Trân Văn
Nếu đặt kết quả cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York hôm 2/3/2022, với 141 trong số 193 quốc gia lên án Nga tấn công Ukraine, yêu cầu Nga rút khỏi Ukraine ngay lập tức và vô điều kiện... bên cạnh nhiều bài viết của hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam cũng như nhiều nhận định của các ông tướng Việt Nam, trước và ngay sau khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát, dễ có cảm giác... “thiên hạ chẳng ai biết gì cả”!..
Chẳng hạn, ngay sau khi Nga xua quân vào Ukraine, một ông tướng tên là Lê Văn Cương, có học vị... Tiến sĩ, có học hàm... Phó Giáo sư, từng là cựu Viện trưởng... Viện Nghiên cứu chiến lược của Bộ Công an Việt Nam nhận định: Tổng thống Volodymyr Zelenskyy của Ukraine có... “ba trọng tội”. Trên bục diễn giả, tướng Cương phân tích cặn kẽ về... “ba trọng tội” này của ông Zelenskyy:
‘Nó’ không hiểu lịch sử - lịch sử mách bảo Ukraine phải đứng trung gian giữa Đông và Tây, nghiêng về phương Tây, chống Nga là thất bại. Ngờ nghệch, ấu trĩ về chính trị quốc tế - “một ‘thằng hề 43 tuổi’ làm sao đấu với ông Putin KGB 70 tuổi được... ‘Hắn’ chờ đợi Hoa Kỳ, đâu đó ở châu Âu xắn quần, xắn áo đổ vũ khí vào. ‘Hắn’ không hiểu một điều tối thiểu là lợi ích của Hoa Kỳ với Nga là 100 lần, còn lợi ích của Hoa Kỳ với Nga là 1. Những cường quốc hàng đầu như Anh, Đức, Pháp không bao giờ đấu với Nga để cứu một ‘con bệnh’, bản thân Ukraine là ‘con bệnh của châu Âu’. Không có ‘thằng điên’ nào lại đấu với Nga để cứu ‘con bệnh’ cả (1)...
So các bài viết trên hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và những nhận định của các ông tướng Việt Nam, ủng hộ Nga, lên án Ukraine nói chung, miệt thị ông Zelenskyy nói riêng với những diễn biến như đã biết và đang thấy trên thực tế, rõ ràng, gần như toàn bộ phần còn lại của nhân loại ... “chẳng biết gì cả” (!), rất... “điên” (!) vì không những nhiệt thành ủng hộ “con bệnh châu Âu” vô điều kiện, mà còn ngưỡng mộ... “thằng hề 43 tuổi”, thậm chí còn xem “ông KGB 70 tuổi” như tội phạm chiến tranh...
Tương tự, sau khi Ukraine kết thúc vòng đàm phán đầu tiên với Nga từ lúc Nga xâm lược Ukraine, trước khi Liên Hiệp Quốc tổ chức cuộc họp khoáng đại hôm 2/3/2022, trả lời VOA, bà Nataliya Zhynkina – Đại biện lâm thời của Ukraine tại Việt Nam – nhận định thế này: “Tôi hiểu được việc Việt Nam muốn giữ thế trung lập. Nhưng hiện không phải thời điểm thích hợp để giữ lập trường như vậy, bởi vì đây không chỉ là chuyện của Ukraine. Đây là vấn đề trật tự thế giới, đây là vấn đề tôn trọng luật pháp quốc tế. Việt Nam là nước nhỏ, cần dựa vào luật pháp quốc tế. Họ cần thể hiện ra rằng bất cứ ai vi phạm luật pháp quốc tế đều phải chịu hậu quả và phải đối mặt với công lý” (2) rồi giới thiệu cuộc phỏng vấn ấy trên facebook của bà (3), rất dễ ngạc nhiên khi bên cạnh hàng ngàn người ủng hộ lời kêu gọi đó, có hàng ngàn người giận dữ, miệt thị bằng nhiều từ hết sức khó nghe, tục tĩu vì Zhynkina dám... chia sẻ link của VOA tiếng Việt. Dám... xem Việt Nam là ‘nước nhỏ’ trong khi Việt Nam từng thắng Pháp, Mỹ, Trung Quốc. Vì... Ukraine không phải là chuyện của Việt Nam. Vì... Ukraine để một ‘thằng hề’ lãnh đạo đất nước, Ukraine có một chính phủ ‘ăn xin nước ngoài’, vì dựa dẫm thì đừng nói tới độc lập, đang mạnh nhất nhì châu Âu thì lại đảo chính...
Đối chiếu phản ứng của cộng đồng quốc tế với Nga và sự hỗ trợ vừa nhất quán, vừa mạnh mẽ mà cộng đồng quốc tế dành cho Ukraine suốt từ 24/2/2022 đến nay, rõ ràng những lý do dẫn tới giận dữ, miệt thị bà Zhynkina nói riêng, Ukraine nói chung, khác hẳn với gần như toàn bộ phần còn lại của nhân loại. Những lý do đó chỉ giống với những bài viết ủng hộ Nga, lên án Ukraine trên hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và những nhận định từ nhiều ông tướng của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
***
Tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York hôm 2/3/2022, ngoài Nga tự bảo vệ mình như lẽ tất nhiên, ủng hộ Nga chỉ có Belarus, Bắc Hàn, Eritrea, Syria. Việt Nam nằm trong số 35/193 quốc gia bỏ phiếu trắng - không lên án Nga cũng không ủng hộ Ukraine. Hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và các ông tướng từng ủng hộ Nga, lên án Ukraine đã không giới thiệu gì thêm về chuyện thiên hạ đang ngạc nhiên, tại sao Campuchia vốn luôn sát cánh với Trung Quốc, lần này lại lên án Nga, đi ngược đường với Trung Quốc (4).
Việt Nam đã giải thích vì sao lại tiếp tục song hành với Trung Quốc khi cùng cộng đồng thế giới xem xét cuộc xâm lược Ukraine của Nga và trên facebook của VOA tiếng Việt, rất nhiều người không cười thì ngán ngẩm bởi sự... “quan ngại” có tính chất... “truyền thống” đó, chắc chắn là không tốt chút nào cho Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc càng ngày càng hung hăng tại biển Đông (5).
Thêm một lần nữa, Nataliya Zhynkina – Đại biện lâm thời của Ukraine ở Việt Nam lại tiếp tục lên tiếng trên trang facebook bằng tiếng Việt của bà: Trong số tất cả các thành viên ASEAN chỉ có Việt Nam và Lao đã bỏ phiếu trắng. Việt Nam ơi, quê hương thứ hai của tôi, tôi rất thất vọng (6). Tuy nhiên khác với lần trước, lần này chỉ có những người chia buồn với Zhynkina, chúc mừng Ukraine được đa số nhân loại ủng hộ. Dường như giận dữ và chỉ trích hết... hợp thời nên không còn nữa.
Trên hệ thống truyền thông chính thức, giới mang hàm tướng ở Việt Nam cũng đã đổi giọng, chẳng hạn: Muốn hạ nhiệt ở Ukraine cần chọn công thức không có nước thất bại. Bởi trong xung đột này, Nga là nước lớn, các bên can dự như Mỹ, EU cũng vậy, sẽ không bên nào chấp nhận thất bại. Còn nếu để Ukraine thất bại thì công lý thất bại, hòa bình thế giới thất bại và đây là điều không ai chấp nhận.
Hay: Điều chúng ta cần quan tâm hơn không phải là bên nào đúng, bên nào sai mà là khi chiến sự kết thúc sẽ tạo ra một tình thế rất mới mẻ trong trật tự an ninh toàn cầu và chắc chắn sẽ làm nảy sinh rất nhiều vấn đề chưa có tiền lệ trong các mối quan hệ quốc tế của Việt Nam những năm sắp tới. Đây mới là thách thức quan trọng nhất mà Việt Nam phải tính toán và đối mặt (7)...
Volodymyr Zelenskyy vẫn thế, Ukraine vẫn vậy – họ không hề thay đổi. Chỉ có giọng điệu của hệ thống truyền thông chính thức và nhận định của các ông tướng tại Việt Nam đã khác hoàn toàn so với cách nay ít ngày. Chẳng lẽ cứ đổi giọng là có thể xóa sạch khỏi cuộc đời này những cá nhân thật sự là... “thằng hề” về nhân cách, những chủ thể thật sự là... “thằng điên” về năng lực tư duy, về nhận thức?
***
Đã có rất nhiều bình phẩm về... “phiếu trắng” mà Việt Nam lựa chọn tại phiên họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 2/3/2022, trong đó có bình luận của ông Nguyễn Ngọc Chu về “trung lập và khôn khéo”. Ông Chu viết thế này về “trung lập”: Kẻ yếu, viện cớ trung lập để yên thân, đến mức thấy kẻ mạnh xâm lược không dám lên án, thấy kẻ mạnh cướp bóc không dám hô hoán, thì đến lúc mình rơi vào hoàn cảnh tương tự sẽ không ai cứu giúp... và viết thế này về... “khôn khéo”: Kẻ yếu, sợ kẻ mạnh mà ‘khôn khéo’ im lặng để kẻ mạnh ức hiếp người yếu, thì khi ngồi ghế quan toà sẽ bẻ cong công lý mà xử lợi cho người thân, xử lợi cho người phải chịu ơn, xử lợi cho kẻ có quyền, có tiền. Theo ông Chu: ‘Trung lập’ không có nghĩa là im lặng cho cái ác lộng hành. ‘Khôn khéo’ không có nghĩa là ủng hộ phi nghĩa. ‘Trung lập’ có giới hạn. ‘Khôn khéo’ có biên giới.
Để chứng minh, Nguyễn Ngọc Chu dẫn Thuỵ Sĩ làm ví dụ: Thụy Sĩ vừa từ bỏ truyền thống trung lập hàng trăm năm, kể cả trong thế chiến thứ hai để đưa ra quyết định mang tính lịch sử - đóng băng tài sản của Tổng thống Putin, Thủ tướng Mishustin, Ngoại trưởng Lavrov, cùng 367 cá nhân trong danh sách trừng phạt của EU. Ngoài Thụy Sĩ còn Thuỵ Điển cũng từ bỏ truyền thống trung lập không viện trợ vũ khí cho các quốc gia đang có chiến tranh và gửi cho quân đội Ukraine 5.000 hỏa tiễn xách tay dùng chống tăng, 5.000 mũ và áo chống đạn, 135.000 phần ăn dùng ở chiến trường. Phần Lan – quốc gia quan niệm trung lập là khôn khéo vì sẽ được yên thân – cũng đã thôi “khôn khéo” và “trung lập” gửi cho Ukraine 1.500 bệ phóng tên lửa, 2.500 súng cá nhân, 150.000 băng đạn, 70.000 phần ăn dùng ở chiến trường (8)...
Chú thích
(1) https://www.facebook.com/100062975111538/posts/321149096660925/
(2) /a/dai-bien-ukraine-o-viet-nam-chung-toi-khong-so-dai-quan-nga-se-khong-rut-vao-rung/6464256.html
(3) https://www.facebook.com/nataliya.zhynkina/posts/5096460773738952
(4) https://thediplomat.com/2022/03/how-did-asian-countries-vote-on-the-uns-ukraine-resolution/
(5) https://www.facebook.com/VOATiengViet/posts/10158812385128008
(6) https://www.facebook.com/nataliya.zhynkina/posts/5099030790148617
(7) https://tuoitre.vn/xung-dot-nga-ukraine-khong-ben-nao-thang-20220304223912692.htm
(8) https://www.facebook.com/chu.nguyenngoc/posts/2587351048064976