Tranh cãi về việc dùng thuốc sốt rét trị bệnh Covid-19 được ‘hâm nóng’ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 18/5 tiết lộ ông đang dùng thuốc hydroxychloroquine (HCQ) để tự vệ trước virus corona và đã tham vấn với bác sỹ riêng.
Kể từ đầu mùa dịch Covid-19, Tổng thống Trump đã nhiều lần đề cao công dụng của loại thuốc sốt rét này trong điều trị Covid-19 cho dù giới chuyên môn còn nghi ngờ về công dụng hoàn toàn của thuốc và cảnh báo về tác dụng phụ.
Thuốc bán ra ‘tăng vọt’
Doanh số của thuốc HCQ đã ‘tăng gấp đôi’ trong vòng một năm, từ tháng Ba năm 2019 đến tháng Ba năm nay và đã đạt trên 50 triệu đô la, theo số liệu của công ty nghiên cứu thị trường IQVIA được CNN dẫn lại.
Theo đó thì các nhà thuốc bán lẻ ở Mỹ đã bán loại thuốc này cho 830.000 toa thuốc bác sỹ kê trong tháng Ba năm nay, tăng lên so với gần 460.000 đơn thuốc trong cùng kỳ năm ngoái.
Đó là trước khi Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ FDA đưa ra cảnh báo là không nên sử dụng loại thuốc này cho các bệnh nhân Covid-19 trừ khi được sử dụng trong các bệnh viện cho các bệnh nhân nặng.
Mãi lực tăng vọt khiến cộng đồng y khoa lo ngại về sự thiếu hụt thuốc hydroxychloroquine cho các bệnh nhân cần được chữa trị các căn bệnh nghiêm trọng khác không phải Covid-19.
Trao đổi với VOA, bà Cristina Cao, một dược sỹ gốc Việt có thâm niên trong ngành dược 15 năm, từng làm trưởng khoa Dược ở các bệnh viện và hiện đang làm việc tại Bệnh viện Tim Bakersfield, thành phố Bakersfield, bang California, nói rằng bản thân bà không xem lời tuyên bố của ông Trump là ‘lời khuyên mọi người nên làm theo’.
“Ông Trump đã có nói lời nào khuyên mọi người làm theo ông ấy đâu?” bà lập luận. “Chúng ta toàn là người lớn. Chúng ta phải tự mình quyết định cho mình chứ.”
Ngay cả những người nếu vì tin tưởng ông Trump mà ra nhà thuốc tìm mua thuốc HCQ cũng không mua được vì ‘phải có đơn thuốc của bác sỹ’, bà nói.
“Khi quyết định cho bệnh nhân sử dụng loại thuốc này thì dĩ nhiên các bác sỹ phải xem xét có nguy cơ hay không, có những căn bệnh khác ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân không,” dược sỹ Cristina tiếp lời.
Ông Trump tuyên bố tại Toà Bạch Ốc hôm 18/5 rằng ông ‘đã nghe rất nhiều điều hay về HCQ và nếu như nó không có tác dụng, tôi sẽ nói với quý vị rằng tôi sẽ không bị thương tổn gì’.
Dù đã ban hành lệnh cho phép dùng khẩn cấp một cách thích hợp thuốc chống sốt rét đối với những bệnh nhân Covid nhập viện, nhưng FDA kêu gọi cẩn trọng trong việc dùng thuốc này để điều trị Covid bên ngoài bệnh viện hoặc bên ngoài thử nghiệm lâm sàng vì nguy cơ gây rối loạn nhịp tim.
FDA cảnh báo người dân không nên mua thuốc này từ các nhà thuốc nếu chưa được bác sĩ kê toa và cho biết họ đã được báo cáo về ‘những tác động nghịch nghiêm trọng đến tim và thậm chí là tử vong’ ở những bệnh nhân Covid được chữa trị bằng HCQ.
Một cuộc nghiên cứu với các bệnh nhân vốn là cựu chiến binh ở Mỹ cho thấy những ai dùng thuốc này có tỷ lệ tử vong là 27,8% so với 11,4% ở nhóm bệnh nhân còn lại. Tổng thống Trump đã gọi nghiên cứu này là ‘giả dối’ (phony) và do ‘những người chắc chắn không phải là bạn của chính quyền thực hiện’. Ông cho rằng nghiên cứu này tiến hành trên những bệnh nhân ‘đã quá già’ và ‘sắp chết’.
Mới đây nhất, cuộc nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa The Lancet hôm 22/5, phân tích dữ liệu từ 671 bệnh viện và quan sát hơn 96.000 người nhập viện vì Covid-19, cho thấy những ai được chữa trị bằng hydroxychloroquine hay thuốc chloroquine tương tự có nguy cơ tử vong cao hơn khi so sánh với những người không dùng thuốc này.
Các tác giả cuộc nghiên cứu nói họ không thể xác nhận rằng việc uống thuốc này có đưa tới kết quả nào có lợi nơi bệnh nhân Covid-19 hay không và khuyến cáo không nên dùng thuốc vừa kể để trị Covid bên ngoài các cuộc thử nghiệm lâm sàng cho tới khi có được kết quả thử nghiệm lâm sàng để xác nhận tính an toàn và hiệu nghiệm của thuốc đối với bệnh nhân Covid-19.
