Các mối quan hệ giữa Thái Lan và Campuchia đã bị suy sụp hồi năm ngoái khi cựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra – người bị chính phủ ở Bangkok truy nã về tội tham nhũng, nhận chức cố vấn kinh tế của chính phủ ở Phnom Penh.
Tuy nhiên, ông Thaksin đã từ bỏ chức vụ đó và Bộ Ngoại giao Thái Lan cho biết các vị đại sứ của hai nước sẽ quay lại nhiệm sở của mình. Họ cũng ngỏ lời cảm tạ Campuchia về sự hợp tác để “tăng cường các mối quan hệ song phương.”
Bộ Ngoại giao Campuchia nói rằng ông Thaksin từ chức cố vấn vì những lý do cá nhân.
Ông Hang Chhaya, Giám đốc Viện Dân chủ Khmer ở Phnom Penh, cho biết rằng việc ông Thaksin từ chức và việc nối lại quan hệ ngoại giao là những bước tiến quan trọng để xoa dịu tình hình căng thẳng.
Ông Hang nói: "Tôi nghĩ rằng ông Thaksin từ chức là một bước tích cực. Quí vị có thể thấy là chính phủ Thái Lan đã nhanh chóng phái đại sứ của họ quay lại Phnom Penh và Campuchia cũng làm y như vậy. Đây là một việc tốt để cho hai nước có thể thật sự làm việc chung với nhau, sau khi quan hệ ngoại giao đã quay lại với tình trạng bình thường."
Ông Hang Chhaya nói rằng những nỗ lực ngoại giao, kể cả những nỗ lực của khối ASEAN, Hoa Kỳ và Trung Quốc, đã góp phần cải thiện các mối quan hệ giữa Thái Lan và Campuchia.
Ông Hang cho biết: "Điều này cho thấy là xét ở một khía cạnh nào đó thì ASEAN đã hành động như một người bảo vệ ở khu vực và có thể đã giúp cho hai nước giữ được thể diện. Thử tưởng tượng, nếu Thái Lan và Campuchia xảy ra chiến tranh với nhau thì đó quả là một tai họa cho họ."
Việc Campuchia bổ nhiệm ông Thaksin làm cố vấn đã khiến cho Thái Lan ngưng ủng hộ những thỏa thuận về vùng lãnh hải chồng lấn nhau ở Vịnh Thái Lan.
Vụ tranh chấp liên quan tới ông Thaksin đã làm gia tăng vụ xích mích về kế hoạch quản lý của Campuchia đối với ngôi đền cổ của người Khmer, được xây cách nay 900 năm, ở biên giới hai nước.
Đền Preah Vihear nằm trên một ngọn đồi bên trong biên giới Campuchia nhưng lối vào ngôi đền phần lớn là nằm bên phía Thái Lan.
Năm 1962, Tòa án Quốc tế phân định rằng ngôi đền này là lãnh thổ của Campuchia nhưng không xác định chủ quyền của phần đất xung quanh ngôi đền do Thái Lan kiểm soát. Thái Lan đã tức giận khi Phnom Penh tự ý vận động để ngôi đền này được Liên hiệp quốc liệt kê vào danh Di sản thế giới cách nay bai năm.
Từ đó tới nay quân đội Thái Lan và Campuchia đã xảy ra những vụ đụng độ nhỏ ở ngôi đền này. Theo dự liệu, cuộc đàm phán về vụ tranh chấp này sẽ được thực hiện vào tháng 10 tới đây.
Thái Lan và Campuchia vừa quyết định bình thường hóa quan hệ ngoại giao sau hơn một năm bị gián đoạn. Từ Bangkok, thông tín viên Ron Corben gởi về bài tường thuật chi tiết sau đây.