WASHINGTON (AP) — Báo cáo của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller tập trung vào các câu hỏi cốt yếu về việc liệu ban vận động tranh cử của Tổng thống Donald Trump có thông đồng với Nga hay không và liệu tổng thống có tìm cách cản trở cuộc điều tra một cách bất hợp pháp hay không.
Nhưng ẩn trong tài liệu dài 450 trang này là những mẩu chuyện sinh động và những tiết lộ có ý nghĩa về một dàn những nhân vật gây tò mò vướng vào cuộc điều tra của ông Mueller.
Dưới đây là một số người:
CUỘC TRUY LÙNG EMAIL
Ngay cả khi người Nga xâm nhập các tài khoản email của Đảng Dân chủ, một nhóm người Mỹ cũng tự mình thực hiện một nỗ lực song song: truy lùng hàng chục ngàn email bị xóa khỏi máy chủ email cá nhân của Hillary Clinton.
Việc này đã trở thành một niềm đam mê đối với ông Trump, người đã yêu cầu nhiều người xung quanh chiến dịch tranh cử tìm kiếm các email bị mất.
Trong số đó có Michael Flynn, cố vấn an ninh quốc gia tương lai của ông Trump. Ông Flynn tranh thủ sự giúp đỡ của một cựu nhân viên Thượng viện tên là Barbara Ledeen và Peter Smith, một cố vấn đầu tư và hoạt động tích cực trong chính trị của Đảng Cộng hòa.
Báo cáo ghi lại nhiều bước mà hai người đã thực hiện để truy tìm email. Chẳng hạn, ông Smith đã tuyển mộ các chuyên gia bảo mật và các cộng sự kinh doanh và tuyên bố với những người mà ông ta tìm kiếm nguồn tài trợ là ông ta đang liên lạc với các tin tặc liên kết với Nga.
Không rõ tuyên bố đó có nghĩa lí gì hay không vì ông Mueller không tìm thấy bằng chứng cho thấy bất cứ người Mỹ nào thực sự liên lạc với bất kì tin tặc người Nga nào hoặc có bất kì mối liên hệ nào với họ.
____
Cựu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Jeff Sessions (trái) và cựu đại sứ Nga Sergey Kislyak
SESSIONS BỊ ĐIỀU TRA
Ông Mueller xác nhận văn phòng của ông đã điều tra Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions về chuyện liệu ông có khai man trong phiên điều trần chuẩn thuận vào tháng 1 năm 2017 hay không khi nói rằng ông không có liên lạc với người Nga trong chiến dịch tranh cử.
Phát biểu này là sai vì trên thực tế, ông Sessions có hai cuộc gặp riêng với đại sứ Nga lúc đó ở Mỹ — một cuộc gặp trong tuần lễ diễn ra Đại hội Đảng Cộng hòa Toàn quốc vào tháng 7 năm 2016 và một cuộc gặp khác tại văn phòng Thượng viện của ông hai tháng sau đó.
Ông Sessions sau đó giải thích rằng ông hiểu câu hỏi chỉ tập trung hạn hẹp vào việc liệu ông có trao đổi thông tin chiến dịch tranh cử với người Nga hay không, chứ không phải có những tương tác thường xuyên hơn với họ.
Báo cáo của ông Mueller nói các công tố viên chấp nhận tuyên bố này là hữu lí và khép lại điều tra mà không truy tố.
____
“CHÚNG TA SẼ ĐƯỢC CHIẾU CỐ”
Cựu chủ tịch chiến dịch tranh cử của ông Trump, Paul Manafort và cộng sự kinh doanh của ông ta, Rick Gates, là hai trong số những phụ tá đầu tiên của tổng thống bị ông Mueller truy tố về một loạt các tội tài chính.
Suốt nhiều tháng, họ sát cánh bên nhau như những đồng bị cáo nhưng mối quan hệ đó tan vỡ vào tháng 2 năm 2018 khi ông Gates đồng ý tuyên có tội và hợp tác với cuộc điều tra.
Báo cáo tiết lộ một cuộc gặp gỡ đáng tò mò một tháng trước đó khi ông Manafort tìm cách can ngăn ông Gates từ bỏ thỏa thuận. Ông nói với ông Gates rằng ông đã nói chuyện với luật sư riêng của tổng thống và rằng “chúng ta sẽ được chiếu cố,” theo báo cáo.
Ông Gates vẫn tuyên có tội, khai chứng chống lại ông Manafort trong phiên tòa của mình. Mấy tháng sau ông Manafort theo bước và gần đây bị tuyên án hơn bảy năm tù.
____
VÔ SỐ ĐẶC VỤ FBI
Một ngày sau khi ông Trump sa thải Giám đốc FBI James Comey, phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders đưa ra một tuyên bố mà ngay cả vào thời điểm đó nghe có vẻ sai.
Hóa ra sai thật.
Bà Sanders, khi bị các nhà báo truy vấn về quyết định sa thải ông Comey của tổng thống, nói Nhà Trắng “đã nghe từ vô số thành viên của FBI” phàn nàn về sự lãnh đạo của ông Comey. Tuyên bố này mâu thuẫn với điều được biết là tập thể nhân viên FBI rất buồn vì ông Comey bị sa thải. Ngày hôm sau, bà lại tiếp tục nói rằng cá nhân bà đã liên lạc, “qua email và tin nhắn văn bản,” với một số lượng lớn nhân viên FBI nói rằng họ rất hài lòng với quyết định của tổng thống.
Tuyên bố của bà trong cuộc họp báo ở Nhà Trắng gây khó hiểu đến mức một phóng viên hỏi vặn, “Thật vậy à?”
Nhưng khi được đội ngũ của ông Mueller phỏng vấn, bà Sanders đổi giọng, nói rằng tuyên bố “vô số thành viên” FBI là “buột miệng.” Bà thừa nhận bà không có căn cứ nào cho một tuyên bố khác nói rằng các đặc vụ đã mất niềm tin nơi ông Comey.
Bà Sanders tuyên bố trong một loạt các cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào ngày thứ Sáu rằng phát biểu “vô số” của bà là “buột miệng” và không phải một luận điểm được soạn sẵn.
“Xin lỗi tôi không phải là robot,” bà nói trong một cuộc phỏng vấn.
____
JULIAN ASSANGE
Vào mùa hè năm 2016, người sáng lập WikiLeaks bắt đầu quan tâm đến vụ sát hại một cựu nhân viên của Ủy ban Đảng Dân chủ Toàn quốc (DNC) ở Washington, D.C.
Các bản tin đã quy kết chính xác vụ xâm nhập máy tính DNC là do Nga thực hiện, nhưng ông Assange – người sở hữu website Wikileaks vốn đã nắm trong tay các email bị đánh cắp – muốn che giấu nguồn gốc của các tài liệu mà họ đang tung ra.
Để làm điều này, ông Mueller nói ông Assange đã chộp lấy các thuyết âm mưu sai trái liên kết các vụ xâm nhập với Seth Rich, nhân viên DNC bị sát hại.
Mặc dù WikiLeaks đã liên lạc qua lại với Guccifer 2.0, một nhân vật hư cấu của tình báo Nga giả dạng làm một tin tặc đơn độc, ông Assange tuyên truyền rằng anh Rich thực sự có thể là nguồn của những email bị đánh cắp và có liên hệ với vụ xâm nhập máy tính của DNC.
Có lúc ông Assange treo thưởng 20.000 đôla cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ kẻ giết anh Rich.
Trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 25 tháng 8 năm 2016, ông Assange nói, “Nếu có một người nào đó có thể có liên hệ với ấn phẩm của chúng tôi, và người đó bị sát hại trong những tình huống đáng ngờ, điều đó không nhất thiết có nghĩa là hai chuyện đó có liên quan. Nhưng đó là một vấn đề rất nghiêm trọng ... cáo buộc kiểu đó rất nghiêm trọng, và chúng tôi xem cáo buộc đó là rất nghiêm túc.”
Trong một vụ việc khác không liên quan, Bộ Tư pháp Mỹ tuần trước đã công bố một cáo trạng giữ kín cáo buộc ông Assange âm mưu với người từng là nhà phân tích tình báo Chelsea Manning phá mật khẩu của chính phủ Mỹ.
____
Cựu Cố vấn Anh Quốc gia Michael Flynn
BÀN VỀ CHẾ TÀI
Bản báo cáo làm sáng tỏ những gì xảy ra sau các cuộc thảo luận của Michael Flynn về các chế tài với ông Kislyak, đại sứ Nga lúc đó ở Mỹ, trong giai đoạn chuyển quyền tổng thống.
Sau khi một cây bút viết bài bình luận của báo The Washington Post tiết lộ vào tháng 1 năm 2017 rằng ông Flynn và ông Kislyak có bàn về các chế tài, ông Flynn — chịu áp lực từ tổng thống đắc cử — đã chỉ đạo K.T. McFarland, người từng là phó cố vấn an ninh quốc gia, liên lạc với tờ Post và phủ nhận không có chuyện thảo luận về các chế tài.
Bà McFarland thực hiện cuộc gọi mặc dù bà biết rằng mình đang trình bày thông tin sai lạc, báo cáo cho biết.
Một tháng sau, sau khi ông Flynn bị sa thải khỏi Nhà Trắng, ông Trump tìm cách bắt bà McFarland soạn một lá thư nội bộ nói rằng ông không có chỉ đạo ông Flynn thảo luận về các chế tài với ông Kislyak. Nhưng bà McFarland từ chối vì bà không biết liệu điều đó có đúng hay không, báo cáo viết.
Các cuộc thảo luận về chế tài của ông Flynn với ông Kislyak là trọng tâm của cuộc điều tra và ông Flynn đã nhận tội khai man với FBI về việc này.