Phiến quân Syria tuyên bố Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ sau khi giành quyền kiểm soát Damascus hôm 8/12, buộc ông phải chạy trốn và chấm dứt hàng thập kỷ cai trị của gia đình, sau hơn 13 năm nội chiến, trong một thời khắc chấn động đối với Trung Đông.
Phiến quân Hồi giáo cũng giáng một đòn mạnh vào ảnh hưởng của Nga và Iran tại Syria ở trung tâm khu vực. Hai nước đồng minh này đã chống lưng cho ông Assad trong những giai đoạn quan trọng của cuộc xung đột.
Phiến quân cho biết đã tiến vào thủ đô mà không có dấu hiệu quân đội được triển khai. Hàng nghìn người trên ôtô và đi bộ tụ tập tại quảng trường chính, vẫy tay và hô vang "tự do", sau nửa thế kỷ gia đình ông Assad cai trị Syria, các nhân chứng cho biết.
Người ta nhìn thấy nhiều người đi bên trong Cung điện Tổng thống Al-Rawda, và một số người rời đi, mang theo đồ đạc ra ngoài. Phiến quân cho biết các tù nhân đã được thả khỏi một nhà tù lớn ở ngoại ô Damascus, nơi chính phủ Syria giam giữ hàng nghìn người.
Phiến quân cho biết: "Chúng tôi ăn mừng cùng người dân Syria tin tức về việc giải thoát tù nhân và tháo xiềng xích cho họ".
Đại sứ quán Iran cũng bị phiến quân Syria tấn công, Đài truyền hình Press TV phát bằng tiếng Anh của Iran đưa tin.
Hezbollah, lực lượng đã hỗ trợ quan trọng cho ông Assad trong nhiều năm, đã rút toàn bộ lực lượng khỏi Syria hôm 7/12 khi các phe nhóm phiến quân tiến đến thủ đô Damascus, hai nguồn tin an ninh Lebanon cho Reuters biết hôm 8/12.
Bộ tư lệnh quân đội Syria đã thông báo cho các sĩ quan hôm 8/12 rằng chế độ của ông Assad đã chấm dứt, một sĩ quan Syria được thông báo về động thái này cho Reuters biết.
Nhưng sau đó quân đội cho biết họ đang tiếp tục các hoạt động chống lại "các nhóm khủng bố" ở các thành phố trọng điểm Hama và Homs và vùng nông thôn Deraa.
Ông Assad, người đã không phát biểu trước công chúng kể từ cuộc tiến công bất ngờ của phiến quân một tuần trước, đã bay khỏi Damascus đến một địa điểm không xác định vào đầu ngày 8/12, hai sĩ quan quân đội cấp cao nói với Reuters, trong khi phiến quân cho biết họ đã vào thủ đô mà không có dấu hiệu quân đội được triển khai.
Hiện thời, vẫn chưa rõ tung tích của ông Assad cùng vợ ông là Asma và hai người con. Bộ Ngoại giao Nga cho biết, ông Assad đã rời nhiệm sở và rời khỏi đất nước sau khi ra lệnh chuyển giao quyền lực một cách hòa bình.
Liên minh phiến quân Syria cho biết đang tiếp tục nỗ lực để hoàn tất việc chuyển giao quyền lực ở Syria cho một cơ quan quản lý chuyển tiếp có toàn quyền hành pháp.
"Cuộc cách mạng Syria vĩ đại đã chuyển từ giai đoạn đấu tranh lật đổ chế độ Assad sang cuộc đấu tranh cùng nhau xây dựng một Syria xứng đáng với sự hy sinh của người dân", họ nói thêm trong một tuyên bố.
Trong khi người dân Syria bày tỏ niềm vui, Thủ tướng Mohammad Ghazi al-Jalali đã kêu gọi bầu cử tự do. Nhưng điều đó đòi hỏi một sự chuyển giao suôn sẻ ở một quốc gia có nhiều lợi ích cạnh tranh phức tạp, từ những người theo chủ nghĩa Hồi giáo đến các nhóm có liên hệ với Hoa Kỳ, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Jalali cũng cho biết ông đã liên lạc với chỉ huy phiến quân Abu Mohammed al-Golani để thảo luận về việc quản lý giai đoạn chuyển tiếp, đánh dấu một bước phát triển đáng chú ý trong nỗ lực định hình tương lai chính trị của Syria.
Sự sụp đổ của chế độ Assad diễn ra sau sự thay đổi cán cân quyền lực ở Trung Đông, sau khi nhiều nhà lãnh đạo của nhóm Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Lebanon, một nhóm chính trong lực lượng chiến trường của ông Assad, đã bị Israel giết chết trong hai tháng qua.
Con đường phía trước vô cùng phức tạp với nhiều nhóm theo đuổi các chương trình nghị sự cạnh tranh nhau.
Một nguồn tin an ninh Thổ Nhĩ Kỳ cho biết lực lượng Syria do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đã kiểm soát khoảng 80% khu vực Manbij ở miền bắc Syria và sắp giành chiến thắng trước lực lượng người Kurd tại đó.
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã có cuộc hội đàm với ông Geir Pedersen, đặc phái viên của Liên Hợp Quốc về Syria, tại Doha hôm 7/12 để thảo luận về các biện pháp tiềm năng nhằm ổn định tình hình ở Syria, hãng thông tấn Interfax đưa tin hôm 8/12.
Diễn đàn