Bộ trưởng Quốc phòng Philippines hôm 11/2 cho biết Bộ quốc phòng muốn duy trì Thỏa thuận Các lực lượng thăm viếng (VFA) với Hoa Kỳ, khi quan chức hai nước gặp nhau để giải quyết những khác biệt quan điểm về một hiệp ước thiết yếu cho chiến lược châu Á của Washington.
Cuộc họp hôm thứ Năm tại Manila giữa các quan chức Mỹ và Philippines diễn ra sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte, vốn không tán thành liên minh với Mỹ, hồi năm ngoái đơn phương hủy bỏ thỏa thuận VFA đã có hiệu lực từ hai thập niên, để bày tỏ giận dữ khi một đồng minh cũ ông bị từ chối cấp thị thực.
Tuy nhiên, thời hạn rút ra khỏi thỏa thuận này đã được gia hạn tới hai lần, để tạo cơ hội điều đình các điều khoản có lợi hơn, theo các quan chức Philippines.
Đây là cuộc họp đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden, tái khẳng định liên minh Mỹ-Phi đối mặt với sự quyết đoán ngày càng hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Bộ trưởng Lorenzana cho biết thỏa thuận VFA, đặt ra các quy tắc cho binh lính Mỹ hoạt động ở Philippines, đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường khả năng chiến đấu của các lực lượng Philippines qua hàng chục cuộc tập trận chung hàng năm.
Tầm quan trọng của VFA đã được Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin tái khẳng định trong cuộc điện đàm với ông Lorenzana hôm thứ Tư.
Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Philippines, thuộc địa cũ của Mỹ, trở nên phức tạp sau khi ông Duterte lên nắm quyền năm 2016, thường xuyên lên án chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ và công khai thân thiện với Trung Quốc.
Nhưng trong khi quan hệ Mỹ-Phi “vẫn bền chặt từ trước tới giờ, ông Lorenzana nói “không nên buộc Manila phải chọn” giữa Washington và Bắc Kinh.
Bộ trưởng quốc phòng Philippines cũng bày tỏ quan ngại về luật mới của Trung Quốc cho phép lực lượng tuần duyên nước này khai hỏa, bắn vào tàu nước ngoài mà họ coi là mối đe dọa, và các cuộc tuần tra hàng hải thường xuyên của hải quân Mỹ mà Trung Quốc coi là có tính khiêu khích.
Ông Lorenzana nói:
“Tôi đã nói với Bộ trưởng Austin rằng chúng tôi không muốn có bất kỳ tính toán sai lầm hoặc tai nạn nào ở Biển Đông bởi vì chúng tôi nằm ngay ở tâm điểm cuộc xung đột”.