Tổng thống Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Tổng thống bên đảng Dân chủ, cựu Phó Tổng thống Joe Biden, tối ngày 22/10 tranh luận mặt đối mặt lần cuối trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 3/11.
Trong cuộc tranh luận 90 phút đầu tiên hồi cuối tháng 9, cả hai ứng cử viên, đều trong tuổi 70, liên tục ngắt lời nhau, ông Trump nhiều hơn ông Biden. Đó là cuộc đối đầu mà một số chuyên gia chính trị mô tả là cuộc tranh luận Tổng thống tệ hại nhất chưa từng có trước đây.
Tuy nhiên lần này, Ủy ban Tranh luận Tổng thống, một uỷ ban độc lập, sẽ tắt micro của một bên khi bên kia đang có hai phút để trả lời cho mỗi câu hỏi về 6 vấn đề thời sự do người điều hợp Kristen Welker của NBC News đưa ra.
Nếu ông Trump hay ông Biden không ai tìm cách ngắt lời đối phương trong hai phút phát biểu mở đầu, theo Ủy ban, cử tri Mỹ- ít nhất là một số ít còn chưa quyết định lá phiếu của mình - sẽ có được cái nhìn rõ hơn về hướng đi của đất nước khi một trong hai ứng viên tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1/2021.
Sau đó microphone của hai ứng cử viên sẽ được mở lại và tự do tranh luận tiếp theo như kỳ trước có thể lặp lại. Đó là khi ông Trump và ông Biden đưa ra một loạt những lời khiêu khích, nhục mạ và chế nhạo lẫn nhau, với những lời chen vào làm người xem khó theo dõi.
Nhiều chuyện đã thay đổi từ cuộc tranh luận đầu tiên tới cuộc tranh luận cuối cùng hôm nay, 22/10, tại một trường đại học ở Nashville, Tennessee.
Cuộc tranh luận thứ nhì dự trù vào tuần trước bị hủy bỏ sau khi ông Trump bị nhiễm virus corona và nằm bệnh viện 3 đêm.
Việc này đưa đến kết luận đơn phương của Ủy ban là 2 ứng cử viên sẽ tranh luận trên mạng, nhưng ông Trump từ chối và cuộc đối đầu lần hai bị hủy.
Quan trọng hơn cả là hàng triệu người Mỹ đã có quyết định về cuộc bầu cử, với hơn 43 triệu người đã bỏ phiếu sớm bằng thư hay đến phòng phiếu.
Nhiều người nói trong khi đại dịch virus corona tại Mỹ chưa kiểm soát được, họ muốn tránh đối mặt với những cử tri khác xếp hàng dài tại các phòng phiếu trong Ngày Bầu cử.
Nhiều cử tri thích ông Biden mong nằm trong số những người bỏ phiếu loại ông Trump, biến ông Trump thành Tổng thống Mỹ thứ ba trong 4 thập niên thất cử sau một nhiệm kỳ.
Các cử tri Cộng hòa thường nói với những người thăm dò dư luận và phóng viên là họ có ý định đích thân đi bỏ phiếu vào Ngày Bầu cử, như là chuẩn mực trong nhiều thập niên trong các cuộc bầu cử tại Mỹ.
Cuộc tranh luận tối thứ Năm 22/10 có thể là cơ hội cuối cùng và tốt nhất cho ông Trump, một doanh gia địa ốc và người hướng dẫn chương trình truyền hình thực tế trở thành chính trị gia, thay đổi việc ông Biden đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò trên toàn quốc và tại các tiểu bang.
Ông Biden, với gần nửa thế kỷ trên chính trường Mỹ trong tư cách là thượng nghị sĩ và là người chỉ huy hàng thứ hai của cựu Tổng thống Barack Obama, đang dẫn đầu từ 9 hay 10 điểm phần trăm trước ông Trump trong các cuộc thăm dò toàn quốc, nhưng ai dẫn đầu chỉ một nửa tỉ lệ này tại các tiểu bang chiến trường có phần chắc sẽ quyết định kết quả cuộc bầu cử.
Bà Welker của NBC cho biết sẽ hỏi hai ứng cử viên về những nỗ lực của họ kiểm soát virus corona. Những đề tài khác sẽ bao gồm gia đình Mỹ, vấn đề chủng tộc ở Mỹ, biến đổi khí hậu, an ninh quốc gia và lãnh đạo.
Trong cuộc phỏng vần với Fox News ngày 20/10, ông Trump đả kích bà Welker là “hoàn toàn phe đảng” và cho rằng Ủy ban tranh luận thiên vị chống ông.
Tổng thống nói ông không bằng lòng về quyết định tắt micro trong hai phút tuyên bố mở đầu và cho rằng cuộc tranh luận nên chú trọng vào chính sách ngoại giao thay vì đại dịch virus corona và những vần đề chính sách trong nước.
Ông Trump tiếp tục vận động tại những cuộc tập họp nhiều người ủng hộ trong tuần này, phát động năng lực mà ông tin là gia tăng chiến dịch tranh cử và thiết yếu để thắng một nhiệm kỳ thứ hai.
Trong khi đó, ông Biden không xuất hiện trước công chúng kể từ cuối tuần qua, ở nhà tại bang Delaware, miền đông nước Mỹ, để chuẩn bị cho cuộc tranh luận.
Ban vận động tranh cử của ông Trump hứa sẽ đối đầu ông Biden với một vấn đề không có trong cuộc tranh luận đầu tiên—những cáo buộc rằng con trai ông Biden là Hunter đã dùng những quan hệ của ông Biden lúc ông còn là Phó Tổng thồng để làm ăn buôn bán tại Ukraine và Trung Quốc.
Ông Bill Stepien, quản lý chiến dịch tranh cử của ông Trump, nói “Nếu truyền thông không hỏi ông Biden những câu hỏi này, Tổng thống sẽ hỏi, và ông Biden sẽ không tránh được.”
Ông Biden nói những câu hỏi về con trai ông là ‘một chiến dịch bôi nhọ’, nhưng không công khai đề cập tới các cáo buộc cụ thể về chuyện làm ăn của ông Hunter Biden, trong đó có việc ông có chân trong hội đồng quản trị một công ty khí đốt Ukraine, theo in tức của Mỹ, mà với vị trí đó ông được trả ít nhất 50.000 đô la một tháng.
Chưa biết ông Biden sẽ trả lời thế nào về những chuyển khoản tài chánh của con trai ông, cũng chưa biết liệu ông Biden có nêu câu hỏi về số tiền khổng lồ các công ty và chính phủ nước ngoài tiêu tại các khách sạn và các sân gôn do ông Trump làm chủ trong nhiệm kỳ Tổng thống hay không.
Ông Aaron Kall, một huấn luyện viên tranh luận tại trường đại học Michigan, nói nguy cơ của cuộc tranh luận “một lần nữa cao hơn đối với ông Trump.”
Ông Kall nói ông Trump không có cơ hội để xảy ra sai sót vì số cử tri chưa quyết định hiện đã thấp hơn các cuộc bầu cử trước.
Theo ông Kall, “Nếu ông Trump có thể tranh luận tốt lần này thì có thể xóa tin tức về virus corona trên các tựa báo ít nhất trong một thời gian ngắn.”
Đối với ông Biden, ông Kall nói, “Nhìn vào việc ông dẫn đầu liên tục trong các cuộc thăm dò, ông Biden không cần hạ gục ông Trump trong cuộc tranh luận hay tương tự như thế. Chiến dịch tranh cử của ông thích cuộc hạy đua vẫn như hiện nay và sẽ hài lòng kéo dài vô hạn nguyên trạng môi trường chính trị.
“Gống như cuộc tranh luận trước, ông ấy cần cảnh giác có những sơ suất quan trọng có thể làm đảo ngược cuộc chạy đua tại thời điểm nguy hiểm này.”
