Thượng nghị sĩ lâu năm thuộc đảng Dân chủ Mỹ Dianne Feinstein, người của bang California, mới qua đời, thọ 90 tuổi. Bà là người ủng hộ việc kiểm soát súng và đã cho ra đời lệnh cấm vũ khí tấn công đầu tiên của liên bang. Bà cũng là người lập hồ sơ về việc CIA tra tấn các nghi phạm khủng bố nước ngoài.
Văn phòng của bà Feinstein cho biết bà qua đời vào đêm thứ Năm 28/9 tại nhà riêng ở Washington.
Bà Feinstein là một người đi tiên phong ở Washington với nhiều thành tựu, trong đó nổi lên là việc bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên đứng đầu Ủy ban Tình báo Thượng viện đầy ảnh hưởng.
Trong gần 31 năm ở Thượng viện Mỹ, bà đã xây dựng nên danh tiếng là một người ôn hòa, cũng có phần theo đường lối khai phóng. Bà Feinstein bước chân vào Thượng viện hồi năm 1992 sau khi giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử đặc biệt và tái đắc cử 5 lần, kể cả năm 2018, đồng thời trở thành nữ thượng nghị sĩ tại vị lâu nhất từ trước đến nay.
“Bà Dianne Feinstein là một nhà lãnh đạo nữ tiên phong, từng là nữ Thị trưởng đầu tiên của San Francisco với lòng can đảm, sự đĩnh đạc và lịch thiệp không ai sánh được”, Dân biểu Hoa Kỳ Nancy Pelosi, cũng là đảng viên Dân chủ ở California và là chủ tịch danh dự của Hạ viện, bày tỏ quan điểm trong một tuyên bố, là một trong số nhiều lời tri ân dành cho bà Feinstein hôm thứ Sáu 29/9.
Vẫn bà Pelosi nói: “Sự nghiệp phi thường của bà Dianne sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho vô số phụ nữ và các em gái theo đuổi hoạt động phục vụ cộng đồng cho các thế hệ mai sau”.
Bà trở thành thị trưởng San Francisco vào năm 1978 sau khi Thị trưởng George Moscone và Giám sát viên Harvey Milk bị ám sát. Bà Feinstein cho biết không thể nào quên được sự kiện kinh hoàng đó, và bà đã làm việc để đưa ra lệnh cấm liên bang đối với vũ khí tấn công kiểu quân sự có hiệu lực từ năm 1994 cho đến khi hết hạn vào năm 2004.
Bà Feinstein đã dẫn đầu một nỗ lực khác nhằm ban hành luật về súng cứng rắn hơn, bao gồm lệnh cấm mới đối với các loại vũ khí tấn công sau vụ thảm sát năm 2012 làm chết 20 trẻ em và 6 người lớn tại một trường tiểu học ở Connecticut. Nhưng dự luật của bà đã thất bại tại Thượng viện.
Khi nắm chức chủ tịch Ủy ban Tình báo, bà Feinstein đã vượt qua sự phản đối của các quan chức an ninh quốc gia và các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa vào năm 2014 khi ủy ban của bà công bố một báo cáo trong cùng năm nêu chi tiết về việc CIA giam giữ bí mật ở nước ngoài và thẩm vấn các nghi phạm khủng bố là người nước ngoài sau vụ tấn công của các phần tử al Qaeda vào Hoa Kỳ hôm 11/9/2001.
Bất chấp tuyên bố của CIA rằng các biện pháp này đã cứu được nhiều mạng sống, bản báo cáo kết luận rằng những phương pháp như vậy không có vai trò gì trong việc phá vỡ bất kỳ âm mưu khủng bố nào, bắt giữ bất kỳ thủ lĩnh cực đoan nào hoặc tìm ra tay trùm al Qaeda là Osama Bin Laden, người đã bị lực lượng Mỹ tiêu diệt ở Pakistan vào năm 2011.
Bà Feinstein đã bảo vệ các chương trình do thám của Hoa Kỳ đã bị một nhân viên hợp đồng của Cơ quan An ninh Quốc gia tên là Edward Snowden tiết lộ vào năm 2013, một vụ rò rỉ thông tin mà bà gọi là "một hành động phản quốc".
Bà đã chỉ trích ông Trump vào năm 2021 sau khi những người ủng hộ ông tấn công Điện Capitol trong một nỗ lực bất thành nhằm lật ngược chiến thắng của đảng viên Dân chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020. Bà nói rằng ông Trump "phải chịu trách nhiệm về sự điên rồ này" vì đã kích động nhiều người đi đến bạo lực với những tuyên bố sai sự thật cho rằng có gian lận bầu cử trên diện rộng.
Vấn đề sức khỏe đã khiến bà Feinstein làm việc chậm lại trong giai đoạn cuối của sự nghiệp, khi bà là thượng nghị sĩ lớn tuổi nhất vào thời điểm đó. Bà tuyên bố vào tháng 2/2023 rằng sẽ không tái tranh cử vào năm sau.
Sinh ngày 22/6/1933, bà Feinstein lớn lên ở San Francisco và tốt nghiệp Đại học Stanford. Năm 1978, bà trở thành nữ thị trưởng đầu tiên của San Francisco và được bầu nắm hai nhiệm kỳ 4 năm.
Năm 1992, bà trở thành thượng nghị sĩ của California phục vụ lâu nhất và là người phụ nữ đầu tiên của bang được bầu vào Thượng viện.
Cuộc hôn nhân đầu tiên của bà Feinstein có kết cục là ly hôn. Sau đó, bà kết hôn với ông Bertram Feinstein, một bác sĩ phẫu thuật. Sau khi ông qua đời, bà kết hôn với ông Richard Blum, một chủ ngân hàng đầu tư, vào năm 1980. Ông mất năm 2022.