Một tàu chiến của hải quân Mỹ sẽ đến thăm New Zealand vào cuối năm nay, và sự kiện này chấm dứt bế tắc kéo dài 30 năm qua về chính sách phi hạt nhân của quốc gia Nam Thái Bình Dương này.
Trong một cuộc họp báo chung hôm thứ Năm với Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đang thăm New Zealand, Thủ tướng John Key thông báo Washington đã nhận lời mời tham gia nhân dịp kỷ niệm 75 năm của Hải quân Hoàng gia New Zealand vào tháng 11 tới.
Chưa có tàu chiến hải quân nào của Mỹ cập cảng của New Zealand kể từ giữa những năm 1980, khi chính sách phi hạt nhân của nước này bắt đầu có hiệu lực. Vì Mỹ không xác nhận mà cũng không phủ nhận liệu tàu của mình có phải chạy bằng năng lượng hạt nhân hoặc chở theo vũ khí hạt nhân hay không, tất cả những tàu hải quân của Mỹ trên thực tế vẫn bị cấm vào vùng biển của New Zealand.
Cả Mỹ và Úc đều coi chính sách của New Zealand là một sự vi phạm hiệp ước hợp tác phòng thủ ba bên ANZUS, và Washington đã đình chỉ những nghĩa vụ của mình theo hiệp ước ANZUS với New Zealand vào năm 1986.
Dù có mối rạn nứt, hai nước vẫn duy trì mối quan hệ ngoại giao gần gũi, và New Zealand đã hỗ trợ những nỗ lực quân sự do Mỹ dẫn đầu tại Afghanistan và Iraq.
Ông Biden nói lời mời này là "một biểu hiện nữa của mối quan hệ gần gũi và mang tính hợp tác của chúng ta."
Luật của New Zealand yêu cầu Thủ tướng Key phải bảo đảm rằng tàu hải quân của nước ngoài là phi hạt nhân trước khi chấp thuận cho đến thăm nước này.