng Thống Obama vẫn đang cân nhắc vì những lo ngại về nạn tham nhũng. Một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao lưu ý rằng Philippines hiện đã là nước nhận nhiều viện trợ quân sự nhất của Mỹ tại Đông Nam Á.
Trong khi đó, trang mạng tin tức quốc phòng Asean Military Defence hôm nay nói Mỹ đã chuẩn bị cho một cuôc xung đột có nguy cơ xảy ra trong Biển Đông. Trang mạng nhắc lại phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter hôm 16/9 rằng Washington đã xúc tiến việc chuẩn bị cho một cuộc xung đột quân sự với Trung Quốc tại vùng biển tranh chấp ở Biển Đông. Ông Carter cho biết Không lực Mỹ sẽ chuyển các khí tài quan trọng sang khu vực để ngăn các hành động bành trướng của Trung Quốc.
Theo The New York Times, Asean Military Defence.
Your browser doesn’t support HTML5
Truyền hình vệ tinh VOA 19/9/2015