Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa nói rằng Bắc Kinh và Hà Nội đang có mối quan hệ “rất tốt đẹp” và phủ nhận Trung Quốc chưa bao giờ xâm chiếm lãnh thổ nước nào trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang tái khẳng định chính sách không liên minh quân sự của Hà Nội tại Đối thoại Shangri-La cuối tuần qua ở Singapore.
Đối thoại Shangri-La, tức diễn đàn an ninh châu Á nơi các bộ trưởng quốc phòng nhóm họp để bàn thảo các vấn đề bức thiết cũng như các thách thức của khu vực, lần đầu tiên được tổ chức sau hai năm hủy bỏ vì đại dịch COVID-19. Căng thẳng trong mối quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ, xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine cũng như tranh chấp Biển Đông là những vấn đề chính được thảo luận tại hội nghị diễn ra trực tiếp từ 10 đến 12 tại Singapore.
Trong bài phát biểu về “Tầm nhìn của Trung Quốc đối với Trật tự Khu vực” hôm 11/6 tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nơi tổ chức Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Ngụy khẳng định rằng Trung Quốc “tôn trọng chủ quyền” của các nước khác và chưa bao giờ phát động chiến tranh hay xâm lược lãnh thổ của nước nào.
Đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Bích Trần, một đại diện từ Việt Nam, nhắc lại phát biểu trước đó của ông Ngụy rằng “Trung Quốc không bao giờ lấn chiếm một tấc đất trên lãnh thổ của nước khác”. Tuy nhiên nhà nghiên cứu từ xa tại Trung tâm Chiến lược Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Mỹ cũng nói rằng “trong lịch sử 2.000 năm Trung Quốc đã xâm lược Việt Nam nhiều lần” và đặt ra câu hỏi liệu phát biểu của ông Ngụy “có phải là lời hứa của Trung Quốc rằng họ sẽ không xâm lấn lãnh thổ nước khác” trong tương lai hay không.
Các cuộc xung đột gần đây nhất giữa Trung Quốc với Việt Nam là cuộc chiến tranh biên giới 1979, nơi Trung Quốc chiếm một phần các tỉnh miền núi phía bắc của Việt Nam, và cuộc xung đột giành quyền kiểm soát tại quần đảo Trường Sa năm 1988, nơi 64 lính hải quân của Việt Nam bị Trung Quốc giết hại.
Không trả lời trực tiếp câu hỏi của bà Bích, ông Ngụy nói rằng mối quan hệ hiện tại giữa Trung Quốc và Việt Nam “rất là tốt.”
“Tôi là một người anh tốt và một người bạn tốt với Bộ trưởng (Quốc phòng) của Việt Nam,” ông Ngụy nói thông qua một người phiên dịch. “Do đó với những gì đã xảy ra trong quá khứ, tôi nghĩ rằng bạn cần phải đọc về lịch sử.”
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc cho rằng hai quốc gia Cộng sản láng giềng có “văn hóa và ngôn ngữ tương đồng” cũng như đề nghị mọi người đọc lại lịch sử “để hiểu rõ hơn” về mối quan hệ giữa hai nước.
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc trở nên căng thẳng trong gần một thập kỷ qua kể từ khi Bắc Kinh đưa một giàn khoan vào vùng biển mà Hà Nội có tuyên bố chủ quyền. Kể từ đó, Việt Nam nhiều lần lên tiếng phản đối các hoạt động thăm dò dầu khí của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hay đâm chìm tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi cũng như các hoạt động xây dựng trên vùng biển đầy tranh chấp.
Trước đó trong ngày 11/6, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam cũng có bài phát biểu tại IISS, trong đó Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh về “tính hòa bình và tự vệ” của nền quốc phòng Việt Nam cũng như khẳng định chính sách không liên minh của Hà Nội trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ gia tăng cạnh tranh ở khu vực Thái Bình Dương và Biển Đông.
“Việt Nam chủ trương tăng cường khả năng quốc phòng bằng nội lực và điều kiện, khả năng của mình, không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống lại nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế,” Đại tướng Giang nói trong bài phát biểu được báo Tin Tức của TTXVN đăng toàn văn.
Chính sách quốc phòng “Bốn không” được Việt Nam tuyên bố công khai trong cuốn Sách trắng Quốc phòng mới nhất đưa ra hồi cuối năm 2019, trong đó bổ sung thêm chính sách “không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế”.
Trước thềm Đối thoại Shangri-La, Đại tướng Giang đã gặp mặt song phương với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin hôm 10/6. Theo VNews của TTXVN, hai bộ trưởng thống nhất thúc đẩy hợp tác theo các nội dung trong bản ghi nhớ về Thúc đẩy Hợp tác Quốc phòng ký năm 2011 và tuyên bố tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng ký năm 2015, ưu tiên việc khắc phục hậu quả chiến tranh trong đó có việc đẩy nhanh tiến độ dự án xử lý ô nhiễm dioxin tại khu vực sân bay Biên Hòa.
Cũng theo VNews, Bộ trưởng Giang trong ngày 10/6 còn hội đàm với người đồng cấp phía Singapore và Canada để bàn về các vấn đề khu vực và thế giới cùng quan tâm.