Dư luận rần rần trước sự kiện Trung Quốc tiến thêm một bước: Cấm các phương tiện hàng hải qua lại ở vịnh Bắc bộ - khu vực phía Tây bán đảo Lôi Châu của Trung Quốc – trong bốn ngày (từ 27/1/2021 đến 30/1/2021) vì hải quân Trung Quốc sẽ tập trận ở đó.
Chẳng hạn theo Reuters, lý do khiến Trung Quốc tỏ ra hung hăng hơn có thể vì một hải đội của hải quân Mỹ vừa hộ tống hàng không mẫu hạm Roosevelt thực hiện hải trình xuyên qua biển Đông nhằm tái khẳng định cả quyền cũng như nỗ lực bảo vệ “tự do lưu thông” ở vùng biển này. Cũng theo Reuters, sự hung hăng ấy còn có thể nhằm dằn mặt đảng CSVN khi tổ chức chính trị này đang có đại hội đại biểu toàn quốc để lựa chọn nhân sự lãnh đạo và quyết định đường lối lãnh đạo quốc gia trong bốn năm tới (1)…
Có thể vì toàn bộ các viên chức lãnh đạo nhà nước, quốc hội, chính phủ của Việt Nam đang phải dốc tâm lực, trí lực, sức lực vào chuyện đi - ở, lên – xuống của chính họ ở… đại hội toàn quốc của đảng CSVN lần thứ 13, nên Việt Nam tiếp tục… để đó, không nói gì về diễn biến trong tương quan Trung Quốc - biển Đông! Bởi chuyện… để đó là… kỳ, chưa kể nói ra dễ làm đồng bào… xúc động, ảnh hưởng không tốt tới tâm tình của đồng bào về đại hội đảng thành ra hệ thống truyền thông chính thức cũng… không nói gì!
Thành ra, dẫu cũng theo dõi Reuters nhưng truyền thông Việt Nam chỉ tô đậm những dự đoán về chính sách đối với Trung Quốc của… Mỹ. Sự kiện Trung Quốc cấm léo hánh đến vịnh Bắc bộ như vừa kể chỉ là tình tiết thuộc loại… thứ yếu (2)!
***
Bốn ngày trước khi Trung Quốc loan báo cấm các phương tiện hàng hải léo hánh đến khu vực phía Đông vịnh Bắc bộ của Việt Nam để hải quân Trung Quốc… tập trận, Ủy ban Thường vụ của Quốc hội Trung Quốc bỏ phiếu thông qua Dự luật sửa Luật Hải cảnh (luật về lực lượng cảnh sát biển) của Trung Quốc và ngay trong ngày hôm đó (22/1/2021), Chủ tịch Nhà nước Trung Quốc ký ban hành Luật Hải cảnh mới, sẽ có hiệu lực từ 1 tháng 2 năm nay…
Luật Hải cảnh mới của Trung Quốc cho phép cảnh sát biển của Trung Quốc sử dụng tất cả các biện pháp cần thiết để kiểm tra, ngăn chặn tất cả các phương tiện hàng hải xâm nhập những vùng biển mà Trung Quốc đơn phương xác lập thuộc… Trung Quốc. Cảnh sát biển Trung Quốc còn có quyền sử dụng tất cả các loại vũ khí, phương tiện để tiêu diệt tàu, thuyền xâm hại đến tài nguyên biển của… Trung Quốc, phá bỏ các công trình được xây dựng trên vùng biển thuộc… Trung Quốc.
Tuy yêu sách về chủ quyền trên biển của Trung Quốc chiếm khoảng 80% diện tích biển Đông của Việt Nam nhưng dường như đại hội đảng mới là điều quan trọng nhất đối với tất cả các viên chức cũng như các ngành hữu trách nên Việt Nam vẫn… không nói gì về Luật Hải cảnh mới của Trung Quốc. Trước đó khoảng hai tháng (11/2020), lúc Luật Hải cảnh mới của Trung Quốc vẫn còn là dự luật, khi tham gia thảo luận tại một hội thảo về biển Đông, các chuyên gia trong và ngoài Việt Nam đã cảnh báo về sự nguy hại của dự luật này nếu nó trở thành luật song không ai thấy Việt Nam nói gì và làm gì!
***
Với đảng CSVN, chủ quyền tại biển Đông và duy trì đặc quyền lãnh đạo toàn diện vô thời hạn của tổ chức này tại Việt Nam là hai phạm trù… độc lập. Đó là lý do bất kể thực trạng tại biển Đông thế nào, đường lối – chính sách với Trung Quốc vẫn dựa trên những yếu tố như: Việt Nam và Trung Quốc có một “di sản quý báu là sự tương đồng ý thức hệ”, với “đặc trưng cùng do đảng Cộng sản lãnh đạo”, nên “tạo ra mối quan hệ đặc biệt”, “chi phối cách ứng xử của cả hai” bởi “nếu có được một người bạn xã hội chủ nghĩa rất lớn bên cạnh ủng hộ và hợp tác cùng có lợi thì sẽ vô cùng thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (3).
Đó là lý do dẫn đến cách hành xử kiểu như, tháng trước, tàu của hải cảnh Trung Quốc đâm vào tàu đánh cá của Việt Nam để cảnh cáo vì “xâm nhập vùng biển thuộc chủ quyền của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” (4) và phá hủy các thiết bị hỗ trợ hải hành, tịch thu ngư cụ của một tàu đánh cá khác (5)… thì tháng sau, hết Thủ tướng Việt Nam hứa với Ngoại trưởng Trung Quốc rằng sẽ hết sức “duy trì sự ổn định và kiểm soát tốt bất đồng ở biển Đông” (6), tới Ngoại trưởng Việt Nam nhẫn nại đề nghị “kiên trì giải quyết các tranh chấp ở biển Đông bằng biện pháp hòa bình, thúc đẩy tiến triển trong đàm phán cấp chính phủ” để “phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện” (7)?
Trước cũng như trong mỗi dịp đảng tổ chức đại hội toàn quốc, biển Đông phải… yên tĩnh và sau đó cũng… vậy đã thành… nếp! Khoảng 18 tháng sau sự kiện giàn khoan Hải Dương 981 thăm dò dầu khí trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, hôm 8 tháng 12 năm 2015, khi gặp gỡ đại diện cử tri với tư cách đại biểu cho họ tại Quốc hội, nghe những cử tri vốn là cựu viên chức của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam, bày tỏ sự lo ngại cho chủ quyền quốc gia tại biển Đông, ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng CSVN, từng trấn an những cử tri này nói riêng và dân chúng Việt Nam nói chung: Càng ngày càng thấy cách giải quyết vấn đề biển Đông của đảng là đúng đắn.
Thay vì trực tiếp trả lời những cử tri dù lợi ích của cá nhân và gia đình luôn luôn gắn chặt với sự tồn vong của đảng CSVN nhưng vẫn không tránh khỏi hoang mang về cách hành xử của đảng CSVN trong quan hệ với Trung Quốc và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam tại biển Đông, ông Trọng hỏi ngược trở lại: Nếu để xảy ra đụng độ gì thì tình hình bây giờ bất ổn thế nào, chúng ta có ngồi đây mà bàn việc tổ chức đại hội đảng được không? Ta xử lý mối quan hệ với Trung Quốc, Mỹ, Nhật… vừa qua như thế hợp lý không? Rồi ông Trọng tự tin, tự hào, tự trả lời câu hỏi do chính ông nêu ra: “Ta” chơi với tất cả mà họ đều phải nể trọng (8)…
Đại hội 12 đã thế, đại hội 13 dường như cũng sẽ hệt… như vậy. Bởi vậy, hoàn toàn có khả năng, đầu tháng tới, sau khi đại hội 13 kết thúc, trung tuần tháng tới, nhân dịp Tết Âm lịch, ông Trọng cũng sẽ gọi điện thoại cho ông Tập Cận Bình – người đồng nhiệm phía Trung Quốc, đồng thời cũng là… đồng chí - để: Chúc mừng đảng, chính phủ và nhân dân Trung Quốc về những thành tựu trong xây dựng, phát triển đất nước… Chúc nhân dân Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc tiếp tục giành được những thắng lợi mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc” (9) như ông đã làm hồi Tết Âm lịch năm ngoái.
Năm nay, sau khi ban hành Luật Hải cảnh mới, cho phép cảnh sát biển Trung Quốc xả súng vào các phương tiện hàng hải, cũng như phá hủy các công trình xâm hại chủ quyền của Trung Quốc tại biển Đông, liên tục chỉ đạo hệ thống công quyền Trung Quốc cấm biển để tập trận, để bảo vệ nguồn lợi hải sản ở biển Đông, ông Tập Cận Bình sẽ tiếp tục vỗ về ông Trọng như đã từng vỗ về hồi năm ngoái khi cả hai trò chuyện nhân dịp Tết Âm lịch: Đảng Cộng sản Trung Quốc sẵn sàng chung tay nỗ lực với Đảng CSVN nâng sự nghiệp xã hội chủ nghĩa hai nước và quan hệ song phương trong thời đại mới lên tầm cao mới” (10)…
Đừng ngạc nhiên nếu năm nay, ông Trọng tiếp tục: Chúc nhân dân Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc tiếp tục giành được những thắng lợi mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc – như năm ngoái (!), bất chấp cộng đồng quốc tế vừa công khai bày tỏ sự lo ngại về tham vọng vô lối, sự càn rỡ của Trung Quốc, vừa chỉ mặt, lên án Trung Quốc đã cũng như đang sử dụng vô số thủ đoạn nguy hiểm cho hòa bình, ổn định nhằm gia tăng ảnh hưởng trên thế giới nói chung, tại châu Á nói riêng và đặc biệt là ở biển Đông. Thế còn điểm… đặc sắc của chủ nghĩa xã hội mà Việt Nam đang hướng tới? Chẳng lẽ nâng niu ý thức hệ, vứt bỏ cả tương lai quốc gia lẫn vận mệnh dân tộc là… mãi mãi đúng đắn?
Chú thích
(1) https://www.reuters.com/article/idUSKBN29V0E0
(3) http://tuoitre.vn/khong-ai-quen-loi-ich-quoc-gia-dan-toc-527794.htm
(5) https://tuoitre.vn/ngu-dan-quang-ngai-to-bi-tau-trung-quoc-cuop-pha-o-hoang-sa-20180323202645685.htm