Chuyện là chuyện xưa mà vẫn như mới, dù tất cả đã nằm yên trong dĩ vãng, khi ngồi viết lại câu chuyện cũ, nước mắt cứ chảy ròng ròng. Thời gian lặng lẽ trôi qua, mấy chục năm rồi mà tưởng như mới hôm qua khi tình cờ nhận được khuôn mặt anh bạn cũ, trong những tấm hình xưa của một người nào đó còn giữ được, in trên Ðặc San Trường cũ. Thế là trong phút chốc, những bóng hình bạn bè năm xưa bỗng lần lượt trở về.
Bích Huyền kính mời quý vị lắng nghe một vài trích đoạn trong truyện ngắn Trời Vẫn Còn Xanh của Nguyên Nhung trong chương trình Thơ Nhạc của Đài đêm nay…
Trong óc tôi lại quay về những mùa hè năm cũ thời đi học, con đường ven sông nghiêng nghiêng những cây hoa phượng đỏ, in bóng xuống dòng sông một mùa hè rực rỡ.
Năm tháng đã theo nhau bước vội, vẫn để lại trong lòng những kỷ niệm dễ thương một thời mắt biếc, môi tươi, tà áo trắng, chiếc nón lá che nghiêng trên mái tóc. Nếu có lần trở về con đường xưa, đúng vào mùa hè hoa phượng trổ, mới cảm hết được cái buồn ngất ngây xen lẫn nỗi ngậm ngùi. Cơn mưa vào buổi chiều cuốn theo những chiếc lá phượng bé li ti rơi xuống mặt đường ướt sũng. Phượng và mưa, muôn đời vẫn là những nỗi buồn ray rứt khi nhớ lại. Năm ba mươi tuổi tôi vẫn mang nỗi buồn ray rứt ấy, khi một lần trú mưa bên hàng hiên căn phố cũ, trước mặt tôi là hàng phượng rưng rưng màu đỏ thắm rũ rượi, ướt sũng trong màn mưa trắng xoá. Năm nào phượng cũng trở về như năm nào mùa mưa cũng tới, vẫn một màu đỏ thắm của mùa hè xưa riêng cuộc đời thì đã quá nhiều thay đổi...
Em đến rồi đây em lại đi,
Như những hạt mưa đầu mùa năm ấy
Mỗi một mùa hè em trở về lộng lẫy
Lòng ta buồn theo những lá phượng bay.
Bao nhiêu năm rồi mà vẫn chưa khuây
Sao vẫn nhớ những nẻo đường tuổi mộng
Sao vẫn nhớ những chiều xưa gió lộng
Phượng rơi buồn trên áo trắng thơ ngây.
Ôi nhớ quá cỏ non sân trường vắng
Ta thả hồn theo những sợi mưa bay
Ta thấy em cười trên những tà áo trắng
Em gọi mùa hè về rực rỡ trên cây.
Năm nay em về cũng như mọi năm
Với những hạt mưa đầu mùa năm cũ
Sao ta thấy lòng bỗng rưng héo rũ
Em còn tươi mà ta đã già nua
Ðời mỏi mòn trôi theo những đêm mưa
Những chiếc lá cuốn theo dòng nước lũ
Ði về đâu những hồn muôn năm cũ
Khi sang hè phượng thắm có còn không?
Ðến bạc đầu đôi lúc vẫn bâng khuâng
Ôi những mảnh trời xanh ngày tháng cũ...
(Nguyên Nhung)
Một mảng trời xanh thấp thoáng sau tàn cây râm mát, in những bóng mây xuống dòng sông trôi lờ lững. Một tối mùa hè cơn mưa đêm chợt đến, từ trong nhà nhìn những giọt mưa rớt trên mặt sông sao nghe mang mang một nỗi buồn. Những buổi tối nhìn ánh hoả châu bừng sáng vòm trời đêm, tuổi trẻ lại cảm nhận thêm nỗi buồn chiến tranh, khi nửa đêm thức giấc, nghe tiếng đại bác vọng về thành phố, những chiếc xe nhà binh chở quân ra mặt trận. Bây giờ, lại thêm những người bạn trẻ chung trường sắp lên đường nhập ngũ...
Cuốn Lưu Bút Ngày Xanh có lẽ là kỷ niệm cuối cùng trong đời học sinh của một người bạn. Chỉ mãi đến sau này, khi tất cả chỉ còn lại một mảng trời xanh, tôi mới ân hận là không tặng cho người bạn chân tình ấy tấm ảnh chân dung "xấu xí" của mình bên dòng chữ ngắn ngủi ghi trong lưu bút. Ðược ít lâu bạn nhập ngũ, con đường đi học đã vắng đi một người, lúc bấy giờ tôi mơ hồ nhớ câu bạn nói:
"Mai sau chừng nào mình lớn, sẽ hiểu ra điều đó."
Cuộc sống vội vã để tôi không còn thơ thẩn đi về những con đường thơ mộng ven bờ sông như thuở còn đi học, tôi đã quên rồi người bạn cũ...
Không biết trời xui đất khiến chi đây, vài năm sau chiến tranh, tình cờ tôi lại gặp anh bạn cũ, bên hè đường với mấy thứ đồ nghề sửa xe đạp. Tôi đâu hơn gì bạn, tấm ny lông trải trên vỉa hè khu chợ làm kế sinh nhai, một lũ đàn bà còn xuân sắc ngồi chùm nhum với nhau trên vỉa hè "ngóc mỏ chờ xương", hay văn hoa chút xíu thì "con cò lặn lội bờ sông, gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”…
Thấy anh tả tơi, tôi ngó lại mình cũng không hơn gì. Chiếc áo bà ba bạc màu, cái nón lá tươm vành thật thảm thương. Trong cảnh ngộ này, hai đứa chỉ biết nhìn nhau cười thông cảm. Dường như tôi lại nhìn thấy một mảng trời xanh thuở học trò trở về trong đôi mắt anh...
Bao nhiêu hoa mộng của cuộc đời, bây giờ chỉ còn lại được có mảng trời xanh kia làm niềm hy vọng. Chúng tôi kể cho nhau nghe nhiều nỗi đắng cay của đời sống, ước gì có đôi cánh để bay đi một phương trời xa, tìm một tương lai sáng sủa hơn cho cuộc đời đỡ khổ.
Rồi tôi không bao giờ gặp lại anh. Có người nói anh đã thoát được tới bờ bên kia, có người lại nói tàu bị bão tố nhận chìm ngoài biển khơi. Mỗi lần đi ngang chỗ anh vẫn ngồi vá xe bên lề đường, nay đã trống trải, chỉ còn lại một mảng tường vôi loang lổ, tôi nghe lòng buồn ray rứt. Thời gian thấm thoắt qua đi có đến hơn hai mươi năm, lâu lâu tôi vẫn băn khoăn nhớ người bạn cũ.
Tình cờ đọc được trong cuốn Ðặc San của Trường, tôi bắt gặp lại những tấm ảnh cũ. Có ai đó đã giữ lại được những tấm hình với bạn cùng lớp năm xưa. Tôi vui mừng nhìn ra khuôn mặt anh lẫn lộn trong đám bạn bè thời Trung học. Nhưng, đời sao lại có những chữ "nhưng" trớ trêu...
Vâng, lần này thì hết thật rồi, những chữ in nghiêng chú thích dưới tấm hình với hai chữ "đã chết" khiến tôi bùi ngùi mãi. Mảng trời xanh trong đôi mắt người bạn đồng môn năm cũ đã thực sự không còn, đã đi về cõi thiên thu để chìm vào không gian vô tận.
Không biết anh đã đi về cõi bên kia bằng con đường nào? Ðôi khi tôi nghĩ nếu được chọn lựa, có lẽ anh sẽ trở về đi lại con đường loang hoa nắng thời đi học, vì con đường đó là con đường bình yên nhất trong cuộc đời anh. Dưới những bóng cây râm mát che suốt con đường ven sông, có thể anh vẫn nhìn thấy một mảng trời xanh đầy thơ mộng khuất sau tàn lá biếc, từng đợt sóng nhỏ lao xao vỗ vào bờ, vẫn là những âm thanh tuyệt vời như tiếng đàn vương trên lối cũ. Mấy mươi năm rồi, bây giờ nhìn lên mảng trời xanh, tôi vẫn hay nghĩ tới người bạn đồng môn năm cũ. Ở khoảnh trời bình yên đó, biết đâu chả có lúc gặp lại...
Anh trở lại con đường lên núi biếc
Thương mây bay từ đó vẫn cô đơn
Những bông hoa còn có nửa linh hồn
Những lá cỏ nghiêng vai tìm mộng ảo
Ôi nắng cũ, nhạt mùi hương dã thảo
Lạnh màu rêu, tảng đá nhớ chân đi
Những cánh chim từ quá khứ bay về
Tà áo mỏng chập chờn phai sắc bướm…