Nhà khoa học đầu tiên công bố trình tự gene của virus COVID-19 ở Trung Quốc đã thực hiện một cuộc biểu tình ngồi bên ngoài phòng thí nghiệm của ông sau khi chính quyền không cho ông vào nơi này – một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh tiếp tục gây áp lực lên các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu về virus Corona.
Ông Trương Vĩnh Chấn (Zhang Yongzhen) viết trong một bài đăng trực tuyến hôm 29/4 rằng ông và nhóm của ông bất ngờ được thông báo rằng họ sẽ bị đuổi khỏi phòng thí nghiệm của mình. Đây là vụ việc mới nhất trong một loạt hành động gồm giáng chức và sa thải kể từ khi nhà virus học này công bố trình tự gene vào tháng 1 năm 2020 mà không có sự chấp thuận của nhà nước.
Khi ông Trương tìm cách vào phòng thí nghiệm vào cuối tuần qua, bảo vệ đã cấm ông vào. Để phản đối, ông ngồi bên ngoài trên tấm bìa cứng dẹp dưới trời mưa phùn, theo những bức ảnh chụp hiện trường được đăng tải trên mạng. Tin tức về cuộc biểu tình lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội Trung Quốc và ông Trương nói với một đồng nghiệp rằng ông ngủ bên ngoài phòng thí nghiệm – nhưng hôm 30/4 không rõ liệu ông có còn ở đó hay không.
“Tôi sẽ không rời đi, tôi sẽ không bỏ cuộc, tôi đang theo đuổi khoa học và sự thật!” ông viết trong một đăng tải trên nền tảng truyền thông xã hội Trung Quốc Weibo mà sau đó đã bị xóa.
Trong một tuyên bố trực tuyến, Trung tâm Lâm sàng Y tế Công cộng Thượng Hải nói rằng phòng thí nghiệm của ông Trương đang được cải tạo và đóng cửa vì “lý do an toàn”. Họ nói thêm rằng họ đã cung cấp cho nhóm của ông Trương một không gian phòng thí nghiệm thay thế.
Nhưng ông Trương đã viết trên mạng rằng nhóm của ông không được đề nghị giải pháp thay thế cho đến khi họ được thông báo về việc bị đuổi khỏi phòng thí nghiệm và rằng phòng thí nghiệm được đề xuất không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn để tiến hành nghiên cứu, khiến nhóm của ông rơi vào tình trạng bấp bênh.
Khó khăn mới nhất của ông Trương phản ánh cách Trung Quốc tìm cách kiểm soát thông tin liên quan đến virus: Một cuộc điều tra của hãng tin Associated Press cho thấy chính phủ đã đóng băng các nỗ lực có ý nghĩa trong nước và quốc tế nhằm truy tìm nguồn gốc của COVID ngay từ những tuần đầu tiên bùng phát. Tình trạng đó vẫn tiếp tục cho đến ngày nay, khi các phòng thí nghiệm bị đóng cửa, sự hợp tác bất thành, các nhà khoa học nước ngoài bị buộc phải rời Trung Quốc và các nhà nghiên cứu Trung Quốc bị cấm rời khỏi đất nước.
Khi được hỏi qua điện thoại hôm 30/4, ông Trương nói rằng ông “không tiện” để nói chuyện và cho biết có những người khác đang lắng nghe. Trong một email gửi hôm 29/4 cho người cộng tác, Giáo sư Edward Holmes, mà AP xem được, ông Trương xác nhận rằng ông đã ngủ bên ngoài phòng thí nghiệm của mình sau khi bảo vệ ngăn không cho ông vào.
Diễn đàn