Tân Hoa Xã hôm thứ Năm cho hay Trung Quốc vừa bắt đầu các chuyến bay dân sự thường nhật tới đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa. Đây được xem là một bước tiếp theo không nằm ngoài dự đoán của các chuyên gia về chiến lược khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh tại những khu vực tranh chấp ở Biển Đông.
Đêm 23/12, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã chính thức phản đối hành động của Trung Quốc. Người phát ngôn Lê Hải Bình được trang mạng của Bộ Ngoại giao dẫn lời nói "Việc Trung Quốc khai trương đường bay hàng không dân dụng ra Phú Lâm là hành động xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa" và "Việt Nam kiên quyết phản đối hành động nói trên và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các hoạt động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa".
Your browser doesn’t support HTML5
Bấm vào để nghe phần âm thanh
Việt Nam thường bị cho là khá chậm chạp trong phản ứng trước những hành động xâm lấn hay gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông. Tiến sĩ Jonathan London, giáo sư của trường đại học Leiden, Hà Lan, nói sự chậm chạp trong phản ứng của Việt Nam là một “đặc trưng”. Ông nói với VOA vào tối 23/12, lúc Bộ Ngoại giao Việt Nam vẫn chưa có phản hồi gì sau gần 2 ngày báo chí đăng tải về động thái mới nhất của Trung Quốc:
“Không thể đoán là phía Việt Nam có lý do cụ thể nào để chưa phản ứng. Nhưng chắc là sẽ không có thay đổi gì trong quan điểm của Việt Nam. Có lẽ việc phản ứng chậm hiện nay, về bối cảnh lớn của tranh chấp thì có đang trong một thời điểm có lẽ phức tạp hơn so với những năm trước đây vì động thái của Tổng thống sắp bổ nhiệm Trump ở bên Mỹ còn chưa rõ ràng”.
Theo GS. London, trong các sự kiện diễn ra lúc này ở Biển Đông, có lẽ Việt Nam thường chờ đợi một phản ứng từ phía Mỹ trước khi đưa ra một phản ứng chính thức. Ông nói:
“Nếu Trung Quốc có những hành động cụ thể như thế này, thì chắc chắn trong những ngày tới sẽ có một phản ứng chính thức từ phía Mỹ. Cũng có thể Việt Nam đang muốn xem Mỹ phản ứng thế nào và nó sẽ tạo ra một cơ hội để Việt Nam góp ý. Bởi vì những căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay đang rất gay gắt. Trong bối cảnh như thế thì vì quyền lợi, Việt Nam cũng sẽ từ từ và đánh giá những phương án một cách kỹ càng hơn”.
Chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam và Biển Đông cũng thừa nhận rằng các chuyên gia rất khó đánh giá chính xác các phản ứng của Việt Nam đối với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông do sự “thiếu minh bạch” và “phức tạp” trong mối quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc.
Tờ báo nhà nước Trung Quốc Tân Hoa Xã hôm thứ Năm cho biết chuyến bay dân sự thường nhật đầu tiên của Trung Quốc đã cất cánh từ Hải Khẩu, thủ phủ tỉnh đảo Hải Nam, phía nam Trung Quốc. Chuyến bay đến đảo Phú Lâm sẽ bay mỗi ngày với giá vé một chiều là 1.200 nhân dân tệ (khoảng 172 đôla). Các chuyến bay sẽ rời sân bay Hải Khẩu lúc 8:45 sáng và trở về từ đảo Phú Lâm lúc 1:00 chiều.
Đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa, là nơi mà Việt Nam và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền. Bắc Kinh đã chiếm quyền kiểm soát toàn bộ quần đảo Hoàng Sa vào năm 1974 sau một cuộc chiến đẫm máu với hải quân Việt Nam Cộng Hòa.